Türkiye’nin en büyük gömlek üreticilerinden Bisse Tekstil Ürünleri Sanayi’nin (Bisse) patronu Mustafa Kefeli, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yakınlığı ile tanınan iş insanlarımızdan ve bazı önemli konularda aralarında istişareler de olur. Telefonda “Sadi Bey, dertliyiz müsaitseniz sohbet edelim” deyince randevulaştık ve birkaç gün sonra Bisse’nin genel merkezinde buluştuk. Hal hatır sorarken yakın zamanda yaşadığı ‘dertli bir Ankara macerasını’ anlatmaya başladı: “Ankara’ya gitmiştim, önemli görüşmelerim vardı. Sürpriz bir şekilde Ağrı Belediye Başkanı Savcı Sayan aradı ve mutlaka görüşmek istediğini söyledi. Asgari ücret açıklanmadan birkaç gün önceydi, buluştuk. Bana, ‘Mustafa abi çok zordayız. İlimizde büyük konfeksiyon fabrikaları kurmuş 3 patron bana mektup gönderdiler, eğer asgari ücret 7 bin 500 liranın üzerinde olursa fabrikalar kapanırmış, ‘belediyeye hibe edelim’ diyorlar. Sen herkesi tanıyorsun bu konuda bir çözüm bul’ dedi. Ben de kalktım TBMM’ye gittim. Özlem Zengin, Engin Altay ve Musavat Dervişoğlu ile konuştum. ‘Başkanlar talebimiz var, asgari ücret sıkıntı yaratacak, şartlar gereği yüksek olacağı belli, fabrikalar kapanabilir o nedenle bölgesel asgari ücret şart. İstanbul’da 10 bin lira bile olabilir ama Anadolu’da 7 bin lirayı geçmemeli’ dedim. Beni ilgiyle dinlediler ama ‘bu yetişmez, mümkün değil’ dediler. Bazıları teşvik bölgelerini hatırlatıp ‘acaba 6 farklı asgari ücret olamaz mı’ diye sordular.”
Bir çalışanın maliyeti 17 bin lira!
Mustafa Kefeli, ‘bölgesel asgari ücret’ deyince kendisine bu konuda geçmişte yaşananları, Anayasa Mahkemesinin eski de olsa bu konudaki ‘eşitlik ilkesi’ kararını hatırlattım ve işçi sendikalarının zaten konuya karşı olduğunu söyledim. Kefeli, “Yine de tekrar denenebilir. Olmuyorsa ‘asgari ücret aylık değil saatlik’ belirlenmeli. Sanayileşmiş ülkelerin çoğunda böyle ki bu da işvereni rahatlatır. Bizim son zamla aylık 8 bin 506 lira olan net asgari ücretimizin brütü ve işverenin işçi başına harcadığı diğer giderler eklenince bir çalışanımızın maliyeti yaklaşık 17 bin lirayı buluyor. Özellikle Anadolu’da çok sayıda fabrika sıkıntıya girebilir, kapanabilir, bu yönde başka illerden de haberler geliyor” diye devam etti.
Sendikalar ‘mesleki eğitime’ odaklansın
Son zamanlarda Anadolu’ya fabrika kuran sanayici sayısının hızla arttığını söyleyen Mustafa Kefeli, bunun temel sebeplerinden birinin İstanbul’da ‘işgücü sıkıntısının artması ve ücret yüksekliği’ olduğunu belirtiyor. Bu konuda işçi sendikalarına da bir öneride bulunuyor: “Sendikalar sadece ücret pazarlığı yapan kurumlar olmamalı. Bu kadar işgücü sıkıntısı varken ‘mesleki eğitim veren kurumlar’ haline de gelmeliler. Ben işçi istiyorsam sendikaya ‘bana şu kadar şu nitelikte işçi lazım’ demeliyim ve sendika da bunu temin edebilmeli. Sendikalar bunu yaparsa şu an olduklarından çok daha güçlü hale gelirler. İşsizlikle de ayrıca mücadele etmiş olurlar.”
Erbaa’daki yatırımı büyütüyoruz günde 7 bin gömlek üreteceğiz
Geçen yıl Tokat’ın Erbaa ilçesinde günde 2 bin gömlek üretim kapasiteli bir fabrika kuran Mustafa Kefeli, “İlk yatırımımız 120 milyon liralık olmuştu. Şu anda Erbaa’da günlük 2 bin adet gömlek üretimi yapıyoruz. Şimdi Erbaa’ya 200 milyon liralık daha yatırım yapacağız. Günlük gömlek üretimimizi 7 bin adete çıkaracağız. 1 yılda tamamlarız ve istihdamımız da yaklaşık 2 bin kişiye çıkabilir ama ‘yeni asgari ücretle beraber bizim hesaplar da çok değişti, işin içinden nasıl çıkacağız’ bilmiyorum” diyor. Erbaa’da özellikle işçilerden çok memnun olduğunu ekliyor ve şöyle devam ediyor: “Anadolu insanı hiç gergin değil çok daha mutlu, güler yüzlü ve işine dört elle sarılıyor. Erbaa’da kiralar İstanbul’a göre çok uygun, bir ailenin mutfak masrafı ve temel tüketim için harcadığı bütçe de daha küçük. Eleman bulmakta da zorlanmadık, aldığımız personelin yüzde 47’si üniversite mezunu.” Neden, Anadolu’ya yatırım yaptığını sorduğumda Mustafa Kefeli şöyle konuşuyor: “2022 yılı itibariyle işlerimiz, özellikle de ihracatımız çok iyi gitti. İhracatımızı yaklaşık ikiye katladık. Yurt dışından talep çok iyi ve devam ediyor. Talebi karşılamak için İstanbul’da üretimimizi büyütmek istedim ama işçi sıkıntısı çok büyük, arsa ve yatırım maliyetleri de çok yüksek. Bu yüzden Anadolu’da yatırım kararı aldık, araştırdık ve Erbaa’yı keşfettik. İlçe olarak 5. Bölge teşvik kapsamında, OSB içinde yer alınca da 6. Bölge teşviki oldu, yatırıma başladık. Tamamen ihracata çalışacak. Şu anda İstanbul’da Rami’de günde 7.600 adet gömlek üretiyoruz. Erbaa yatırımımız tamamlanınca o üretimi de tamamen taşımış olacağız.”
Genel Müdür, 3 aydır telefona çıkmıyor
Erbaa’da günlük 7 bin adet gömlek üretecek tesis kurarken, doğal olarak teşvikleri dikkate aldıklarını belirten Mustafa Kefeli, bu yatırım sürecinde ilginç ve önemli bir olumsuzluk yaşadıklarını anlatıyor. Kefeli, “En önemli teşviklerden birisi ‘yeni alınan işçilerin iş yerinde 6 aylık çalışmasının eğitim kapsamında olması ve ücretinin İŞKUR tarafından’ ödenmesiydi. Biz yatırıma başladığımızda bu teşvik vardı. Birden kaldırıldı ve ben konuyu ilgili Bakana anlattım. Bakan Bey, ‘Evet bunu kaldırdık ama çok sanayiciden şikâyet geldi, tekrar inceliyoruz. Siz, İŞKUR Genel Müdürümüz ile görüşün ona detaylı anlatın’ dedi. Müdürün iletişim bilgilerini de bizzat verdi ama 3 aydır İŞKUR Genel Müdürüne ulaşamıyoruz.”