Birkaç gün önce bitki bazlı et üreten Impossible Foods’tan bir yatırım haberi daha geldi. Yeni açıklanan 200 milyon dolarlık bu ek yatırımla 2011’den bugüne aldıkları toplam yatırım değeri 1,5 milyar doları bulmuş oldu. Bu güncel yatırımı üzerinde çalıştıkları yeni süt ve diğer et ürünlerinin Ar-Ge’si için kullanacaklarını açıkladılar. Burger King, Starbucks, Little Caesar's gibi farklı yerlerde bitki bazlı et ürünleri yaygınlaşırken yakında süt ve süt ürünlerinde de Impossible markasını göreceğiz gibi duruyor. Impossible Foods yatırım haberlerine artık alıştık, daha yeni Mart’ta 500 milyon dolarlık bir yatırım daha açıklamışlardı. Aslında Amerika merkezli özellikle de San Francisco’dan temiz et startuplarının haberleri artık çok tanıdık. Impossible Foods gibi bitki temelli et üreten Beyond Meat bunlardan bir diğeriydi. Hatta geçen yıl Beyond Meat’in ilk halka arz haberini almıştık. Bitki temelli olarak temiz et işini yapanlar dışında Just, Memphis Meats gibi laboratuvarda hücrelerden et üreten startuplar var. Onların da her geçen gün sayısı artıyor. Amerika dışında İsrail, Hollanda, Fransa gibi farklı yerlerden de haberleri gelmeye devam ediyor. Geçen yıl Hindistan laboratuvarda hücre temelli temiz et çalışmaları için kurduğu alt yapı ve ayırdığı kaynağı açıklamıştı. Artık alıştığımız bu temiz et startupı haberlerinin yanında ilginç olan haber ise yine birkaç gün önce Nijerya’dan geldi. Nijerya’nın bitki bazlı et üreten ilk startup’ı VeggieVictory ilk yatırımını aldı. VeggieVictory ürünleri Nijerya mutfağına girmiş durumda, 12 farklı şehirde ürünlere ulaşmak mümkün. Şimdi yeni yatırımla birlikte Afrika’nın farklı ülkelerine genişlemeyi planlıyorlar. Temiz et teknolojisinin ve ürünlerinin yaygınlaştığı Afrika ülkeleri arasına Nijerya da katılmış oldu.
Sadece et ve süt ürünleri değil aynı zamanda deniz ürünleri üzerine de çalışmalar devam ediyor ve o tarafta da startupların sayısı artıyor. Tamamını gıda teknolojisi startupları başlığında toplayınca ise havuz daha da genişliyor. İşin içine tarım ve gıda değer zincirinde verimliliği artırmaya odaklanan startuplar da giriyor. Bu gündemin böyle yoğun devam etmesinin temel nedeni tarım ve gıdada sürdürülebilirlik probleminin her geçen gün daha da belirginleşmesi. İklim değişikliği, su sorunu gibi farklı başlıklarda sürdürülebilirlik çözüm arayışlarını ve yeni teknolojilerin buradaki katkısını her geçen gün yoğunlaştırıyor. Bitki temelli et üretimi ve laboratuvarda üretilen et için farklı hesaplamalar olmakla birlikte, temiz et üretimi geleneksel et üretimine göre su kullanımını yüzde 82-87 aralığında azaltırken, karbon emisyonlarını yüzde 79-89 aralığında azaltıyor.
Temiz et teknolojisi ve bunu çalışan startuplarla ilgilenen yatırımcı havuzu da her geçen gün genişliyor. Temiz et yatırımcıları 21 ülkeye dağılmış görünüyor. En fazla yatırımcı beklediğimiz gibi hala Amerika’da. Onu İngiltere, İsrail ve İsviçre izliyor. Listede BAE’den Arjantin’e farklı birçok ülkeden yatırımcı yer alıyor. Merak ediyorsanız Türkiye’den kimse yok. 2019’da dünyada bu alana toplam 824 milyon dolar yatırım yapılmıştı. 2020 ise temiz et teknolojisi çalışan startuplar açısından inanılmaz bir yıl olmaya devam ediyor. Daha ilk çeyrekte yatırım değeri 2019’daki toplam yatırımın üzerine çıkmıştı ve aynı hızda yatırımlar devam ediyor. Daha önce yatırımcılar arasında bildiğimiz teknoloji fonları varken, artık giderek geleneksel şirketlerin hatta dev et üreticilerinin dikkati bu yöne doğru kayıyor gibi duruyor. Dünyanın her yerinde bu konuda artan startuplar ve yatırımcıların ilgisinin yanında Tokyo merkezli Shojinmeat Project gibi temiz et teknolojisinin açık inovasyon ile yaygınlaşmasını amaçlayan ve açık bir teknolojik alt yapı sunan girişimler de dikkat çekiyor. Tokyo’da laboratuvarda temiz et teknolojisini öğrencilere ve ilgili araştırmacılara/girişimcilere öğretmek ve yaygınlaştırmak için bir çaba söz konusu. Dünyanın farklı yerlerinde temiz et eğilimleri böyleyken Türkiye’nin gündemine girer mi diye ben de merak içerisindeyim açıkçası. Benim bildiğim bizde bir Biftek.co var, onun dışında kim var? Geleneksel şirketlerden ilgilenen var mı, olur mu? Bir de işin regülasyon boyutu var tabii ki, dünyada devam eden tartışmalara bir yerinden dahil olmak gerekiyor.