Üretim planlı alanlara kayıyorsa, yatırım yapılacaksa; teşvikler de dikkate alınarak planlı alanlara kaymak zorunlu oldu. Aksi, olmadık şekilde bürokrasi ile uğraşmak, üstelik aynı coğrafyadaki rakiplere göre teşviklerden daha az yararlanmak demek.
Siz de öyle yapıyordunuz. Uzun zamanlardan beri, işler yolundaysa bir OSB’de, bir parsele yazılıp, diğer girişimciler gibi yavaş yavaş bu araziyi değerlendirmeye çalışıyordunuz. Hiçbir şey yapmadan bekleseniz bile, araziden fabrika parseline dönüşüm bu yatırımın kıymetini artırıyordu. Bu arazi, bu yatırım parseli bir yandan kredinin ya da bir makine yatırımının finansal güvencesi de olabiliyordu. Hatta imkân var ise bir değil, ikincisini alıp kenara atmak da gelecek güvencesiydi.
Ancak şimdi işin rengi değişti. Artık böyle bir araziye yapacağınız yatırımın arsa olarak geri dönüşü bile risk altında diye düşünebilirsiniz.
Bir kere eğer bir OSB’den parsel almaya karar verdiyseniz mutlaka bu girişimi yatırımla tamamlamak zorundasınız. Dikkat edin artık sonu yatırımla tamamlanmayacak bir süreçte parselin OSB’ye iade olma tehlikesi çok yüksek. Artık anlayış böyle, mevzuat böyle…
Parseli iadesi derken de, rayiç bedelli değil de, çok daha düşük bedellerden iade ile karşılaşırsanız ona da şaşırmayın. Çünkü ilgili otorite sonu yatırımla bitmeyecekse “OSB parsellerinden uzaklaş.” demek istiyor.
Diyelim ki bir OSB’de bir parsele alıcı oldunuz ve de size tahsis yapıldı. Gel zaman, git zaman derken diyelim ki bu yatırımdan vazgeçme kararı aldınız. Eskiden ilgili yönetmelik gereği (62. m.) uyarınca parsel tahsisini istediğiniz zaman geri iade edebilirdiniz. Şimdi ise avantajlarınızı koruyabilmek için mevzuatta öngörülen süre içinde bu araziden ‘vazgeçmeniz’ gerekiyor.
Somutlaştıracak olursak; OSB’lerde yapı ruhsatı almış parsel sahibi katılımcılara yatırımlarını tamamlamaları için 2 yıllık süre veriliyor. Yetişmediyse; makul nedenlerin varlığı halinde 1 yıl da (Daha önce 2 yıldı) ek süre veriliyor. Bu süreler geçmiş ise (verirler-vermezler) bir kez de bakanlıktan 3 yıllık bir yatırım tamamlama süresi istenebiliyor.
İşte artık, yatırımcılar haklarını koruyacak şekilde ancak bu süreler içinde istedikleri zaman parsel tahsisi iptali isteyebilecekler. Ancak bu durumda, iade edecekleri parsellerinin bedeli 213 Sayılı Yasa uyarınca belirlenen ‘yeniden değerleme oranları’nın uygulanması ile güncellenecek. Bu olasılıkta geri verilecek parselin bedeli yapılacak güncelleme ile rayiç bedel seviyesinde olabilecek.
Eğer OSB yatırımcıları bir nedenle bu süreyi kaçırırlar ve OSB/ Bakanlık tarafından verilen uzatma sürelerinin içinde tahsis iadesi veya bu sürelerin bitiminde tahsis iptali ile karşı karşıya kalırlarsa parsel bedeli 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 1’inci maddesinde belirlenen yasal faiz oranı ile güncelleniyor.
Peki, bu yasal faiz oranı kaç? 2024 yılı için konuşacak olursak, yıllık yüzde 12… 2022 için yüzde 122’nin üstünde olan yeniden değerleme oranının 2023 yılı için yüzde 58 küsur, 2024 yılı için de yüzde 43 küsur olduğunu hatırlarsak, parsel fiyatını yüzde 12’den güncellemenin cüzdanınızda yaratacağı tahribatı daha iyi görürüz. Yani bu olasılıkta geri verilecek parselin bedeli rayiç bedele göre kuşa dönecektir.
Üstelik kamu otoritesi güncellemenin yapılacağı dönemki yeniden değerleme oranı, 3095 sayılı Kanun’da belirlenen yasal faiz oranından düşük olması halinde bu fıkra kapsamında da yeniden değerleme oranı uygulanmasını hükme bağlıyor. Yani parsel bedeli para yatırımcıya ödenecekse; hangisi düşükse o…
Yatırım yapmayana-yapamayana, ceza bunlarla da sınırlı değil. Arsa iade veya iptal bedeli, iptal veya iade işlemi tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde OSB tarafından katılımcıya ödeniyor. Her hâlükârda katılımcıya geri ödenecek tutar, OSB’nin belirlediği güncel parsel tahsis bedelinin üzerinde olamıyor.
Türkçesi kamu otoritesi yatırım yapmayacak olana ne diyor? “OSB parsellerinden uzaklaş.”