Okurlarımız en çok tasarruf araçlarının getirisine ilişkin tahminimizi sorar. Finansal yatırım araçları içinde bir tek faizin yönü hakkında tahminde bulunabiliriz, bunu da zaman zaman yazıyoruz zaten. Ama fiyat oynaklığı çok fazla olan hisse senetlerinin, dövizin, altının nasıl seyredeceği konusunda bir tahminde bulunmamız hiç kolay değil. Elbette bazı öngörülerimiz var ama bunları paylaşmamız herhalde beklenmiyordur.
Tasarrufların getirisi konusunda en temel ilke çok somut:
Ne kadar risk, o kadar getiri potansiyeli...
Cümleyi tersinden kuralım:
Ne kadar getiri potansiyeli, o kadar risk...
Kimi yatırım aracı var ki nominal olarak bile anapara eksilebilir. Hisse senedi, döviz, altın gibi...
★★★
Kimi yatırım aracı var ki nominal olarak kayba uğramazsınız ama elde ettiğiniz getiri enflasyona yenik düşer ve reel anlamda kaybedersiniz. Mevduat gibi, devlet iç borçlanma senetleri gibi...
Son aylarda hisse senedi piyasası pek canlı ve fiyatlar hızla artıyor ya, en çok sorulan sorular arasında birinci basamağa bu konu oturdu.
“Hisse senetleri fiyatlarındaki artış sürer mi, endeks kaça kadar çıkar, borsaya girmenin zamanı mı, ne zaman çıkmak gerekir?”
Bu sorular çoğalınca yıllar önce, 2008 yılının mart ayında köşemizde yer verdiğimiz bir hikayeyi anımsadık nedense.
Bu hikaye tabii ki Türkiye’de geçmiyor. Çünkü bizde maymun yok!
“Bir zamanlar köyün birine bir adam gelmiş ve tanesi 10 dolardan maymun alacağını söylemiş. Köyde çok maymun olduğu için köylüler sevinçle ormana koşup maymun yakalamaya başlamış. Adam, binlerce maymunu 10 dolardan satın alınca ortalıkta maymun azalmış, yakalamak da zorlaşmış.
Köylüler, tam maymun yakalamaktan vazgeçecekken, adam her maymun için 20 dolar ödeyeceğini açıklamış. Yeniden heveslenen köylüler, tekrar maymun yakalamaya girişmiş.
Maymun sayısı azaldıkça fiyatı artıran adam, bu kez her bir maymun için 25 dolar ödeyeceğini ilan etmiş. Ama ne çare ki artık maymuna rastlamak bile çok zorlaşmış.
Bunun üstüne alıcı fiyatı 50 dolara çıkardığını, ancak kendisinin bir işi olduğu için şehre gitmesi gerektiğini, yardımcısının onun yerine alım yapacağını söylemiş. Fiyat 50 dolar ama ortalıkta hiç maymun yok; köylüler kıvranıyor. Yardımcı köylülere bir teklifte bulunmuş:
“Şu büyük kafeste topladığımız maymunlar var ya, patron yokken ben onların tamamını size 35 dolardan satayım, siz de patron gelince ona 50 dolardan satarsınız; ben de bu iyiliğim karşılığında sizden maymun başına 1 dolar alırım.”
Köylüler büyük bir sevinçle tüm birikimlerini bir araya getirip tanesi 35 dolardan maymunların hepsini almışlar. Ve başlamışlar beklemeye, şehirden dönecek patrona maymunları 50 dolardan satıp zengin olmak için…
Sonra ne mi olmuş; tabii ki ne adama rastlanmış bir daha o civarda, ne de yardımcısına…”
Biz herhangi bir yorum yapmıyoruz. İsteyen istediği gibi yorumlasın, isteyen istediği mesajı çıkarsın ya da çıkarmasın...
Ayakkabı boyacısı bile borsa ile ilgileniyorsa...
1963 yılında uğradığı suikast sonucu hayatını kaybeden ABD Başkanı John F. Kennedy’nin babası Joseph P. Kennedy’nin ibretlik borsadan çıkış öyküsünü hatırlamakta yarar var.
Yıl 1929, büyük buhran öncesi... Büyük servet sahibi baba Kennedy’nin servetini korumasını sağlayan aslında ayakkabı boyacısı bir çocuktur. Kennedy yaşadıklarını özetle şöyle anlatır:
“Wall Street’te ayakkabılarımı boyattığım çocuğun borsaya olan ilgisi inanılmazdı. Çocuk bana hangi hisse senetlerinin kazandıracağını, hangilerinin kaybettireceğini, hangi şirketin mali durumunun umut verici olduğunu anlattı durdu. Anlattıklarının çoğu dayanaksız olan çocuğun borsaya ilgisi müthişti.”
O an kararını veren Kennedy “Bir çocuk bile borsayla bu kadar ilgiliyse ve birikimlerini hisse senedinde değerlendirmeyi tercih ediyorsa, artık hisse senedi satacak kimse kalmamıştır” diye düşünür ve elinde ne kadar senet varsa satıp borsadan çıkar.
Üç ay sonra da New York Borsası'nda büyük çöküş yaşanır. Kennedy de ayakkabı boyacısı çocuk sayesinde bu çöküşten kurtulur ve varlığını korumuş olur.
★★★
Bu tabii ki ABD’de yaşanmış bir olaydır ve diğer ülkelerin borsalarıyla, hele hele bizim borsamızla hiçbir ilgisi yoktur.
Kurulacak bağlantılardan biz sorumlu değiliz!