Beklenen oldu ve dünyada aylardır konuşulan resesyon çirkin yüzünü istihdam piyasasında işten çıkarmalar şeklinde göstermeye başladı. Değişik sektörlerden dünyanın önde gelen şirketleri, 2023 yılına ilişkin işten eleman çıkarma ya da işe alımları dondurma planlarını açıklamaya başladılar.
Son olarak yatırım bankası Goldman Sachs’ın gelecek yıl çalışan sayısını yüzde 8 azaltacağı haberleri hafta sonunda uluslararası medyada yer buldu. Yüzde 8 yaklaşık 4 bin kişiye denk geliyor. Bankadan resmi bir açıklama yok ama haberlere göre işten çıkarmalarda bölüm ayrımı yapılmayacakmış. Yani amaç tamamen maliyet kontrolü.
Aslında firmaların böyle davranmalarını sürpriz bir gelişme olmadı. İki yıllık yükselen grafiğin ardından birçok şirket, 2023 yılında daha farklı bir ortamda faaliyet göstereceklerini düşünüyor ve tüm iş planları ile bütçelerini bu olumsuz beklentiye göre yapıyordu. Nitekim Citigroup, Barclays ve Morgan Stanley gibi finans sektöründeki diğer devler de işten çıkartmalara başlamışlardı, ama Goldman’ın ki ölçek olarak onlardan daha büyük bir hamle oldu.
ABD’de de sadece Wall Street’te ya da finans dünyasında değil diğer sektörlerde de küçülme hazırlıkları yapılıyor. Mesela medyada da işten çıkartmalar başladı. CNN ve Jeff Bezos’un Washington Post’u gibi medya devleri harekete geçenler arasında. ResumeBuilder.com adlı bir insan kaynakları sitesi iş dünyasından 1,000 üst düzey yönetici arasında bir araştırma yapmış. Araştırmaya katılanların yüzde 61’i gelecek yıl işten çıkarma yapacaklarını söylüyor. Yüzde 70’i ise gelecek yıl işe alımların dondurulacağını belirtiyorlar.
Dünyada zayıflayan talep nedeniyle 2023 birçok firma için maliyet kontrolü yılı olacak. Söz konusu olan maliyet kontörlü olunca en kolay kalem personel harcamaları. Bu nedenle birçok firma ilk anda insan kaynakları alanında yapacağı tasarruflarla zor yılı atlatmaya çalışıyorlar.
Meseleyi sadece ABD’nin sorunu olarak bakmamak lazım. Eğer dünyanın en büyük ekonomisinde bir rahatsızlık varsa, bu rahatsızlık kendisini dalga dalga diğer ekonomilerde de hissettirir.
Türkiye ekonomisi ise 2018 ortasından bu yana çift haneli işsizlik yaşıyor. Son açıklanan resmi rakamlara göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı Ekim ayında bir önceki aya göre 57 bin kişi artarak 3 milyon 534 bin kişi olurken; işsizlik oranı ise 0,1 puanlık artış ile yüzde 10,2’ye yükselmiş. Yani hâlihazırda ciddi bir işsizlik sorunumuz var. Dünyada istihdam piyasasının daraldığı bir dönemde bizde yoğun işten çıkartmalar olmasa da firmaların işe alımlarını kıstığını ve ekonominin istihdam yaratmakta zorlandığını görebiliriz.