Sanal evren diyen de var. Dilimize pelesenk olmuş yeni kelime bu… Anlamını Vikipedi’den verelim; Geleneksel kişisel bilgisayarların yanı sıra sanal ve artırılmış gerçeklik cihazları aracılığıyla kalıcı çevrimiçi 3 boyutlu sanal ortamları destekleyen, İnternet'in varsayımsal bir yinelemesidir.
Vikipedi ise “What I Know It” başharflerinden oluşuan wiki kelimesiyle adlandırılan sanal ansiklopedi; yani “bildiğim kadarıyla” demek… Bu tanımı beğenmeyen, gider daha güzelini yazabilir. Fakat benim derdim wikipedi değil, metaverse… Hani şu son dönemin moda uzmanlık konusu…
DERNEĞİ VAR HUKUKÇUSU VAR
Moda ve uzmanlık… Anlatmak istediğim şu; ne zaman bir kavram gündeme gelse, bir anda onun uzmanları ortalığa saçılıyor ve ekranlarda, medyada, akademide moda halini alıyor. Yetmiyor, bunlara dair dernekler kuruluyor, hukukçuları peyda oluyor.
Peki, varsın bu “kenarda köşede” saklanan ve “bir gün metaverse icat olacak ve saklandığımız yerden çıkıp insanlığı aydınlatacağız” diyen uzmanların söyledikleri, insanların karar süreçlerini etkiliyor, yeni fırsat alanları kadar yığınca tehdit alanını da var ediyor.
Gerçek ve sanalın bilim kurgu vizyonunda birleştiği bu ortamlarda vakit geçirenlerin sayısı arttığı gibi meta arazi alanlar da çoğaldı. Hatta bazı sanal emlak şirketleri türedi ve Eyfel Kulesi, Piramitler, New York Central Park, Çin Seddi gibi tarihi yapıları bu evrenin habitatına satmaya başladı.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Metaverse gerçekten nedir?
Sanal evren diyoruz fakat eylemler evrenler sanal olsa da sonuçları gerçek… Bu sanal dünyada misal Tokyo’daki bir doktor Berlin'deki bir ameliyata adeta oradaymış gibi girebilecek. Ya da başka bir ülkede ikamet eden bir İstanbul Boğazı'nda kahvaltı yapabilecek.
Ekonomik değeri var mı?
Bu teknolojiyi geliştirenler arasında yer alan Dr. Derya Oya Oyan; şirketlerin mekândan bağımsız deneyimleri müşteriye sunma imkânı bulacağını söylüyor. Sanal deneyim, insan zihni kadar bedenini de mesafelerden bağımsız davranabilme ve karar verebilme özgürlüğüne erişeceğini savunuyor.
NOT
BEDENSİZ ÖZGÜRLÜK NEREYE KADAR?
Sanal dünya; bedenimizi geride bırakarak girdiğimiz bir ortam… Sanal gerçeklik cihazları, geleneksel bilgisayarlar ve özel aparatlar ile katıldığımız bu dünyada; sevdiğini öpemiyorsun ama düşmanından da yumruk yeme tehliken yok.
Bu da metaverse cemaatine bedensiz özgürlük sunuyor. Gerçek dünyada yasalar, kurallar, töreler, korkular, beklenti ve çıkarlarla maskeleniyoruz. Bir bakıma herkes; yüzünde şeffaf maske ile var oluyor. Fakat metaverse dünyasında her şeyi yapma, yapabilme, istediğiniz olabilme imkânı var
İmkânı var da bedeli de var. Misal bugün açılan Çanakkale Köprüsü’nün metaverse dünyasında sahibi siz olabilirsiniz. Ancak şunu unutmayın ki köprü, sanal dünyada sizin olsa da cebinizdeki paralar, gerçek dünyada size bu köprüyü satan metaverse girişimcilerinin olacaktır.