Eski başkan Naci Ağbal nasıl kallavi artırdıysa, şu faizi oturduğu zirveden kimse kıpırdatamıyor. Ne yeni Başkan Kavcıoğlu’nun gayreti ne de Cumhurbaşkanının himmeti, Ağbal faizini aşağı çekemedi. Fakat dün belki de son kez pas geçildi. Eylül’de %19’luk politika faizi değişecek gibi görünüyor.
Beş kez pas geçtikten sonra artık faiz pistinde geri dönülmez noktaya geldik. Havacılıktan biliriz ki pistte ilerlerken bir noktadan sonra havalanmak zorundasınız. Uçsanız da düşseniz de artık pist sizin için bitmiştir. Merkez için de pist bitti zira enflasyon arkadan gelip yetişti. Durabilene aşk olsun…
Piyasa, “en azından bu defa indirmedi” diyerek doları biraz soluklandırdı. Fakat piyasanın karar sonrası ilk 3 saat içindeki tepkileri anlıktır, geçicidir, fazlaca anlam taşımaz. Asıl önemli olan önümüzdeki günlerde izleyeceği patikadır. Kurda geri çekilme yaşansa da alım fırsatı görülecektir.
Reel faiz % -2,4 ve sürdürülebilir değil
Enflasyon %18,95 ve faiz %19. Mevduatta parası olanlar için enflasyon karşısında reel faiz eksi %2,4’e gelmiş durumda. Bu sürdürülebilir değil. TL’den kaçışı hızlandırır. Yani 100 lirası olanın vade sonunda reelde 97,6 lirası olacak. Oysa Başkan söz vermişti reel faiz eksiye düşmeyecek. Fakat arttırmamış haliyle dahi şimdiki faiz, TL mevduat sahibine eksi yazıyor.
TCMB'nin paradoksu ve yeni senaryo
Enflasyon tırmanırken bir yandan da Merkez Bankası Başkanı'nın mevduat sahibine reel faiz sözü var. Şimdilik reel faiz rafa kalkmış görünüyor. Ana senaryo şöyle olur:
1-TUİK Ayarı ile enflasyonu iki puan düşür. 2-Faizi (enflasyonun 2 puan üstünde kalana dek) indir. 3-Turizm döviz girdisini abart. 4-Cari fazla söylemini köpürt. 5-Hem Kavcıoğlu'nun "reel faize devam" sözü hem de Cumhurbaşkanı'nın "enflasyon düşecek faizi de düşüreceğiz" sözü yerine gelmiş olur.
Peki sonra? Badel harabül Basra (Basra harap olduktan sonra) Ateşi düşüremeyen doktor dereceyle oynarmış… Enflasyona söz geçiremiyoruz ama TÜİK yönetimi pekâlâ söz dinleyebiliyor. İyi de veri güvenliği yok olursa piyasa kime, neye itibar edecek dersiniz?
İKİ SORU İKİ CEVAP
Türkiye faiz indir ve yükselt sarmalından nasıl çıkar?
Ekonomi yönetiminin, Cumhurbaşkanının ülkenin tüm sivil kuruluşlarının enflasyonla mücadeleyi öncelemesi ile... Topyekûn seferberlikle ve enflasyon külfetini toplumun sırtına eşit yaymakla…
Reel faiz oluşmazsa neler yaşanabilir?
TL varlıklardan kaçış hızlanır. TL mevduattan dövize, yabancı fonlara doğru paranın çıkışı artar. Dolarizasyon rallisi başlar. Liranın itibarı daha da aşağı düşer.
MERKEZ BANKASI ISSIZ ADAM
Merkez Bankası yalnız kaldı. Enflasyonla mücadelede sadece para politikası ile yol almaya çalışıyor. Doğal olarak başarı sağlayamıyor. Eylül’de TÜİK ayarlaması olmazsa çok daha yüksek bir enflasyon görebiliriz. Ağustos'ta enflasyon %1 bile açıklansa %19'un üzerine çıkacaktır.
Fiyat istikrarı için para politikası adımları geçici… Maliye politikalarının devreye girmesi, farklı adımların atılması, sözde değil özde yapısal reformlar devreye alınması, dış politika hamleleriyle küresel ittifakların güçlendirilmesi, CDS’leri düşürüp kredibilitenin yükseltilmesi gerekiyor.