Almanya, İngiltere, Fransa ve İtalya gibi ülkeler yılsonundan önce kuvvetle muhtemel resesyona girecekler. Avrupa ekonomisi için durgunluk beklentimi son altı aydır dile getiriyorum. Piyasalar da artık fiyatlıyor. Gaz yağının vadeli fiyatlarında sert düşüşler gözleniyor. Gaz yağı fiyatının 2023 ortalaması kısa süre önce 105 dolara yaklaşmıştı. Dün geçen ortalama fiyat 85 dolar oldu. Gaz yağının, günlük hayatta kullanım alanı oldukça geniştir. Sanayide kullanılıyor. Traktör yakıtı ve jet motorlu uçak yakıtı olarak da biliniyor.
Bizi ilgilendiren tarafı, Avrupa’nın en önemli ihracat pazarımız olmasıdır. Bölgedeki resesyon nedeniyle, ihracatımızda kaçınılmaz bir düşüş olacak. Pandemide ve sonrasında, büyüme denkleminin en önemli bileşeni ihracat idi. Yeni ekonomi modeli bunun üzerine inşa edildi. Alternatif pazarlar yaratmaya çalışıyoruz. Daha doğrusu, bazı bölgelerle ilişkilerimize boyut kazandırıyoruz. Arap ülkeleriyle ilişkileri canlandırıyoruz. Rusya’ya sattığımız mal miktarını artırıyoruz.
Özellikle Rusya ile ekonomik ilişkilerin iyi yönetilmesi gerekiyor. Başta Financial Times olmak üzere, batı medyasında Türkiye’yi eleştiren yazılar çıkıyor. Rusya ile ticaret, yaptırımların delinmesi olarak değerlendiriliyor. Bu eleştirilerin dozajı önümüzdeki dönemde artacaktır. Muhtemelen bunlara kulak asmayıp işimize bakacağız. Eleştirilere, uyarılara rağmen ticareti sürdüreceğiz. Seçim yaklaşırken ekonomik ve politik tansiyon yükselecek.