TÜRKİYE Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) Başkanı Özgür Burak Akkol ve yönetim kurulu üyeleri, “model fabrika” kurma hedefiyle yola çıktıklarında önce şu plan yapıldı:
- Çalışmayı yürütecek arkadaşlarımız ABD’den Fransa’ya, Almanya’dan Güney Kore’ye dünyadaki en iyi merkezleri yerinde inceleyecek.
Ekip, dünyadaki 25 merkezi gezdi, izlenimler ışığında hedefin çıtası yükseldi:
- Dünyadaki en büyük, en iyi teknoloji merkezini kuralım.
MESS, Harvard’dan Boğaziçi’ne, MIT’den Fraunhofer’e, FESTO’dan Alman HPI’ye kadar önde gelen üniversite-eğitim kurumlarıyla, Microsoft ve Bosch başta olmak üzere önemli teknoloji şirketleriyle işbirliğine gitti. 200 milyon lirayı aşan yatırımla İstanbul Ataşehir’deki teknoloji merkezini kurdu.
Merkezini adını belirlerken MESS ile Next’i (gelecek) buluşturdu:
• MEXT...
29 Ağustos’ta açılışı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan gerçekleştirince MESS açısından şöyle bir ilk yaşandı:
- 22 yıl sonra ilk kez MESS’in bir etkinliğine Cumhurbaşkanı düzeyinde katılım oldu.
Özgür Burak Akkol, açılışa hazırlandıkları günlerde MESS yönetim kurulu ile projeyi yürüten ekibe şu mesajı verdi:
- MESS üyesi sanayi kuruluşlarının patronlarına, “Vay anasını, burayı görmezsem bundan sonra işlerimde sıkıntı çekerim” dedirtmeliyiz.
Akkol, Hakan Güldağ, Şeref Oğuz ve Ferit Parlak’la birlikte buluştuğumuzda şu iddiayı ortaya koydu:
- MEXT’te 120 tane “use case” (kullanım senaryosu) var. Bunların 20’si dünyada ilk kez bizde devreye girmiş oldu.
İddiasını daha da ileri taşıdı:
- MEXT’te eğitim alan, deneyim kazanan ekiplerin çalıştıkları fabrikalarda ulaştıkları verimlilik yüzde 170’e kadar çıkıyor.
Akkol’la sohbetin ardından Hakan Güldağ ve Şeref Oğuz ile birlikte MEXT’i gezdik. Tur sırasında şu notları aldım:
• MEXT’te “dijital fabrika”, eğitim ve denetimleme alanları var. İki üretim tesisini içeren “dijital fabrika”, yeni teknolojileri geliştirme, test etme ve sergileme olanağı sunuyor.
Bize rehberlik eden ekip, gerçek üretim bantı hissi veren sanal demir-çelik fabrikasını çalıştırdı:
- Gördüğünüz, gerçek üretim tesislerinde kullanılan kontrol sistemi ile entegre edilmiş dünyanın ilk sanal demir-çelik tesisi.
Ardından merkezle ilgili notlarıma döndüm:
• MEXT’te “dijital olgunluk” değerlendirme hizmeti veriliyor. İşletmelerin “dijital dönüşüm”de hangi aşamada olduklarına yönelik değerlendirmeler yapılıyor. Her şirket “dijital dönüşüm skoru”nu görüyor. Sonunda bir yol haritası belirleniyor.
Ekip bu noktada şu iddiasını paylaştı:
- Türkiye’nin en kapsamlı “Sanayide Dijital Dönüşüm Müfredatı” burada veriliyor. Burası dünyanın en büyük dijital dönüşüm ve yetkinlik gelişim merkezi.
Not almayı sürdürdüm:
• MEXT’teki eğitimler şirket üst yöneticisinden operatöre, mühendisinden işçisine her seviyeden çalışanı kapsıyor.
Bu detayları dinlerken Özgür Burak Akkol’un paylaştığı hedef aklıma geldi:
- MEXT’te 5 yılda 250 bin kişiye toplam 2 milyon saatten fazla eğitim verilmesini hedefliyoruz.
Ekip, merkezdeki şu özelliğin altını çizdi:
- Türkiye’nin ilk 5G teknoloji ile destekli fabrikası burada. Vodafone, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) verdiği özel lisansla, burada 5G hizmeti veriyor.
Ekip, 5G’nin nasıl kullanıldığını şu örnekle anlattı:
- Örneğin “dijital fabrika”daki CNC tezgahındaki sensörlerden toplanan veriler 5G teknolojisi ile gecikme yaşanmadan Adana, Bursa, Eskişehir gibi farklı lokasyondaki sanayi tesislerine aktarılıyor. Veriler işlenip, yorumlanıyor. Parça üretilmeden kalitesi tahmin ediliyor.
Turun sonunda MEXT, zihnimde şöyle yer etti:
Sanayinin “verimlilik doping merkezi”...
Patrondan işçiye, MEXT’i gören, eğitim alan, deneyimleyen “Endüstri 4.0”a doğru hızla yol alabilecek.
Acemi işçiyi ustabaşı yerine eldiven eğitiyor
MESS Başkanı Özgür Burak Akkol, MEXT’te kullanılan bir eldiveni anlattı:
- Üretim bantında çalışmak üzere işe yeni başlayan bir personeli ustabaşı normalde 4-5 ayda eğitiyor. MEXT'te devreye aldığımız Bosch'un eldivenini kullanan acemi işçi, anında işi yapabiliyor.
Bunun nasıl olduğunu şöyle açıkladı:
- Eldiven, ustabaşının hareketlerini kopyalıyor. Acemi işçi eldiveni takıp bantın başına geçtiğinde yanlış hareketlerinde eldiven uyarıyor.
MEXT turu sırasında söz konusu eldiveni uygulamalı olarak gördük. Ekip, eldiveni şöyle tanımladı:
- Yeni başlayan işçiye hat başı eğitimi veren eldiven.
Robotköpek Spot Sanayi’nin K9’u oldu
MEXT turu sırasında Boston Dynamics’ten kiralanan robot köpek “Sporla da tanıştık. Turumuza rehberlik eden ekip, “Spot”la ilgili şu bilgiyi verdi:
- Boston Dynamics ile Avrupa'da ilk işbirliği anlaşmasını MESS yaptı. Şirketin “Spot" adlı robotunu T ürkiye'ye getirdi.
“Spot'un MEXT’te neler yapacağını da dinledik:
- “Spot", dijital üretim senaryolarında rol oynayacak. “Spot''a sensörler yerleştirildi. Burada tur atarken sensörler aracılığıyla ortam kaydı yapacak. Herhangi bir hatayı gezerek tespit etmemizi sağlayacak.
Şeref Oğuz, benzetme yaptı:
- “Spot" sizin için K9 (polis köpeği) gibi değil mi?
MEXT ekibi benzetmeyi benzeyince biz de tanımı MESS’e yakışan hale getirdik:
- Sanayinin K9'u...
Çelik iskelet, yükü 3’te 1’e indiriyor
MESS Başkanı Özgür Burak Akkol, MEXT’te kullanılan bir “çelik iskelet"! anlattı:
- Giyilebilen “çelik iskelet"' fabrikadaki işçinin kaldırmak, taşımak zorunda kaldığı parçaların ağırlığını 3'te 1'e indiriyor.
MEXT turu sırasında “giyilebilir kas teknolojisi'ni daha iyi algıladık:
- Bu aparat sırt ve bacağa giyildiğinde, yerden bir parça alınırken en ergonomik duruşu sağlıyor. Ergonomik duruş sayesinde parçanın ağırlığı 3'te 1'i düzeyinde hissediliyor.