MİLLİ Eğitim Bakanı Prof. Mahmut Özer, Prof. Ziya Selçuk’un bakanlığı döneminde meslek liselerinden sorumlu Bakan Yardımcılığı görevine başladığında, üretimden elde edilen ciroyu merak etti:
- Hazine ve Maliye Bakanlığı kayıtlarından baktık, ben Milli Eğitim Bakan Yardımcılığı görevine başladığımda meslek liselerinin döner sermayelerinin büyüklüğü 217 milyon liraydı. Yani, Türkiye’deki tüm meslek liselerinin üretim cirosu bu kadardı.
Meslek liselerindeki üretimle hangi illerin öne çıktığına baktı:
- İstanbul, Sakarya, Afyonkarahisar, Denizli, Gaziantep ilk sıralarda değildi. Meslek liseleri ciro sıralamasında Batman birinci idi. Çünkü, Batman’daki meslek lisesi öğrencileri eve maddi katkı için üretime olabildiğince yükleniyordu.
Meslek liselerinde üretimin genelde ahşap işleriyle sınırlı olduğunu gördü:
- Öncelikle başta metal olmak üzere meslek liselerinde üretimi çeşitlendirdik. Bununla birlikte meslek liselerinin üretiminde bir yılda yüzde 40 artış yaşandı.
Bazı meslek lisesi yönetimleri ve öğretmenlerinden yakınma sesleri duydu:
- Meslek liselerinin gelirlerinin yüzde 15’i Hazine’ye gidiyor. Gelirlerin öğrencilere ve öğretmenlere daha fazla dağıtılmasının önünü açmak için Hazine’ye giden payın yüzde 1’e indirilmesinde yarar var.
Mahmut Özer, bu yakınmaları duyunca harekete geçti, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nı ikna etti:
- Meslek liselerinin gelirlerinden Hazine’ye giden pay yüzde 1’e düşürüldü.
Mahmut Özer, Abdurrahman Yıldırım ve Şeref Oğuz’la birlikte İstanbul Taksim’deki Sofitel’de gerçekleşen sohbetimizde meslek liselerinin yıllık üretim cirosuna işaret etti:
- Yıllık üretim gelirleri 2020 yılında 503 milyon liraya ulaştı.
Meslek liselerinin COVID-19 krizi sürecinde atağa geçtiğini vurguladı:
- Dezenfektan üretimleri zaten vardı. Buna maske, yüz siperliği, tek kullanımlık önlük eklendi. Maske üretim rakamları ciddi boyutlara ulaştı. Öğretmen ve öğrencilerin maske ihtiyaçlarını meslek liselerimiz karşılıyor.
Meslek liselerinde solunum cihazı da üretildiğini bildirdi:
- Tekirdağ ve Hatay’daki meslek liselerimiz N95 maske üreten makineyi de yaptılar. Ayrıca İskenderun’da bir meslek lisemiz 5 eksenli CNC tezgahı üretmeyi de başardı.
Meslek liselerinin üretim cirosunun bu yıl 1 milyar lirayı bulacağını kaydetti:
- Garip gurebanın cebine para girdi. Ailelerin meslek liselerine, mesleki eğitim merkezlerine bakışı değişti.
Meslek lisesi öğrencilerinin artık ayda asgari ücret, öğretmenlerinin de iki asgari ücret düzeyinde gelir elde edebildiğini bildirdi:
- Şu anda turizm meslek lisesindeki öğrenciler arasında aylık geliri 4 bin lirayı bulanlar da var.
Mesleki teknik Anadolu liselerinde 1.3 milyon öğrencinin eğitim gördüğünü aktardı:
- Ayrıca 150 bin dolayında mesleki eğitim merkezi öğrencimiz var.
Türkiye’nin önde gelen makine şirketleri 5 eksenli CNC tezgahı üretimine yeni yeni girmeye çalışırken, İskenderun’da bir meslek lisesinin bu başarıyı göstermesi büyük önem taşıyor.
Meslek lisesi öğrencileri ve öğretmenlerinin gelirlerden daha iyi pay almaları, teknoloji ve ürün geliştirmeyi tetikleyen önemli etkenler arasında yer alıyor.
10 meslek lisesi ihracatçı da oldu
MİLLİ Eğitim Bakanı Mahmut Özer, meslek liselerinde yakalanan başarıyı anlatırken ihracatı örnek gösterdi:
- Meslek liselerimiz maske, tek kullanımlık önlük gibi ürünleri ihraç da etmeye başladı. Şu anda ihracat yapan okul sayımız 10’u buldu.
Meslek liselerindeki patent ve faydalı model sayısına işaret etti:
- Ben Bakan Yardımcılığı görevine başladığımda geriye dönük 10 yılda meslek liselerinin aldığı tescil sayısı 29’du. 2020 yılında 188 patent ve faydalı model tescili gerçekleşti. Bu yıl şu ana kadarki tescil sayısı 200’e ulaştı.
Meslek liselerinde fikri mülkiyet eğitimleri de verilmeye başlandığını kaydetti:
- Meslek liselerimizde Ar-Ge merkezi de kuruluyor. Meslek liselerinin Ar-Ge merkezi sayısı 50’yi buldu.
Meslek lisesi sayısı azalacak, mesleki eğitim merkezleri öne çıkacak
MİLLİ Eğitim Bakanı Mahmut Özer, meslek liselerinden mezun olanların eğitimini gördüğü iş kolunda çalışma oranının yüzde 10 dolayında bulunduğunu belirtti:
- Mesleki eğitim merkezlerinde eşleşme oranı yüzde 88. Çünkü, mesleki eğitim merkezine giren öğrenci, önce işyerini belirliyor. Mesleki eğitim merkezi öğrencisi haftada 4 gün iş yerinde çalışıyor. 1 gün okulda derse giriyor. Böylece iş deneyimi kazanıyor.
Meslek liselerinin bazı mesleklerde iş gücü piyasasının ihtiyacından fazla mezun verdiğini vurguladı:
- Ayrıca, öğrencinin mezun olduğu iş koluna uygun işe girmesiyle başka alanda çalışması arasında bir fark yok. Oysa Almanya’da eğitimini gördüğü alanda çalışana daha ücret veriliyor. Bizim iş dünyasının da bunu yapması gerekiyor.
Mesleki eğitim merkezlerine ortaokul mezunu her yaştan öğrencinin girebildiğini bildirdi:
- Mesleki eğitim merkezleri eskiden lise diploması veremiyordu. Şimdi mesleki eğitim merkezinde eğitim gören öğrenci lise diploması alabiliyor. Diploma ile birlikte mesleki eğitim merkezlerine ilgi giderek artıyor.
Mesleki eğitim merkezlerindeki öğrencilerin fabrikalarda çalışmaları karşılığında asgari ücretin 3’te biri düzeyinde aylık maaş aldığını aktardı:
- 20’den fazla öğrenci istihdam eden işyerlerinin ödemelerini devlet karşılıyor.
Türkiye’de mesleki eğitimin “tağşiş” edildiğinin altını çizdi:
- Önümüzdeki dönemde meslek liselerini sayısını azaltmayı, mesleki eğitim merkezlerinin sayısını artırmayı planlıyoruz.