German Marshall Fund adlı düşünce kuruluşunun her yıl NATO üyesi ülkelerin bazılarında yaptığı “Transatlantik Trendler –Transatlantic Trends- anketinin sonuçları yayınlandı. Türk vatandaşlarının da dahil edildiği 2021 yılı anketinde, Türkiye “en güvenilmez ortak” çıktı. Türkiye’deki anketin finansmanını bu yıl Almanya merkezli Conrad Adenauer Stiftung üstlendi. (Türkiye 2020 yılında aynı ankete dahil edilmemişti).
Anketler, Türkiye’nin de dahil olduğu 11 ülkede, 29 Mart-13 Nisan 2021 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Her ülkeden 18 yaş üstü, çeşitli yaş gruplarından biner kişiyle online olarak gerçekleştirildi. Anket aynı sorularla, Türkiye dışında ABD, Kanada, Fransa, İngiltere, İtalya, Hollanda, Polonya, Almanya, İspanya ve İsveç’te yürütüldü.
Transatlantik Trendler anketinin sonuçları, hem ankete katılan NATO üyesi ülkelerin Türkiye’ye bakışı, hem de Türkiye’nin hem bu ülkelere, hem de NATO’ya yaklaşımı açısından çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.
Ankete katılan ülkelerin vatandaşları “sizce ülkeniz açısından en güvenilir ortak bunlardan hangisi” sorusuna karşılık, en az güvendikleri ülkenin Türkiye olduğu yanıtını verdiler. Türkiye’ye güven sadece yüzde 23’te kalırken, ankete katılanların yüzde 76’sının oyunu alan Kanada’nın, “en güvenilir ortak” olarak görüldüğü ortaya çıktı.
Ankete katılan Türkler’in “en güvenilir ortak” olarak gördükleri ülke ise yüzde 54 ile Almanya oldu. Almanya’yı İsveç ve Kanada izlerken, Türkler açısından “en güvenilmeyen ülkenin” sadece yüzde 23 destek alan ABD olduğu ortaya çıktı.
Ankette Türkiye açısından bir başka çarpıcı sonuç ise, Türk insanının “güvenilmez” bulduğu ABD ile ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinden yana oy kullanması. Ankete katılanların yüzde 66’sı ABD ile ekonomik ilişkilerin daha yakın olması yönünde görüş bildirdi. Ankette sorulan “dünyadaki en etkin aktörleri sıralayın” sorusunda da yine ABD, açık ara Türkler açısından “en etkin aktör” olarak belirlendi.
Ankete katılan Türk vatandaşlarının yüzde 63’ü ABD’yi dünyanın en etkili aktörü olarak gördüklerini söylediler.Türkler açısından etkinlikteABD’yi yüzde 17 ile Çin, yüzde 14 ile Avrupa Birliği izledi. Rusya’yı “en etkili dünya aktörü” olarak görenlerin oranı ise sadece yüzde 6’da kaldı. Türkler Avrupa’daki en etkili aktör olarak ise yüzde 45 ile Almanya’yı seçti. Türkler’e göre Avrupa kıtasındaki “etkin aktör” sıralamasında Almanya’yı İngiltere (yüzde 25), Türkiye (yüzde 14) ve Fransa (yüzde 6) izliyor.
Türklerin ABD’ye yönelik güvensizliği uluslararası güvenlik ve savunma alanındaki sorularda da kendini ortaya koyuyor. Ankete katılan Türk vatandaşlarının yüzde 59’u ABD’nin Avrupa güvenliğine karışmaması yönünde görüş bildirmiş.
Türkiye’de NATO’ya güven ise oldukça yüksek. Ankete katılan Türklerin yüzde 69’u NATO’nun Türkiye’nin güvenliği açısından önemli olduğunu ifade etmiş. Bu oran, ankete katılan diğer ülkelerin NATO’ya güven ortalamasından (yüzde 67) fazla.
Ankette katılanlara, kendi ülkelerindeki demokrasinin durumu hakkında ne düşündükleri de sorulmuş. Türklerin çoğunluğu (yüzde 63) ülkedeki demokrasiden memnun olmadıkları yolunda görüş bildirmiş. Ankete katılan Türkler’den sadece yüzde 9’u “ülkede demokrasi mükemmel düzeyde”, yüzde 26’sı ise “iyi” diyerek görüş belirtmiş. Ancak ankete katılan Türk vatandaşlarının yüzde 39’u ülkede demokrasinin “tehlike altında” olduğunu, yüzde 24’ü ise “kötü durumda” olduğunu ifade etmiş.
Ülkedeki demokrasi durumunun kötü olduğu düşünülen bir başka ülke ise İtalya;İtalyanların yüzde 64’ü demokrasinin durumunu beğenmedikleri yolunda görüş belirtmiş.
2021 anketinde COVID-19 pandemisinin etkisi de ortaya çıkmış; Ankete katılan Türk vatandaşları ülkelerindeki en büyük güvenlik sorunu olarak pandemiyi gördüklerini (yüzde 27) ifade etmişler. Bunu yüzde 24 ile terörizm tehdidi, yüzde 15 ile de göç tehdidi izliyor. Küresel ısınmayı tehdit olan Türk vatandaşlarının oranı ise yüzde 10.
Ekonomide Türkler’e göre en büyük sorun işsizlik... Onu fakirlik takip ediyor Transatlantik trendler 2021 anketinde katılımcılara ekonomiye bakışları da sorulmuş. Ankete katılanlardan ekonomik alanda en çok önem verdikleri üç konuyu söylemeleri istenmiş. Türk vatandaşları, en önemli gördükleri ekonomik konuların başına işsizliğin azaltılmasını (yüzde 24) koymuş. Türklerin yine önemli gördükleri ikinci konu ise fakirliğin düşürülmesi (yüzde 20). Bunları vergilerin düşürülmesi (yüzde 13), sanayi kuruluşlarının ülkede kalması/ülkeye geri döndürülmesi (yüzde 11), teknolojik inovasyonun desteklenmesi (yüzde 8), kamu açığının düşürülmesi (yüzde 7), kamu hizmetlerinin güçlendirilmesi (yüzde 5), büyük şirketlerin vergilendirilmesi (yüzde 4), yabancı ürünlere gümrük vergilerinin arttırılması (yüzde 3) izliyor.
Ankete katılanlara, ülkelerinin teknolojiyi yeterince takip edip edemediği de sorulmuş. Türk vatandaşları bu soruya, Türkiye’nin teknolojiyi takip ettiğini düşündükleri yönünde (yüzde 62) görüş bildirmiş. Türklerin uluslararası ticarete bakışı da olumlu; yüzde 42 oranında uluslararası ticaretin ülke ekonomisine yararlı olduğu yönünde görüş bildirilirken, yüzde 21’i de “olumlu yönü olumsuz yönlerinden daha fazla” demiş. Uluslararası ticaretin ülke açısından yarardan çok zarar getirdiğini düşünenlerin oranı yüzde 19, kesinlikle zarar verdiğini düşünenlerin oranı ise yüzde 8, dezavantaj oluşturduğunu düşünenlerin oranı yüzde 19.
Anketteki Türkiye açısından bir başka ilginç sonuç ise, vatandaşlarının yüzde 37’sinin ülkenin Ortadoğu’ya askeri müdahalelerinin azaltılması yolunda görüş bildirmiş olması. Ankete katılanların yüzde 23’ü ise Türkiye’nin Ortadoğu’ya yönelik askeri müdahalenin arttırılmasını istemiş. Türkiye’den ankete katılanlar “neden askeri müdahale oranı düşürülmeli” sorusuna ise “sadece Türkiye’nin değil, genel olarak tüm ülkelerin askeri müdahalelerini azaltmaları gerektiği” yönünde (yüzde 41) görüş bildirmiş. Katıların yüzde 31’i askeri müdahalelerin istenen sonucu vermediğini, yüzde 26’sı çok pahalı olduğunu, yüzde 30’u ise müdahale etmenin diğer ülkelerin görevi olduğunu ifade etmiş.
Anketteki bir başka ilginç sonuç ise, göç konusunun ülke için iyi mi, yoksa kötü mü olduğu konusunda katılımcı Türk vatandaşlarının yüzde 58’inin hiç görüş bildirmemiş olması. Görüş bildirenlerden yüzde 62’si ise göçmenlerin ülkeye girişine karşı daha sıkı önlemler alınmasını istemiş.
Transatlantik Trendler 2021 anketinin önemli bir bölümü de katılan ülke vatandaşlarının Çin’e bakışlarının ölçülmesine yönelik sorulardan oluşuyor. Anket sonucu, Türk vatandaşlarının Çin’e yönelik bakışlarının “olumsuz” olduğunu ortaya koymuş (yüzde 36 olumsuz, yüzde 17 çok olumsuz). Çin hakkında “çok olumlu” görüş bildirenlerin Türkiye’deki oranı yüzde’de kalırken, “olumlu” diyenler ise yüzde 27.
Çin’in “ortak mı” yoksa “rakip mi” olarak görüldüğüne ilişkin soruda da Türklerin yüzde 47’si “rakip”, yüzde 34’ü ise “ortak” olarak yanıt vermiş.