Barcelona’nın tüm takımlarında 21 sene aralıksız forma giyen Leonel Messi, Katalan kulübün yaşadığı mali sıkıntılar nedeniyle çok sevdiği kulübünden ayrılmak zorunda kaldı ve yıllık net 35 milyon Euro ücretle Paris Saint Germain (PSG) ile 2+1 yıllık sözleşme imzaladı.
Barcelona’da alt yapı dahil geçirdiği 21 senede önemli rekorlara imza atan Messi, 13 yaşında geldiği kulüpte 778 maça çıktı ve 672 gol atıp 305 asist yaptı.
Barcelona as takımında 2005 yılında oynamaya başladığında bonservisinin değeri 3 milyon Euro idi. Messi’nin 2020 sonu itibariyle bonservisin piyasa değeri 25.6 kat artarak 80 milyon Euro’ya ulaşmıştı. Ancak sözleşmesi bittiği için PSG herhangi bir ücret ödemeksizin Messi’yi transfer etti.
Leo Messi sıra dışı bir futbolcu olarak, Avrupa’nın en elit kulüplerinden birisinde şahane bir 21 sezon geçirdi. Bu özellikleriyle hala Barça’da oynayabilecekken, kulübünden neden ayrıldığını gelin birlikte analiz edelim.
Messi harika bir sol ayak. Fiziği ile orantısız bir fizik güce sahip. Hızlı. Ayağından top almak mümkün değil. Yaratıcı ve sonuç belirleyen bir oyuncu, çok kolay adam eksiltiyor. Harika çalımları ve üstün bir top tekniği var. Devamlılığı yüksek. Her iki ayağını da kullanabiliyor. Bir duran top ustası, kondüsyonu çok iyi. Oyun kurucu ve çok iyi bir pasör. 40-50 metreye adrese teslim top atabiliyor. Çok zeki ve futbol aklı çok gelişmiş. Çevre görüşü mükemmel. Aynı zamanda çok az sarı ve kırmızı kart gören bir oyuncu. Rakip oyuncuların saha içinde zor provake edebildikleri bir futbolcu. Tam bir takım oyuncusu.
Daha birçok özellik sayılabilir Messi için. O artık Barcelona’nın tarihindeki altın sayfalarda yer alacak bir efsane oyuncu.
Avrupa’da UEFA’nın en iyi oyuncu ödülünü kazandı 2011’de. FIFA Ballon d’Or ödülünü 6 kez kazanan tek oyuncu. La Liga’da 3 kez yılın oyuncusu seçildi. 2010 yılında gol kralı oldu. La Liga’da bir sezonda attığı 50 gol ile tüm zamanların rekorunu kırdı. Bir sezonda tüm yarışmalarda attığı 91 gol ile ayrıca bir rekora sahip oldu. Barcelona ile 10 kez La Liga şampiyonluğu, 4 kez Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu, 3 kez UEFA Süper Kupa şampiyonluğu, 3 kez FIFA Dünya Kulüpler Kupası şampiyonluğu, 6 kez Kral Kupası şampiyonluğu yaşadı.
Kısacası rekorlarla dolu, bir futbolcunun belki de profesyonel ömrüne sığmayacak kadar çok başarıya ulaştı.
2007’de Pep Guardiola ile Barcelona’da başlayıp Guardola’nın Barcelona’dan ayrılmasına kadar geçen altı yıllık sürede Avrupa’yı kasıp kavuran ve Barcelona’yı Avrupa’nın zirvesine taşıyan Tiki-taka felsefesi ve oyun anlayışının en önemli oyuncusuydu Messi. Birlikte orta sahada harikalar yaratan Xavi, Iniesta ve Messi üçlüsünün en önemli oyuncularından birisiydi. Ne var ki, her sistemin bir ömrü olduğu gibi Tiki taka da ömrünü tamamladı. Önce Xavi, daha sonra Iniesta takımdan ayrıldı. Sistemin yaratıcısı Pep Guardiola Bayern’e gitti. Barcelona yine pas oyununa dayalı bir top oynuyordu ama Pep’in ve bu iki oyuncunun takımdan ayrılması, Messi’nin takım içi etkinliğini zamanla düşürdü. Çoğu maçta kendisinden beklenen performansı sergilemekte zorlandı. Yaşının da giderek ilerlemesi, artık onun tarihi misyonunu tamamladığının bir göstergesi olarak görüldü. Takım içi maliyetinin de yüksekliği göz önüne alındığında, Messi’nin takımdan ayrılma stratejisi kulüp yönetimi için makul görülebilir bir gerekçe olarak görülebilir.
Pandemi tüm kulüpleri olduğu gibi Barcelona’yı da fena vurdu ve gelirlerde %15’e varan bir düşüş yaşadı. Barcelona’nın konsolide gelirleri 2018-19 toplam gelirleri 990 milyon Euro’ya kadar yükselmesine karşın, 2019-20 sezonunda kulübün gelirleri %13,63 azalarak 855 milyon Euro’ya geriledi.[1]
Bu dönemde kulübün konsolide giderleri ise %2 azalarak 955 milyon Euro olarak gerçekleşti.
Özellikle oyuncuların ücretlerinde bir kesintiye gitmek istememeleri, seyircisiz oyun nedeniyle maç günü gelirlerinde yaşanılan büyük düşüş, bazı ticari gelirlerdeki daralma kulübün gelirleri ile giderleri arasında aleyhte farkın açılmasına neden oldu. Gelirlerdeki bu düşüş doğal olarak optimal bir maliyete sahip kadro arayışını da beraberinde getirdi. Barcelona’da gelirler azalırken, buna karşın maliyetlerde beklenen düşüşün sağlanamaması kulübü finansal olarak sıkıntıya soktu ve Barcelona 2019-20 sezonunu 128 milyon Euro zararla kapatırken, toplam borç da 731 milyon Euro olarak gerçekleşti.[2]
Messi’nin bu dönemde yıllık 70 milyon 758 bin Euro ücreti[3], takım ücret giderleri içinde % 26,5’luk bir paya sahipti. 2021 itibariyle 266,7 milyon Euro yıllık oyuncu ücret giderine sahip bir kulüp için Messi’nin bu maliyeti katlanılabilir olmaktan uzaktı. Diğer branşlar da dikkate alındığında, Barcelona’nın ücret maliyetleri kulübü ciddi sıkıntıya soktu.
Takım içi ücret maliyetlerinde optimal bir dengeyi yakalamaya çalışan Laporta yönetimi bu konuda son derece zor ama kulüp için doğru olabilecek kararı alıp Messi’yi serbest bıraktı. Nitekim, Laporta’nın aşağıdaki açıklaması da, durumu net olarak ortaya koyuyor.
"Finansal Fair Play kuralları nedeniyle üzerinde anlaşmaya varılan Leo Messi'nin sözleşmesini kaydedemiyoruz. Maalesef mevcut maaş durumuyla hiçbir marjımız olmayan bir miras aldık."[4]
Ülkemizde olduğu gibi La Liga’da da takım harcama limitleri uygulaması söz konusu. Bu uygulama kapsamında kulüplerin en önemli maliyetlerini kontrol altına almaları mümkün olmadığında, başta transfer olmak üzere, önemli faaliyetlerini kulüpler gerçekleştiremiyorlar.
Barcelona’nın 2020-21 takım harcama limitleri 382,7 Milyon Euro olarak tanımlanmış durumdaydı.[5] Oysa, 2020-21 itibariyle Barcelona’nın sadece ücret giderleri 266,7 Milyon Euro civarındaydı. Bu amaçla Messi’nin ücret giderinden tasarruf etmenin daha yararlı olacağı düşünülmüş.
Lionel Messi, Barcelona ile yeni bir anlaşma imzalamak için maaşında %50 indirim yapmaya hazırdı. Ancak kulüp başkanı Joan Laporta, Messi'nin yeni sözleşmesini karşılayamamanın nedeni olarak FFP kurallarını gösterdi. Laporta: "Finansal Fair Play kuralları nedeniyle üzerinde anlaşmaya varılan Leo Messi'nin sözleşmesini ne yazık ki yenileyemiyoruz. Maalesef mevcut maaş durumuyla hiçbir marjımız olmayan bir kadro yapımız var, böyle bir miras devir aldık" dedi.[6]
Kısacası, FFP kurallarına uyum sağlamak zorunda kalan kulüp mecburen kadro optimizasyonuna gitmek durumunda kaldı.
Messi ile birlikte Barcelona’nın bonservis bedelleri üzerinden takım değeri 2020-21 sezonunda toplam 904,5 milyon Euro ile La Liga’da ilk sıradaydı Messi sonrası Barcelona 2021/22’de 863,5 milyon Euro’luk kadro değeri ile La Liga’da Real Madrid’in gerisine düştü.
Qatar Investment Authority’nin 2012’den beri oluk oluk para akıttığı bu Fransız kulübü, yaptığı flash transferlerin yanı sıra, UEFA soruşturmaları ve CAS’daki davalarıyla Avrupa’nın olağan şüpheli kulüplerinden birisi. Adeta bir dokunulmaz. (bu konuda şu makaleme bakılabilir.[7]
Galaksinin en değerli oyuncularını bir araya getirdiği için bir dönem Real Madrid’in sahip olduğu “galacticos” unvanını artık Neymar, Mhappe ve Messi ile PSG eline geçirmiş vaziyette.
PSG bugün kadrosunda tuttuğu 160 milyon Euro’luk Kylian Mhappe, 100 milyon Euro’luk Neymar ve 80 milyon Euro’luk Messi ile Avrupa’nın yeni galacticos’u oldu. Sadece bu Üç oyuncunun toplamı 340 Milyon Euro’ya ulaşıyor ve PSG kadro değerinin %34’ünü oluşturuyor. 2021-22 itibariyle PSG’nin takım değeri 993.7 milyon Euro’ya ulaşmış durumda.
Şüphesiz ki, Messi her teknik direktörün takımında görmeyi arzuladığı bir yıldız. Sportif anlamda ne kadar katkı sağlayacağını maçlar başladığında göreceğiz. Messi’nin tam verim sağlayabilmesi onun yanında oynayacak oyuncuların niteliğine ve kalitesine bağlı. Neymar ve Mhappe transferleri de en az Messi transferi kadar ses getirmiş ve bu oyuncularla PSG’nin Avrupa’da tüm kupaları toplayabileceği ileri sürülmüştü ama ne yazık ki, PSG bunu başaramadı. Sadece geçen sezon Şampiyonlar Ligi’nde Bayern Munich’e 1-0 yenilerek kupayı kaybetmişti. Her ne kadar Avrupa’da beklenen başarı gelmese de, Qatar Investment Authority tarafından satın alındığı 2012’den bu yana Lig1’de yedi kez lokal şampiyonluğa ulaştı ve Lig1’i domine etmeye başladı.
Kulübün merchandising gelirlerinin artacağı su götürmez. Sosyal medyada 91,5 milyon olan followers sayısının artışı digital kanallardan önemli gelirlerin kulübe akmasına neden olabilir. Kulübün 298 milyon Euro civarındaki ticari gelirleri, yeni sponsorlarla birlikte 400 Milyon Euro’ya yaklaşabilir. 2,1 Milyar Dolar civarındaki piyasa değeri daha yukarı gidebilir. 2020 sonunda gelirleri pandemi nedeniyle % 15 azalarak 540,6 milyon Euro’ya gerilemişti. Bu sayede tekrar gelirlerini artırabilme olanağına kavuşabilecek.
Messi’nin, Paris Saint-Germain'e imza atmasından sonra taraftarlar Fransız ekibinin fan tokenlarına akın ederek 500 milyon dolarlık alım gerçekleştirdi. PSG’nin kripto para birimi olan PSG tokenlere akın eden taraftar, Tokenlerin fiyatını 4 günde %100 artırarak, 21.95 dolardan 44.97'ye çıkmasına neden oldu.
2020 geliri 855 milyon Euro
2020 gideri 955 milyon Euro
2021 piyasa değeri 4.8 milyar Euro
Takım değeri 2021 863,5 milyon Euro
Barcelona TD/LA Liga = % 18
Ücret/Toplam Gider %75 = 266,7 milyon Euro
La Liga Genel rasyo= % 67
Toplam Borç 318 milyon Euro
Kulüp zararı - 128 milyon Euro
2020 Geliri 540,6 milyon Euro
2020 gideri 685 milyon Euro
2021 piyasa değeri 2.1 milyar Euro
PSG takım değeri 2021 993,7 milyon Euro
(PSG/Lig1 TD)= %32
Ücret/Toplam Gider % 81= 414 milyon Euro
Lig1 Genel Rasyo %89
En yakın rakip Lyon ücret gideri 132 milyon Euro
Toplam Borç -63 milyon Euro
Kulüp zararı -125,8 milyon Euro
Futbol gibi takım oyununa dayalı sporlarda, şüphesiz ki bir oyuncu tüm takımın kaderini değiştiremez. Ancak, takıma sağlayacağı olağanüstü katkılar, takımdaki sinerjinin daha da yükselmesine olumlu katkı sağlayabilir. Bu da kulübe ekonomik, finansal ve sportif olarak olumlu yansıyabilir. Bu nedenle Messi transferinin ekonomik, finansal ve sportif olarak PSG’ne etkileri olacaktır.
Sportif olarak bakıldığında PSG zaten açık ara Lig1’i domine ettiği görülüyor. Bu transfer ile PSG lehine, diğer 19 takım aleyhine haksız ve dengesiz rekabet daha da artmış ve PSG’nin hegemonyası daha güçlenmiş olacaktır. Aynı zamanda UEFA organizasyonlarında da rekabet gücünü daha artırmış bir PSG göreceğiz.
Ekonomik anlamda PSG gelirlerini önemli ölçüde artırabilir. Finansal olarak karlılığına olumlu katkı sağlayabilir. Ancak bu transferde katlanılan maliyet, (olası sakatlık, form düşüklüğü, cezalar, vb. nedenlerle) beklenen faydayı sağlamadığında ise durum terse dönebilir.
PSG sosyal medya etkinliğini daha da artırabilir ve dijital kanallar üzerinden ekonomik, finansal getirilerini yükseltebilir.
Kulüp tokenlarına olan talepler daha artabilir ve token fiyatlarında balonlar oluşabilir.
Messi’nin PSG’ne transfer olması, Lig1’de zaten açık ara rekabet üstünlüğü olan PSG’nin dengesiz rekabetini pekiştirmesine ve hegomanyasını güçlendirmesine olanak sağlayacaktır.
Ancak şunu da vurgulamakta yarar görüyorum. PSG’nin tüm yıldız transferlerinde görünmeyen bir arka plan her zaman olmuştur. Bunu Neymar ve Mhappe tarnsferlerinde yaşadık. Zira PSG Avrupa’nın olağan şüpheli kulüplerinden birisidir. Bu nedenle UEFA’ nın bu transferi iyi incelemesi ve onaya göre izin vermesi gerekirdi. Ne var ki, UEFA’nın merkez ligleri ve bu liglerin kulüplerini koruyan ve kollayan politikaları devam ettiği sürece bu konuda çok iyimser olmak zor görünüyor.
[1] https://www.fcbarcelona.com/fcbarcelona/document/2021/06/20/db2e986a-d39c-4472-bee6-91627d0cf0ab/Libro-Memoria_ANG_compressed.pdf
[2] https://www.fcbarcelona.com/fcbarcelona/document/2021/06/20/db2e986a-d39c-4472-bee6-91627d0cf0ab/Libro-Memoria_ANG_compressed.pdf
[3] https://fcbarcelonalatestnews.com/fc-barcelona-players-wages/
[4] (https://www.sportskeeda.com/football/news-lionel-messi-s-move-psg-blocked-due-ffp-rules)
[5] https://www.statista.com/statistics/764962/budget-equipment-from-football-from-the-league-in-spain-2015-2016/
[6] https://www.sportskeeda.com/football/news-lionel-messi-s-move-psg-blocked-due-ffp-rules)
[7] http://www.futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/genel/122-tugrul-aksar/4912-manchester-city-mancity-fair-play-ffp-uefa-infantino-tugrul-aksar.html
[1] https://www.fcbarcelona.com/fcbarcelona/document/2021/06/20/db2e986a-d39c-4472-bee6-91627d0cf0ab/Libro-Memoria_ANG_compressed.pdf
[2] https://www.fcbarcelona.com/fcbarcelona/document/2021/06/20/db2e986a-d39c-4472-bee6-91627d0cf0ab/Libro-Memoria_ANG_compressed.pdf
[3] https://fcbarcelonalatestnews.com/fc-barcelona-players-wages/
[4] (https://www.sportskeeda.com/football/news-lionel-messi-s-move-psg-blocked-due-ffp-rules)
[5] https://www.statista.com/statistics/764962/budget-equipment-from-football-from-the-league-in-spain-2015-2016/
[6] https://www.sportskeeda.com/football/news-lionel-messi-s-move-psg-blocked-due-ffp-rules)
[7] http://www.futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/genel/122-tugrul-aksar/4912-manchester-city-mancity-fair-play-ffp-uefa-infantino-tugrul-aksar.html