Koronavirüs vakalarının görülmeye başlanması ve “evde kal” uyarılarından sonra tüketicinin en fazla satın aldığı ürünler arasında yer alan un, makarna ve bulgurda en az iki ay zam yapılmayacak. Zam yapmama kararı, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal’ın makarna, un ve bulgur üreticileri ile telekonferansla yaptığı toplantıda alındı.
Un, makarna ve bulgurun hammaddesi olan buğday stoklarının yeterli olduğunu ve hiç bir sorun yaşanmayacağını belirten TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, sektör temsilcilerinin yeni harman zamanına kadar bu ürünlerde fiyat artışı yapmayacaklarını söyledi. Güldal, bu dönemde en çok talep gören bu ürünleri tüketici uygun fiyata alacağını ifade etti.
Buğdayda yeterli stok var
Sektör temsilcileri ile yaptıkları telekonferans toplantısında fiyat artışı yapılmaması konusunda ortak karar alındığını belirten Güldal şu bilgileri verdi: “Un, makarna ve bulgur sektörünün bu zor dönemdeki duruşu bizi çok memnun etti. Tüketicinin bu dönemde en çok tercih ettiği bu ürünlerde üretim ve piyasaya arz kesintisiz devam etti. Bundan sonra da devam edecek. Bu süreçte üreticiler fiyatlarında bir değişiklik yapmadı. Şimdi yeni hasat dönemine kadar yani harmana kadar yine fiyat değişmeyecek, tüketici talepleri karşılanacak. TMO olarak biz de satış fiyatımızı artırmadan Ocak fiyatından sektörün hammadde talebini karşılamaya devam edeceğiz. Ocak’taki buğday satış fiyatımız ile Nisan ve Mayıs satış fiyatımız aynı olacak. Hammadde sıkıntısı olmayacak.”
TMO’nun buğday satışı artacak
Hem koronavirüs nedeniyle hem de Ramazan öncesi piyasada un, makarna, bulgur arzında sıkıntı olmaması için fiyatı artırmadan buğday satış miktarını artıracaklarını belirten Güldal, Mart’ta un sektörü için 499 bin ton olan buğday tahsisatını 660 bin tona çıkaracaklarını makarnalık buğday tahsisat miktarını ise 110 bin tona çıkaracaklarını söyledi.
Satışlar normalin altında
“Evde kal” uyarıları yapıldıktan sonra, sokağa çıkma yasağı ihtimali de göz önünde bulunduran tüketiciler makarna, bakliyat, un, bulgur ve diğer ürünlerden ihtiyaçlarının çok üzerinde alışveriş yaptı. Bu nedenle market rafları boşaldı. Yerine yeni ürün konuldukça tekrar boşaldı. Ancak bu hafta satışların normale döndüğü hatta bazılarında normalin de altına düştüğü ifade ediliyor. Ramazan alışverişi ile satışların bir miktar artacağı tahmin edilirken ürün temininde önemli bir sorun beklenmiyor.
İhracat azalınca iç piyasaya yönelme oldu
Türkiye un ihracatında dünyada ilk sırada, makarna ihracatında ise ikinci sırada yer alıyor. İç piyasadaki yoğun talep ve ihracatta yaşanan sorunlar nedeniyle üreticiler ve ihracatçılar iç piyasaya yöneldi. Un, makarna, bulgur fiyatlarında artış yapılmamasında ihracattaki azalmanın da rolü var. İhracat olmayınca ürünler iç piyasaya verilmeye başlandı.
Toplantıya kimler katıldı?
- Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu Başkanı Günhan Ulusoy
- Anadolu Un Sanayicileri Derneği Başkanı Ali İhsan Özkaşıkçı
- Çukurova Un sanayicileri Derneği Başkanı Bekir Bağış
- Dicle Un Sanayicileri Derneği Başkanı Veysi Duyan
- Egee Bölgesi Un Sanayicileri Derneği Başkanı Haluk Tezcan
- Güneydoğu Un Sanayicileri Derneği Başkanı Mesut Çakmak
- Karadeniz Un Sanayicileri Derneği Başkanı Kamil Erdem
- Marmara Bölgesi Un Sanayicileri Derneği Başkanı Ahmet Ergin Okandeniz
- Konya Orta Anadolu Un Sanayicileri Derneği Başkanı Selçuk Aydınalp
- Makarna Üreticileri ve Sanayicileri Derneği Başkanı Nihat Uysallı
- Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu
- Mardin Bulgurcular Derneği Başkanı Faysal Sun
- Bulgur Sanayicileri Derneği Başkanı Bekir Sıtkı Dayıoğlu
5 ülkeden tarım ve gıda ürünlerine ihracat yasağı
Rusya Federasyonu, Kazakistan, Ermenistan, Belarus ve Kırgızistan’ın oluşturduğu Avrasya Ekonomik Birliği, koronavirüs (Covid-19) önlemleri kapsamında çok sayıda tarım ürününün ihracatını 30 Haziran’a kadar yasakladı.
Birliğin organlarından Avrasya Ekonomik Konseyi’nin 31 Mart 2020’de yapılan toplantısında un, soğan, sarımsak, pancar, çavdar, pirinç, karabuğday, darı, tahıllardan elde edilen ezme ve kepekli karışımlar, karabuğday yan ürünleri, karabuğdaydan hazırlanan gıdalar, ezilmiş ve ezilmemiş soya fasulyesi ve ayçiçeği çekirdeği ihracatının 10 Nisan’dan itibaren 30 Haziran’a kadar yasaklanması kararlaştırıldı.
Avrasya Ekonomik Konseyi’nin kararında, koronavirüs salgının yayılması riskine karşı halkın gıda ihtiyacında sorun yaşanmaması ve yeterli gıdanın temini için bu önleme başvurulduğu ifade ediliyor. Konsey, 16 Mart’ta dezenfektan, sağlık için koruyucu malzemelerin ithalatında gümrük vergisinin 30 Eylül 2020’ye kadar sıfırlanması yönünde karar almıştı. Avrasya Ekonomik Konseyi’nin gıda ürünleri de dahil bazı ürünlerde gümrüklerin sıfırlanmasına yönelik çalışmaları ise bu gün (3 Nisan) yapılacak toplantısında ele alınacak.
Yasak Türkiye’yi nasıl etkiler?
Türkiye’nin, Avrasya Ekonomik Birliği üyesi ülkelerden en fazla tarım ürünleri ithalatı yaptığı ülke Rusya Federasyonu.
Buğday, soya, ayçiçeği, pirinç, kepek başta olmak üzere bu ülkeden çok sayıda ürün ithal ediliyor. Rusya Federasyonu daha önce tahıl ihracatını 10 gün süreyle durdurma kararı almış ancak bu kara revize edilerek ihracatta kota uygulamasına geçilmesi kararlaştırıldı.
Haziran’a kadar buğday dahil 7 milyon ton tahılın ihracatına izin verileceği duyuruldu. Avrasya Ekonomik Konseyi’nin ihracat yasakları bu karardan sonra alındı. İhracatı yasaklanan ürünler arasında ekmeklik buğday yok. Bu nedenle Türkiye buğday ithal etmek isterse bir sıkıntı yaşamayacak görünüyor. Ancak, Rusya’dan ithal edilen kepek, ayçiçeği çekirdeği ve soya ithalatı Haziran’a kadar kapılamayacak.