Mitler, var kalma masallarıdır. Başarıların, kahramanların, gücün, saygının ve onurun sürdürülebilirlik öyküleridir. Hayatımız ve işimizle ilgili enformasyonları değerlendirirken, tüm olup bitenleri ve yargılarımızı, mitlerimizin süzgecinden geçiririz. Mitler, değişim zamanlarının baş aktörleridir.
Değişimi fark edenlerin prangaları, değişime direnenlerin Korona’nın ve yol açtığı krizlerin ezberleri bozduğu değişim çağında etrafımız ekonomik ve çevresel mitlerle dolu… Kriz sürecinde oluşmaya yüz tutan yeni ekonomi sistemi kabul etmede (yönetmede) karşımıza dikilirler, değişimin yönü sapar.
KURUM MİTOLOJİLERİ
Mitler, semboller aracılığıyla hayatımızı yönetir. Bazen bu bir kavram, bir atasözü veya bir dil alışkanlığıdır. Artık alıcısı olmayan ürünleri üretmek ne kadar akılsızlık ise, eski mitler üzerine şirket geleceğini bina etmek te o kadar abesle iştigaldir.
Özellikle büyük ve parlak başarıya sahip kurumların altını oyan, bizzat kendi eskimiş mitleri olmaktadır. Kurum mitolojileri, yeni gerçekliği kavrayacak şekilde değişir. Bu değişime direnen firmalar, mitleriyle birlikte tarih olurlar. Değişenler, yeni mitleri yazar ve yükselen değerleri oluştururlar.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Bizim mitlerimiz nelerdir?
Zihin yapımızı şekillendiren mitlerin neler olduğunu kavramak için atasözlerine ve türkü sözlerine bakın. Göreceğiniz şudur; nasıl yaşıyorsak, öyle düşünüyor ve bunları mitleştiriyoruz. Nicelik mitlerini çözen Türkiye, nitelik ile meydan okuyacaksa zaten kendinde var olan mitlerini topluma sunmak zorundadır.
Yabancının mitleri işimize yarar mı?
Kendi mitlerimiz dururken yabancıların mitlerine hayranlık niye ki… Başkasının öyküsü ancak ilham alınasıdır. Kopyalanısı değildir. Zira o mitleri sen oluşturmadıysan, kullandığın mitin kültürüne hizmet eder, kendi köklerine ters düşersin.
NOT
MİTLERİNİ UNUTANIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ OLMAZ
30’larda uçak yapan Nuri Demirağ, çay tarımını başlatan Zihni Derin, ilk Türk lokomotifi Karakurt’u yapan 23 mühendisimiz, Devrim otomobilimiz, sibernetik biliminin kurucusu Cizreli El Cezeri…
Acaba romancı, şair, film yapımcısı, senarist veya politikacılarımız… Kendi mucize insanlarımızdan kendi mitlerimizi yüceltip gençlerimize yeni ilhamlar sunamaz mı?
Misal; 1957’de Sputnik’i uzaya taşıyan Ruslardan 5 yıl sonra ülkemizi feza yarışına sokan Bandırma Füze Kulübü üyesi liseli gençlerimiz… Onlarla alay ettik, aşağıladık. Oysa bu mucizevi insanlarımızı onurlandırabilirdik fakat yapmadık; Kirkor Divarci liderliğindeki ekibin roket projelerini bir kundaklama ile yok ediverdik.
İstikbal, göklerde olduğu kadar, köklerdedir de… Köklerin en belirgin hatırlatıcısı da kendi öz mitlerimizdir. Mitinden uzak düşen toplum, çözülmeye, çürümeye mahkûmdur. Kendi mitini yaratmayan kurum veya şirketler de sürdürülebilirlik alanında dayanıklı olamayacaktır.