Merkez Bankası’nın ekim ayı verilerine göre ödemeler dengesinin cari işlemler tarafında yapısal sorunlarda kayda değer bir değişiklik olmasa da manşet veriler itibarıyla düzelme sürüyor. Buna karşın sermaye hareketleri tarafında ise bununla çelişik bir görünüm var. Bir tarafta yabancı sıcak para girişi güçlü bir seyirle sürüyor, ama öte tarafta yerli sıcak parada güçlü bir şekilde yurtdışına veya sistem dışına çıkmaya devam ediyor.
Cari işlemlerin kayda değer miktarda fazla verdiği Temmuz-Ekim arasındaki 4 aya ait ödemeler dengesi hareketleri, bu çelişkili denge veya dengesizliğin resmini çiziyor:
Temmuz-Ekim arasındaki 4 ayda cari işlemler toplam 11.09 milyar dolar fazla verdi. Bu süre içerisinde sıcak para ve doğrudan yatırım olarak 13.78 milyar dolar yabancı kaynak geldi. Buna ek olarak yerleşikler yurt dışından kredi ile 11.54 milyar dolar net borçlanma ile de kaynak getiriler.
Tüm bu kaynak girişlerinin toplamı 36.41 milyar dolar ediyor. Ama döviz rezervlerinde aynı dönemde böyle bir artış yok. Döviz rezervlerindeki 4 aylık artış sadece 7 milyar dolar ile bu toplamın beşte birinden bile az.
Bunun nedeni yabancılar Türkiye’ye döviz getirirken yerleşiklerin onların getirdiğiyle yarışır düzeye dövizi yurtdışına veya sistem dışına çıkarmaları. Yurtiçi yerleşikler söz konusu 4 ayda 14.22 milyar doları mevduat ve portföy yatırımı olarak yurtdışına çıkardılar. Aynı dönemde yurtdışındaki doğrudan yatırımlar için de 2.48 milyar dolar döviz çıkışı oldu. Bunların toplamı 16.7 milyar dolar ediyor.
Öte yanda kaynağı belirsiz döviz hareketleri cephesinde de 5.89 milyar dolarlık çıkış var. Bunun ana gövdesini de sistem dışına çıkan yerli sıcak para oluşturuyor. Bunu da eklediğimizde yerleşikler eliyle yurt dışına veya sistem dışına çıkan kaynak 22.59 milyar dolara ulaşıyor. Buna bir de bankaların yurtdışına verdikleri 6.78 milyar dolar krediyi de ekleyince toplam çıkış 29.37 milyar doları buluyor.
Böyle olunca da hatırı sayılır cari işlemlere fazlasına ve yüklü yabancı sıcak para girişiyle uyumsuz bir rezerv değişimiyle karşıya kalıyoruz.