Rusya'da hafta sonu yaşanan - ve sonu uzlaşmayla biten- darbe girişimi, uluslararası ilişkileri kökünden etkileyecek önemdeydi;
İlk sonuç, ulusal ordular yerine paralı asker şirketlerine güvenmenin sonunun hüsranla biteceğini göstermesi oldu. Rusya'daki Putin yönetimi, besleyip büyüttüğü, Libya'da, Afrika'da, Suriye'de kullandığı Wagner paralı asker şirketinin, cephede yaşanan en küçük karmaşada, elindeki silahları kendisine doğrulttuğunu bizzat yaşadı.
Bunun örnekleri o kadar çok ki; Türkiye ile ABD'nin Suriye iç savaşının en başında birlikte eğitip, donatıp, Esad rejimine ve IŞİD'e karşı savaşmaya gönderdiği parayla toplanan güçlerin, tek kurşun atmadan karşı tarafa geçmesi hala hafızalarda.
Sudan'da bugün yaşananlar da paralı askerlerin eseri; Darfur'da Sudan ordusu ile birlikte savaşan HDK milisleri, şimdilerde bizzat bu orduya başkaldırdı. Ülke bugün paralı askerlerin güç hırsı nedeniyle iç savaşın en şiddetlisini yaşamakta.
Ulusal ordulara paralel olarak geliştirilen her türlü silahlı yapıyı, iç ya dış politikada kullanmayı planlayanlar, tüm bu örneklere bakarak bir kez daha düşünmeli; o paralı askerlerin dönüp dolaşıp, kendisine para sağlayanları vurmaları neredeyse "işin doğası" haline gelmiş durumda.
PUTİN'İN "GÜÇLÜ ADAM" İMAJI DAĞILDI
Wagner paralı askerlerinin başkaldırısı, Rusya Lideri Putin'in ülkesindeki "güçlü adam" portresinin aslında pek gerçeği yansıtmadığını da açığa çıkardı;
* Rostov'daki ordu karargâhını ele geçirip, Moskova'ya karşı yürümeye başlayan Wagner güçlerinin hemen hemen hiç direnişle karşılaşmamış olması, halkın bu güçlere yönelik sevgi gösterileri, Putin'in "Ukrayna davasının" Rus halkında sanıldığı kadar kabul görmediğini ortaya koydu;
* Savaş uzadıkça, Rusya ekonomik ve sosyal olarak savaşın etkilerini hissettikçe, halk nezdinde Putin'in itibarı da giderek azaldığı göründü;
* "Kısa süreceği" beklenen Ukrayna savaşı bir seneyi geçti. Çok güçlü olduğu düşünülen Rus ordusunun imajı, içindeki klikler ve yolsuzluklar, eski ve yetersiz silah/mühimmat, Kremlin'deki güç savaşları nedeniyle, tüm dünyanın gözü önünde darmadağın oldu.
* Ukrayna savaşının Rusya topraklarına da yansımaya başladığı bugünlerde, Kremlin'in ulusal ordu yerine, paralı askerlere bel bağlamasının yanlışı ortaya çıktı;
* Hem Ukrayna savaşında, hem de Wagner başkaldırısında Putin, Kadirov liderliğindeki Çeçenler'den medet umdu. Ancak Putin'in ortaya koyduğu "Rus davasına" bağlılıkları tartışmalı Çeçen güçlerin de, - tıpkı Wagner gibi- işlerine gelmeyen bir durumda taraf değiştirmeyecekleri garanti değil.
Wagner paralı askerlerinin başkaldırısı bir şekilde çözüldü; ancak bundan sonra gerçekleşecek, bizzat Putin'in yakın çevresinden başlayacak yeni bir başkaldırının sonucu ne olur bilinmez.
Putin'in de yaşananlardan ders çıkararak, ülkedeki her muhalif sese karşı daha sert tedbir alması, hem muhaliflere, hem de bizzat kendi çevresine karşı -deyim yerindeyse- daha da paranoyakça yaklaşması muhtemel. Yaşananlar, Putin'in Suriye'den, Libya'ya, Afrika'ya kadar izlediği politikayı da gözden geçirip, önceliği dış politika yerine, "içeriyi temizlemeye" vermesi de büyük ihtimal önümüzdeki dönemde.
TÜRK-RUS İLİŞKİLERİNİ YENİDEN GÖZDEN GEÇİRME GEREĞİ
Rusya'da yaşananlar, Putin'in koltuğunun tehlikeye girmesi, Türk-Rus ilişkilerini de yeniden gözden geçirme gereğini ortaya koyacak kadar kritik önemde;
AK Parti hükümetinin son dönemde Rusya'da Putin yönetimi yakın ilişkileri malum.
Rusya'ya buğdaydan doğalgaza, turizm gelirinden nükleer santral yakıtına kadar pek çok konuda bu kadar bel bağlamasının, Moskova'da olası bir yönetim değişikliğinde Türkiye'yi ekonomik anlamda ne kadar zora sokabileceği de ortaya çıktı.
Türkiye'nin tedarik zincirlerini gözden geçirmesi şart...