İyi haberlerle haftaya başlıyoruz. Dünya borsaları kayıplarının büyük kısmını geri aldı. ABD endeksleri salgına rağmen güçlü gelen ekonomik verilerle yeni zirveler görüyor. Salgının tırmandığı Avrupa'da hastaneye kaldırılma oranlarının düşüklüğü risk iştahını destekliyor.
Türkiye varlıkları dipten güçlü bir şekilde dönüyor. Dolar tepe noktasına göre yüzde 45’e yakın gerilerken, 10 yıllık eurotahvilleri yüzde 6'nın üzerinde değer kazandı. Borsa İstanbul tepe kapanışına göre yüzde 17 aşağıda, ancak cuma günkü hareket hisse kur birlikteliğinin bozulduğunu gösteriyor. Kurdaki sert gerileme bizi pozitif olarak şaşırttı. Eğer devam ederse Türkiye hiper enflasyon tehlikesinden kurtulabilir. Bankacılık sistemine yönelik veriler ve merkez bankası analitik bilançosu bize kurdaki düşüşün gerçek kişilerin döviz bozdurmasından çok müdahale ile olduğunu gösteriyor. Yabancı yatırımcının olmaması işe kolaylaştırıyor.
Yeni kur seviyesinin kalıcı olup olmayacağı konusunda kilit değişken enflasyonun seyri.
Enflasyon konusunda biri pratik, diğeri kuramsal iki temel sorun görüyoruz. Pratik sorun... Kurun yükselişi tersine dönse de ekonomide bıraktığı izler duruyor. Kur yükselirken bir yığın şirket yüksek fiyattan aramalı ithal etti. Yüksek maliyetle oluşan ürünlerin fiyatlarını kur düştü diye indirmek istemiyorlar. Çiğ süt fiyatlarındaki artış gıda fiyatlarında zincirleme artışa yol açıyor.
Enflasyon ve kur birlikte yükselirken rekor artırılan asgari ücret ile Türkiye kur-enflasyon- ücret sarmalına girdi. Kur düştü diye enflasyonun gerilemesi kolay değil. Ücretlerin gerilemesi zaten mümkün değil. Dolayısıyla aralık, ocak enflasyon rakamları yüksek gelecek.
Kuramsal sorun meşhur imkansız üçlü... Sermaye hareketlerinin serbest olduğu bir ekonomide kur ve faizi birlikte belirleyemezsiniz. Ankara Hazine'nin verdiği kura karşı koruma garantisi ile hem döviz kurunu hem de faizleri düşük tutmak istiyor. Muhtemelen geldiğiniz denge noktasında kur ve faiz birlikte yükselecek.
Faizin yükselişinin işaretlerini görüyoruz. Merkez Bankası'nın politika faizi dışında ekonomideki tüm faizler yükseliyor. Mevduat, kredi, devlet tahvili faizlerinde sert bir yükseliş görülüyor. Yılın son haftası olduğu için mevduat faizlerindeki yükselişi iskonto ile izlemek lazım. Yeni yılda tablo netleşecek. Ancak benzer bir yorum döviz kuru için de yapılabilir. Yabancı yatırımcıların Noel tatilinde olması kuru düşürmeyi kolaylaştıran bir gelişme. Yeni yılın ilk iki haftasında oluşacak fiyatlar kurun nerede dengeleneceği konusunda ipuçları verecek.
Lafı çok uzatmadan toparlayalım. En kötüyü geride bıraktık. İyimser olmamız için nedenler var. Ancak zafer kutlaması için çok erken. Yeni denge, hane halkının döviz Türk lirası tercihine, şirketlerin fiyatlama alışkanlıklarındaki bozulmanın ne ölçüde düzeleceğine, yabancı yatırımcının portföy tercihine ve erken seçim olup olmayacağına bağlı olarak belirlenecek.