Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in cuma günü gündeme getirdiği “mali paket” heyecanı ile haftaya başlıyoruz. Kamuda tasarrufu önceliklendiren ve vergi istisnalarını sınırlayan bir paket bekleniyor.
Piyasa oyuncularının merak ettiği konu, mali paketle hangi istisnaların azaltılacağı veya kaldırılacağı. Gayrimenkul yatırım ortaklıkları, serbest döviz fonlarına yönelik istisnaların azaltılması hafta boyunca alınıp, satıldı. Bekleyip göreceğiz.
Bizim iktisatçı şapkamızla merak ettiğimiz işin tasarruf boyutu. Ardı ardına gelen seçimler hükümetin önceliğinin ekonomiden siyasete kaymasına neden oldu. Uygulamaya alınacak bir tasarruf paketi ve paketin uygulanması için Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yetkilendirilmesi, piyasaları ve bizi olumlu yönde heyecanlandıran bir adım olur.
2023 yılı seçimleri sonrası atılan adımlar, popülist seçim harcamaları ve deprem nedeniyle bozulan bütçe dengelerini onarmayı hedefliyordu. Vergilerin artırılması gibi kolay yolu seçen ekonomi yönetimi kamu maliyesini düzeltirken enflasyonu yukarı çekti.
Bu kez tasarruflara öncelik verecek ve enflasyonla mücadeleye yardımcı olacak bir mali paket bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında asgari ücrete ek zam yapılmayacağı konusunda net bir görüş verileceğini umuyoruz. Bozulan enflasyon beklentilerini ve fiyatlama alışkanlıklarını düzeltmeye çalışan Merkez Bankası’nın bu yardıma ihtiyacı var.
Geçen hafta açıklanan Enflasyon Raporunda Merkez Bankası 2024 sene sonu enflasyon tahminini 2 puan artırarak yüzde 38’e yükseltti. Yılın ilk dört ayında 5 puandan fazla artarak yüzde 70’e yaklaşan yıllık manşet enflasyon Merkez Bankası’nı 2024 tahmini yukarı çekmeye zorladı.
Yeni tahmin gerçekçi mi? Bizce değil. Merkez Bankası doğası gereği iyimser tahmin vermek zorunda. Piyasalar yeni enflasyon patikasını satın alır mı? Mutlak seviye olarak “hayır”, yön olarak “evet”.
Piyasanın cari yıl sonu enflasyon beklentisi sene başına göre 2 puan yükselişle yüzde 44 düzeyinde. Diğer bir deyişle Merkez Bankası’nın orta nokta tahmininden 6 puan, uç nokta tahmininden 2 puan yukarıda.
Önümüzdeki aylarda enflasyon nasıl bir patika izleyeceği döviz kurunun seyrine ve kamunun asgari ücret ve elektrik doğalgaz gibi malların fiyatlamasındaki tutumuna bağlı olarak belirlenecek.
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan soru cevap kısmında enflasyonun yüzde 75- yüzde 76 gibi bir seviyede zirve yaptıktan sonra hızlı bir gerileme sürecine gireceğini vurguladı. Söz konusu seviye yüzde 3,1- yüzde 3,7 arasında bir aylık enflasyona işaret ediyor. Kamu zam yapmazsa gerçekçi bir tahmin. Mal enflasyonu aşağı giderken hizmet enflasyonuna göre seviye belirlenir.
Sonraki aylarda enflasyonun seyri para politikasından çok gelirler politikasına ve kamu zamlarına bağlı. Geçen sene seçimler sonrası asgari ücret artışı ayarlaması nedeniyle manşet enflasyon haziran - eylül döneminde 24 puan artmıştı. Bu yıl ek ücret artışı ve kamu zamları olmazsa yıllık enflasyon mayıs - eylül döneminde üç ayda 26 puanın üzerinde gerileyebilir.
Merkez Bankası mevsimsellikten arındırılmış rakamlar ile aylık enflasyonun yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 2,5, son çeyreğinde yüzde 1,5 seviyesine inmesini bekliyor. Biz Merkez Bankası kadar iyimser değiliz. İç talebin dirençli olduğu bir ortamda enflasyonun bu hızla gerilemesi zor.
Buna karşın, maliye ve gelirler politikasından negatif şok gelmediği ve yılın son çeyreğinde faiz indirimi yapılmadığı bir senaryoda bu seviyelere 2025 yılı ilk yarısında yaklaşılabilir. Maliye, gelirler ve para politikasının el ele verdiği ve Türk Lirası’nın reel olarak değer kazandığı Merkez Bankası tahminlerini yukarı, piyasalar aşağı çeker, ortada bir yerde yüzde 41 civarında buluşulur.