✔ Merkez Bankası dokuz ayda hem cari açığı finanse etmek, hem normalde döviz girişi beklenen finansman kalemindeki net çıkışı karşılamak için rezervinden tam 43 milyar dolar kullanmak durumunda kaldı.
Diyeceksiniz ki “Kırmızı ne, sarılar ne”. Tabloya bakınca ne demek istediğimiz kolayca anlaşılacak.
Kırmızı, döviz çıkışına işaret eden kalem. Sarılar ise bu dövizin gittiği kalemler.
Kırmızı Merkez Bankası’nın rezervi. Ocak-eylül döneminde Merkez Bankası rezervinden tam 43 milyar dolarlık kullanım gerçekleşmiş.
Bu döviz nereye gitmiş; 28 milyar doları cari açığa, 4.5 milyar doları diğer finans hesabı kalemlerine. Bu kalemler arasında en büyük çıkış portföy yatırımlarında olmuş, zaten sık sık yabancıların hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedinden olan çıkışlarını yazıyoruz, doğrudan yatırımlar ve diğer yatırımlarda ise giriş gerçekleşmiş; net olarak 4.5 milyar dolar çıkış var.
Doğrudan yatırım kalemindeki girişe sevinelim sevinmeye de detaya bakmayı da ihmal etmeyelim; dokuz ayda yabancılara net 3 milyar dolarlık gayrimenkul satılmış.
Ayrıca diğer yatırımlar kalemindeki 7.4 milyar dolarlık girişi bu düzeye taşıyan etkenin 10 milyar dolarlık Katar swapı olduğunu da unutmayalım. Yani bu swap olmasa, bu kalemde de net çıkış görecektik.
Bu dokuz ayda ödemeler dengesi hesabını denkleştirebilmek için net hata ve noksan kalemine negatif10.2 milyar dolar yazmak gerekmiş. Bu tutar zaman içinde ilgili kalemlerine kaydırılacak ve küçülecek. Ama özünde 10 milyar dolarlık bir döviz gideri daha var ve bunun nerelere olduğuna ilişkin kayıtlar zaman içinde ortaya çıkacak.
YA GÖRDÜĞÜNÜ YAZ, YA YAZDIĞINI GERÇEKLEŞTİR!
Mevlana’nın muhteşem dizesidir; aynı zamanda müthiş bir öğüttür, yol göstericidir:
“Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol.”
Daha şunun şurasında bir buçuk ayı bile bulmayan bir süre önce, eylül ayının sonunda açıklanan yeni ekonomi programındaki bazı tahminlere bakınca Mevlana’nın bu dizesinden esinlenmemek mümkün değil.
“Ya gördüğünüzü, gerçek tahmininizi yazın; ya da yazdığınıza ulaşmak, onu gerçekleştirmek için çaba gösterin!”
Döviz kuru konusu malum; 2023 öngörüleri şimdiden aşılmış durumda. Hadi olağanüstü gelişmeler oldu da kur birden yükseldi, önlem alınır ve geri gelir, öyle olabileceğini varsayalım. Ama geri gelmeyecek veriler de var. Ödemeler dengesi verileri gibi...
Yeni ekonomi programında bu yılın cari işlemler dengesi açığı 24.4 milyar dolar olarak tahmin edildi. Programın açıklandığı eylül sonunda henüz ilk yedi ayın gerçekleşmesi belliydi ve cari açık bu yedi ay toplamında 21.3 milyar dolardı. Yani son beş ay için yalnızca ama yalnızca 3.1 milyar dolarlık bir marj kalmıştı.
Ağustos verisinin açıklanmasıyla birlikte ilk sekiz ay gerçekleşmesi 25.6 milyar doları buldu ve yıllık tahmin aşıldı. Dün açıklanan eylül verisiyle birlikte de dokuz aydaki açığın 28 milyar dolara ulaştığı görüldü.
Daha önümüzde bir çeyrek var. Ve yılın son aylarında cari açığın görece daha yüksek gerçekleştiği de bilinir.
Nerede kaldı yılın tümü için 24.4 milyar dolarlık cari açık tahmini! Bu nasıl bir hesaplamadır, bu nasıl bir öngörüdür! Ya da öngörüsüzlüktür!