TÜRKİYE’de ilk COVID-19 vakası görüldüğünde Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız’ın da katıldığı ilçe sağlık kurulu kararını verdi:
- Zürafa Sokak ve Kadem Sokak’ta faaliyet gösteren genelev 6 ay süreyle kapalı kalacak.
Beyoğlu İlçesi sınırları içinde yer alan, genelevlerin bulunduğu Alageyik Sokak, Zürafa Sokak ve Kadem Sokak ile ilgili bu karar her 6 ayın sonunda yeniden uzatıldı.
Son kararın bitiş günü 20 Aralık 2021 için Haydar Ali Yıldız’dan davet geldi:
- Pandemi nedeniyle 2 yıldır kapalı olan Alageyik Sokak, Zürafa Sokak ve Kadem Sokak, Beyoğlu Kültür Yolu projesi kapsamında yeni bir kimliğe kavuşacak. Bu konuyu konuşmak üzere bekliyorum.
Aralarında Ertuğrul Özkök, Cengiz Semercioğlu, Mahmut Övür, Mustafa Kartoğlu, Ali Saydam’ın da bulunduğu bir grup meslektaşımla birlikte Yıldız’la Galata Kulesi’ne komşu Güney Restoran’da buluştuk.
Oradan Alageyik Sokak ve Zürafa Sokak’a geçtik. Yıldız, İstanbul’un genelevinin bulunduğu sokakta söze şöyle girdi:
- İstanbul’da ilk genelev 1884’te Şura-yı Devlet kararıyla Abanoz Sokak’ta açılmış. Oradan Zürafa Sokak’a taşınmış. Bugün itibariyle Alageyik Sokak, Zürafa Sokak ve Kadem Sokak’ı kapsayan alanda faaliyet gösteren genelev resmen kapanmış oldu.
Söz konusu 3 sokakta bulunan 45 binanın yüzde 85’inin genelev patroniçesi Matild Manukyan’ın 4 varisine ait olduğunu belirtti:
- Hem Manukyan’ın varisleriyle, hem de buradaki diğer evlerin hak sahipleriyle görüştük. 3 sokağı “Beyoğlu Kültür Yolu” kapsamında dönüştürme planımızı paylaştık. Manukyan’ın varisleri, “Biz genelevin devam etmesini istemiyoruz. Planladığınız dönüşüme varız” dedi.
Yıldız, sıklıkla şu noktanın altını çizdi:
- Burada kamulaştırma asla söz konusu olmayacak. Binalar yine mevcut hak sahiplerinde kalacak. Biz sadece dönüşüm planını ortaya koyacağız.
“Plan” kelimesine özellikle vurgu yaptı:
- Beyoğlu Belediyesi olarak sadece “dönüşüm planı”nı ortaya koyacağız. Projenin hazırlanması ve dönüşüme ilişkin yatırımı buradaki hak sahipleri yapacak.
“Genelev”in “Beyoğlu Kültür Yolu” kapsamındaki dönüşümünün maliyetini merak ettim, şu yanıtı verdi:
- Beyoğlu Belediyesi olarak yatırım kısmına biz karışmıyoruz. Yatırımı hak sahipleri yapacak. Kendileri dönüşüm için bütçelerinin olduğunu belirtti. Yatırım maliyeti projenin netleşmesiyle ortaya çıkacak. Şimdiden bir şey söylemek mümkün değil.
Haydar Ali Yıldız’a soruldu:
- İstanbul’un yeni “genelev”i nerede olacak? Beyoğlu İlçesi sınırları içerisinde yeni bir alanın ayrılması söz konusu mu?
Yıldız, şöyle yanıtladı:
- Bizim Beyoğlu Belediyesi olarak öyle bir plan ve projemiz yok. Genelev işine girmek isteyenler ilgili makamlara başvurur, izin aldıkları çerçevede yol alabilirler.
Yıldız, Zürafa Sokak’taki harabeye dönmüş binaları işaret etti:
- Burası 2 yıl kapalı kalınca evlerde paraya dönüştürülebilecek her şey yağmalanmış. Bu harabe görüntünün bir an önce ortadan kalkmasını istiyoruz.
Yıldız, Alageyik Sokak, Zürafa Sokak ve Kadem Sokak’ın “Beyoğlu Kültür Sokak” kapsamındaki dönüşümü için ilk adımı, kararı açıklamakla attı.
Bakalım arkası nasıl gelecek? Dönüşüm ne kadar sürede gerçekleşecek?
Zürafa Sokak’ta iki sinagog ve bir kilise var
BEYOĞLU Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız, İstanbul’un genelevinin bulunduğu Alageyik Sokak, Zürafa Sokak ve Kadem Sokak’ta bazı binaların yıkılıp sıfırdan yapılması gerektiğini belirtti:
- Zürafa Sokak’ta bir-iki tescilli bina var. Ayrıca iki sinagog ve bir kilise yapısı yer alıyor. Onlar korunacak. Restorasyonu söz konusu olacak.
Dönüşüm için ellerinde bir imar planının olduğunu bildirdi:
- Dönüşüm sırasında bu plana göre hareket edilecek. Gerektiği yerde kurallara uygun şekilde revize de söz konusu olabilecek.
Genelevde KDV için fiş var mıydı?
ZÜRAFA Sokak’taki harabe binalar arasında dolaşırken bazı evlerin girişinde duran yazılar dikkatimizi çekti:
- Vizite 70 TL, KDV dahildir.
- Vizite 45 TL, KDV dahildir.
“KDV dahildir” yazısını görünce 1985 yılını anımsadım. Celal Pir, Erkan Çelebi ve ben, Hürriyet Ekonomi Servisi’nde Necati Doğru yönetiminde çalışırken o yıl yürürlüğe giren KDV ile ilgili haberler yapıyorduk.
Dönemin İstanbul Vergi Denetleme Dairesi’nin başındaki bürokrat haftada en az bir gün bizi “KDV denetim turu”na çağırıyor, manşetlik haberler çıkarmamızı sağlıyordu.
O günlerde aramızda konuşurken aklımıza geldi:
- Acaba genelevde KDV hesabı nasıl yapılıyor? KDV için fiş kesiliyor mu?
Bu haber için tek adayımız vardı, Erkan Çelebi idi:
- Erkan nasıl olsa bekar, evde sıkıntı yaşamaz. Genelevde KDV turu yapsın.
Erkan, Zürafa Sokak’taki bazı evleri dolaştı, tek tek marka sayılıp, fiş kesildiğine, yani KDV kurallarına uyulduğuna tanıklık etti ve haberini yazdı.
Sümbül’ün altında kalan işadamları var
DÖNEMİN Özal Hükümeti, 1985 yılında kapılarını açan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) halka açık şirketlerin sayısının artması için hisse senedi gelirlerini vergi dışı bırakmıştı.
1986 yılında gelir vergisi rekortmenleri listesi açıklandığında önümüze bambaşka bir tablo çıktı:
- Genelev patroniçeleri Sümbül Yaşar Akarsu ile Matild Manukyan gelir vergisi rekortmenliğinde ilk sıralara yükseldi.
Hürriyet’te o dönem Ekonomi Müdürümüz olan Necati Doğru habere şu başlığı attı:
- Türkiye’nin ünlü işadamları gelir vergisinde Sümbül’ün altında kaldı…
Matild Manukyan, sonraki yıllarda da gelir vergisi rekortmenleri listesinde epey bir süre üst sıralardaki yerini korudu…