Önce faizler eksi oranlara geçti. Sonra Amerikan tipi ham petrolün fiyatı -37 dolar oldu. Herhâlde sırada negatif tahvil ve hisse senedi fiyatları var. Ekonomiler ve finansal piyasalar olağanüstü bir dönemden geçiyor. 2008 krizinden sonra alınan uç önlemlerin ekonomik ve finansal etkilerini on sene konuştuk. Korona krizinde yaşananları çok daha uzun süre tartışacağız.
Her ülke imkân çerçevesinde genişletici politikalar uyguluyor. Bu tedbirleri kanayan yaraya bir pansuman gibi düşünmek gerekiyor. Dünyada hayat durdu. Talep olmadan üretim olmaz. Ülkeler ekonomik açıdan böyle yürümeyeceğini görüyor. Bazıları önlemleri gevşetmeye başladı. ABD de, Avrupa da, Türkiye de, hayatın normalleşmesini istiyor. Tabii bu, işin ekonomik tarafıdır. İnsan sağlığı boyutunun nereye evrileceği muamma. Bazen bir haber okuyup iyimserleşiyoruz. Bazen karamsar bulutlar çevremizi sarıyor. Ben virüsün çıkış bölgesi Asya’daki gelişmeleri bölge ülkelerinin yerel medyalarından takip ediyorum. Örneğin Singapur, 23 Ocak’taki ilk vakadan hemen sonra, evden çalışma, seyahat yasağı, sınırların kapatılması gibi ekstrem tedbirler açıkladı. Vaka sayısı düşünce önlemler gevşetildi. Singapur son günlerde 8.000’in üzerinde yeni vaka açıkladı. Bu ikinci bir dalganın ayak sesleri midir, bilmiyorum. Ancak ekonomilerini bir an önce açmak isteyen ülkelerin hesabını iyi yapması lazım. Singapur’daki gelişmeler; dünyada sınırların kapalı kalacağının, seyahat yasaklarının süreceğinin, turizm ve eğlence gibi sektörlerin kolay kolay kendine gelemeyeceğinin işareti olabilir.
Yazının başında da belirttiğim gibi, belirsizlik sürerken, finansal varlık fiyatlarında tuhaflıklar gözlenebiliyor. Bu haftaki gariplik petrol fiyatındaydı. Uluslararası Enerji Ajansı, petroldeki günlük talep kaybının 29 milyon varil olduğunu açıkladı. OPEC’in geçen hafta açıkladığı günlük arz kesintisi, talepteki düşüşün çok altında kaldığı için petrol fiyatlarında bir satış dalgası daha yaşandı. Pazartesi günü çakılan, Amerikan tipi ham petrolün fiyatıydı. ABD’de petrol depolama merkezleri dolu. Talep zaten yerlerde sürünüyor. Fed en sonunda petrol piyasasına da girecek. Türkiye için önemli olan Brent petrolün fiyatı dün 19 dolara düştü. Petrol ithalatçısıyız. Bugün Brent petrol almak istesek, 19 dolardan çok daha düşük bir fiyattan alabiliriz. Çin gibi ülkeler stratejik rezervlerini böyle dönemlerde güçlendiriyorlar. Keşke bütçeden biraz kaynak ayırabilsek. Dünyada karantina önlemleri sürdükçe, hem ülkelere hem de yatırımcılara fırsatlar çıkacak.