Meslek kodu, çalışanların işyerindeki yaptıkları işleri belirtmek için kullanılan ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından işverenler için zorunlu tutulan bir sınıflandırma modelidir.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), meslek alanında dünya genelinde yaşanan gelişmeleri ve değişimleri yansıtmak için Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yayına hazır hale getirilen ve meslek verilerinin toplanması, derlenmesi ve yayınlanmasında kullanılan, ulusal meslek bilgilerinin uluslararası karşılaştırmasını mümkün kılma yönünde kullanışlı bir model olan ISCO-08'i (Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması) çalışmalarında referans almaktadır.
Bu bağlamda Sosyal Güvenlik Kurumu ise bu kodları kullanarak meslekleri sınıflandırmakta ve sigorta işlemlerinde bu kodları temel almaktadır.
Dolayısıyla çalışanların meslek kodlarının, işyerlerinde fiilen yaptıkları işler ile uyumlu olarak bildirilmesi esastır.
- İş ilişkisi devam ederken, çalışanların terfi alması veya görev alanı değiştirmesi gibi nedenlerle meslek kodlarının güncellenmesi gerekebilmektedir.
- İşveren tarafından elektronik ortamda işe giriş bildirgesinde meslek kodunu güncellenmesi mümkündür. Ek olarak işverenler, Sosyal Güvenlik Kurumu’na dilekçe ile başvuru yaparak meslek kodunun güncellenmesini talep edebileceklerdir.
İşverenin, sigortalı ile ilgili geçmişe dönük olarak meslek adı ve kodu değişikliğine dair talepte bulunması halinde, işverenin talebi herhangi bir denetime tabi olmadan, işleme alınacak ve herhangi bir idari para cezası uygulanmayacaktır.
- Sigortalıların meslek adı ve kodu değişikliğine dair talepleri, meslek kodu ve adının gerçeğe aykırı bildirildiğine dair SGK tarafından tespitin bulunması durumunda, işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için idari para cezası uygulanacaktır.
Aynı zamanda meslek kodu ve adının gerçeğe aykırı bildirildiğinin; mahkeme kararı, kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde tespit edilmesi halinde de idari para cezası uygulanacaktır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayınlanan 2020/08 sayılı İdari Para Cezaları Genelgesi ile birlikte muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacağı açıklanmıştır.
Asgari ücretin 2025 yılı Ocak ayında değişmesiyle birlikte ceza tutarının da değişeceği unutulmamalıdır.