Pandemi, öngörülmeyen pek çok olguyu tetikledi. Örneğin, uzaktan çalışma sistemi pek çok kişinin başka bir yaşam biçiminin de mümkün olduğunu görmesini sağladı. Milyonlarca ofis çalışanı, evde çalıştıkları günlerde daha üretken ve daha mutlu olduklarının farkına vardılar.
Bu dönemde, düşük statülü, düşük ücretli işlerde çalışan -çoğu restoran ve konaklama sektörlerinde- milyonlarca kişi, işlerinin buna değip değmediğini sorgulayarak işlerinden ayrılmaya karar verdi. Sağlık sektöründe zor koşullarda fedakârca çalışan pek çok kişi istifa etti. Bu trend “Büyük İstifa” olarak tanımlanıyor (Big Resignation) ve gelecekte daha da büyüyeceği öngörülüyor.
Microsoft’un bir araştırmasına göre, küresel işgücünün yüzde 41’i istifa etmeyi düşünüyor. Nedenler arasında COVID-19 döneminde uzaktan çalışmanın yarattığı aşırı yorgunluk, yalnızlık duygusu ve arkadaş gruplarından kopuş sıralanıyor.[1]
Milyonlarca çalışanın istifa etmesi ülkelerin geleceği için alarm veren bir hâl alıyor.
Sessiz işten çıkarma
İstifaların gerisinde pek çok şirkette var olduğu iddia edilen “sessiz işten çıkarma” “Quiet Firing” sorunları da yatıyor. Çalışanların tazminatını ödemekten kurtulmak için işverenlerin onlara kasıtlı olarak kötü davranması ve onları istifaya mecbur bırakması olarak tanımlayabileceğimiz bu durum, ne yazık ki pandemide dayanılmaz boyutlara ulaştı. Zam ve terfilerin ertelenmesi, gelişim ve liderlik fırsatlarının olmaması, uzaktan çalışmanın iş ve özel yaşam sınırlarını kaldırmış olması gibi unsurlar çalışanları bezdirerek işten ayrılmaya zorluyor.
Esneklik talepleri
Hibrit çalışma alışkanlığı, işyeri normlarını dönüştürmeye devam ediyor. İşe gitmek için harcadıkları zaman ve enerjinin verimsizliğini fark eden beyaz yakalılar, işverenlerinden daha fazla esneklik bekliyorlar. Gartner’ın yürüttüğü bir anketi yanıtlayan çalışanların yüzde 64’ünün yalnızca esnek çalışma saatlerine izin verilmesi hâlinde yeni bir pozisyon veya işi düşüneceklerini söylemiş olması, hatta üretkenliklerinin artmasının temel nedeni olarak esnek çalışma saatlerine sahip olmayı göstermeleri bu olguyu açıkça ortaya koyuyor. [2]
“Düz yatmak” fenomeni[3]
Yetişkinler işgücünü terk ederken, şirketler gençleri kendilerine çekmekte ve tutmakta da başarılı olamıyorlar. Tüm sektörlerde yetenek açığı yaşanıyor. Gençler aileleriyle yaşıyorlar. Sevmedikleri şirketlerde çalışmak yerine,kısa dönemli işleri yapmayı tercih ediyorlar. Dolayısıyla, istemedikleri işleri kolayca reddedebiliyorlar. Bu eğilim sadece Avrupa ve ABD’de değil, tüm dünyada yaygınlaşıyor. Örneğin, Çin’de “Lie Flat” olarak adlandırılan (Düz Yatmak/Sırt üstü yatmak) akım sosyal mecra aracılığıyla yayılmaya devam ediyor.
Minimalist yaşam tarzı
“Lie Flat”in ilginç bir öyküsü var: Nisan 2021’de Çin’in Baidu Tieba sosyal medya platformunda, yirmili yaşlarda bir genç olan Luo Huazhong iki yıl boyunca benimsediği minimalist yaşam tarzı hakkında bir paylaşım yaptı.
Zhejiang eyaletinde ailesiyle birlikte kaldığını, istikrarlı bir işi olmadığını, beklentilerini düşük tuttuğunu ve sıfır stresli bir yaşam tarzına sahip olduğunu anlatan Luo, gençlerin ilham kaynağı oldu.
Kendini iyi hissettiğinde, dünyanın en büyük film stüdyosunun bulunduğu Zhejiang’da, Dongyang’a üç saatlik bir yolculuk sonrasında, stüdyoda mükemmel olduğunu düşündüğü bir iş bulduğunu anlatan Luo’nun işi, filmlerde ceset rolü yapmaktı.
Gönderisinde rollerinden birinde kendisinin eski bir Çin suikastçı kostümü içinde yatarken çekilmiş bir fotoğrafını paylaşmıştı. Fotoğraf ve gönderi internette orman yangını gibi hızla yayıldı.
Luo daha sonra medyaya verdiği söyleşilerde, “Düz yatmak dediğimde, her gün sadece uzanıp hiçbir şey yapmadığımı kastetmiyorum” dedi. “Düz yatmak bir ruh hâlidir - yani, birçok şeyin benim dikkatime ve enerjime değmediğini hissediyorum" yorumunu yaptı.
Bu akım Çin’de ve dünyanın pek çok yerinde 2022’de biçim değiştirerek devam ediyor. Gençler rekabete girmekten kaçındıklarını ve sadece yeterli olacak bir gelir sağlamak için çalıştıklarını dile getiriyorlar.
Eşitsizlikler
Yetenek açığı artarken, kapsayıcılık sorunlarına da yeterli ve etkin çözümler geliştirilmiyor. Özel sektörün, STK’ların ve kamunun başarılı projelerine rağmen, küresel olarak iş dünyasında kadın-erkek dengesi sağlanamıyor. Mühendislik gibi mesleklerde ağırlıkla erkekler yer alıyor. Teknoloji alanındaki kadın-erkek uçurumuysa büyümeye devam ediyor:
World Economic Forum bu eşitsizliğe dikkat çekiyor:
“Kuruluşlar yetenek için savaşmaya devam ederken, bu işlerin erkek egemen olduğuna ve mühendislik rolleri için işe alınanların %80-90’ını genellikle erkeklerin oluşturduğuna dair derinden endişe verici işaretler görüyoruz. Toplumlardaki derin cinsiyet eşitsizliğinin nasıl üstesinden gelineceğine baktığımızda, kadınların bu rollere alınmasını sağlamak çok önemlidir. Bu rolleri kadınlar için çekici kılmak ve kadınların gelişen teknoloji rollerine geçmelerine yardımcı olmak için yapılacak daha çok şey var.[4]
Ünlü analist Faith Popcorn, şirketlere eşitsizlik konusunda uyarıda bulunarak, kadınları işe dâhil etmenin faydalarına dikkat çekiyor. Popcorn, gelecekte kadınların öne çıkacağı konusunda şu yorumu yapıyor: "Kadınlar Fortune 500’deki şirketlere girmeye uğraşmadan, Fortune 500’den ayrılacaklar. Erkeklerin onları engellemesine izin vermeden gidip kendi başarılı şirketlerini kuracaklar.”[5]
Kaynaklar:
[1] The great resignation is not going away. Financial Times. February 1, 2022
https://www.ft.com/content/857bdeba-b61b-4012-ab82-3c9eb19506df
[2] Workforce Trends 2022: How Companies Are Building Digital Dream Teams
Susan Galer Jan 18, 2022, https://www.forbes.com/sites/sap/2022/01/18/workforce-trends-2022-how-companies-are-building-digital-dream-teams/?sh=7affb09a4394
[3] What is ‘lying flat’, and why are Chinese officials standing up to it? Ji Siqi, He Huifeng in Guangdong and Brian Peach 24 Oct, 2021
https://www.scmp.com/economy/china-economy/article/3153362/what-lying-flat-and-why-are-chinese-officials-standing-it
[4] World Economic Forum. The Davos Agenda 18 Jan 2022 Allen Blue Co-Founder and Vice President, Product Management, LinkedIn
https://www.weforum.org/agenda/2022/01/the-5-forces-driving-the-new-world-of-work/
[5] Faith Popcorn’s Brain Reserve. https://faithpopcorn.com