Geçen hafta inovasyonun zamanlamasının hayati bir konu olduğunu belirtmiş ve bazı örneklerle çok erken ya da geç kalan girişimleri masaya yatırmıştım. Ayrıca zamanlamaya dair bize ipucu verecek ve yön tayininde yardımcı olacak bazı faktörleri tartışmaya başlamıştık. Kriz dönemlerinde düşünüldüğünün aksine inovasyonların azalmadığını arttığını hatırlatalım ve Gartner’in Hype Döngüsü’nün yatırımın veya girişimin zamanlamasına dair bize fikir verebileceğini tekrar not düşelim.
Bu hafta diğer bazı önemli faktörleri ele almaya çalışacağım.
Wright Kanunu
1930’larda Theodore Wright uçak imalatında üretim volümü iki kat arttığında maliyetlerin belirli oranlarda düştüğünü fark etti. Ölçek ekonomisi maliyetleri düşürür. Büyük volümlerde üretmiyorsanız maliyetleriniz yüksek kalacaktır. Eğer ciddi bir Ar-Ge yatırımına giriyorsanız bu durumu göz önüne almalısınız. Söz konusu ürün ne zaman ana akıma ulaşır? Mutlaka projeksiyonlara dahil edilmeli. Ona göre fiyatlama stratejisi ve pazar pozisyonlaması yapmalıyız. Tesla’nın Model S’den Model 3’e geçişi ölçek ekonomisi paralelinde zaman yönetimine güzel bir örnek.
Ürün yaşam döngüsü
Spesifik bir üründen bahsetmiyoruz. Girmeyi planladığımız sektör, ürün yaşam döngüsünde hangi aşamada mutlaka analiz etmeliyiz. Olgun ve doyuma ulaşmış pazarlarda güçlü rakiplerle çarpışacağız. Diğer taraftan henüz pazar yeni büyüyorsa belki çok büyük rakip yok ama beceri setimiz ve kabiliyetlerimiz bazı noktalarda çok daha güçlü olmalı. Mesela destek ekibi, iletişim ve pazarlama stratejileri son derece kritik bu senaryoda. Henüz tamamen icat ve Ar-Ge aşamasındaysa pazar, burada güçlü bir teknik ekibe ve uzun vadeli fonlamalara ihtiyacımız var. Belki de pazar artık inişe geçmiş, ölmeye başlamıştır. Her aşamada zamanlamaya dair yapılması gerekenler farklı.
Mega trendler ve patentler
İnovasyonun zamanını doğru planlamak için mutlaka trendler yakından izlenilmeli. Dünyada neler oluyor, tüketici davranışlarında nasıl değişimler var, rakipler ve regülatörler neler yapıyor takip etmeliyiz. Hatta alınan patentler belirli alanlarda yoğunlaşıyor mu? Rakipler neleri patentliyor? Diğer endüstrilerdeki patentler benim sektörüme uygulanabilir mi?
Sezgiler
Başarılı girişimcilerin ve sektörde uzun yıllar tecrübeye sahip yöneticilerin sezgilerine de mutlaka bir alan bırakmalıyız. Girişimciler geçmişteki başarılı ve başarısız deneyimleri ile bazı kaslarını geliştirirler ve zamanla müşterinin reaksiyonunu daha iyi öngörebilirler. Ayrıca uzun yıllar o iş kolunda olan kişilerin tecrübeleri önemli. Başarılı girişimciler sezileri ve sezgileri gelişmiş insanlar kuşkusuz. Muhakkak denkleme katılmalı.
Zamanlama stratejimize karar verelim!
Yukarıdaki tüm maddelerin kapsamlı analizlerine kurucuların/yöneticilerin sezgileri eklenerek inovasyon zamanlaması çalışılmalı. Zamanlama stratejimiz ne olacak? Pazara ilk giren mi (early mover) olmak istiyoruz yoksa geç takipçi pozisyonunda mı kalmak istiyoruz karar vermeliyiz. Pazara ilk girenler diğer bir değişle pazarı yaratanlar; yüksek karlılık, pazarın domine edilmesi, kuralları koymak gibi avantajlara sahip olurken inovasyona sürekli yatırım yapmaları gerekir ve bu yolculuğun uzun olacağını bilmeliler. Apple Macintosh, iPhone, iTune serisi ilk olma stratejisine harika örnek.
İnovasyonun veya yeni teknolojinin ana akıma zaten ulaştığı ve oyuncuların güçlü olduğu durumlarda geç takipçilik stratejisini güdenler çok farklı hareketlerde bulunmalı. Devlerle aynı kulvarda kafa kafaya rekabet yerine mavi okyanuslar (Blue Ocean Strategy) yaratmalılar. Bu; yeni bir kategori, pazar veya yeni bir segment olabilir. Önemli olan ana akımın duyarlı olduğu makul fiyatı farklılaşarak sunabilmek. Oyun pazarında Nintendo Wii mavi okyanus stratejisine iyi bir örnek.
Ayrıca bu senaryoda zaten hazır olan ekosistemin avantajından yararlanmalı, ekosistemi oyunun bir parçası yapmalı. Mesela Andorid geç kalmasına rağmen ekosistemi kaldıraç olarak kullanmakta çok başarılı oldu.
Son olarak, kurumsal firmalarda inovasyon mutlaka portfolyo yaklaşımı ile ele alınmalı. Bazı inovasyonlar için erken giriş, bazıları için takipçi konumda olmayı seçebilirsiniz. Tekrar edelim zamanlama için tek bir formül yok. Maalesef startupların portfolyo yapma şansları bulunmuyor. Ellerinde tek bir kurşun var. O yüzden onlar zamanlama konusunda çok daha dikkatli ve stratejik hareket etmek zorundalar.
Hep söylüyorum; kurumsal firmalarda inovasyon ile startuplarda inovasyon temelde aynı doğrulara sahip olsa da farklı yaklaşımlar gerektirir. Zamanlama inovasyon yönetiminin bir parçasıdır ve inovasyon yönetimi standardize edilemez. Ayrıca zamanlama dahil inovasyon yönetiminin hiçbir parametresi stratejisiz başarılı olamaz.
Başka yazılarda açalım.