Türk dış politikasıyla birlikte ekonomik ilişkiler de paralel ilerliyor. Bunun en son örnekleri temmuz ayından bu yana yaşanan gelişmeler oldu. Suudi Arabistan ve eksenindeki ülkelerden peş peşe Türk ürünlerine karşı boykot çağrıları yapıyor, vergiler artırılıyor, Türkiye’de yatırım yapmak isteyenler yakın takibe alınıyor. Gazeteniz DÜNYA’nın duyurduğu haberler birer birer teyit ediliyor, ihracatçıların sıkıntı ve şikayetleri resmi açıklamalarla onaylanıyor. Son olarak dün hem Suudi Arabistan hem de Fas tarafından gelen iki önemli adım bunun işareti.
Önce sizinle Suudi Arabistan ve Fas’ta başlatılan Türk ürünlerine karşı kampanya ve artırılan vergileri hatırlatalım, ardından yeni gelişmeleri paylaşalım.
DÜNYA’nın 23 Temmuz’da ilk kez duyurduğu haberde Suudi Arabistan’ın attığı ilk adımda Türk ürünlerinin gümrüklerde bekletildiği, Suudi şirketlerine “Made in Turkey” damgalı ürün almamaları telkin ediliyor, bunun için resmi kurumlarda imzalar alınıyor, Türkiye’de yatırım yapanlara mahalle baskısı kuruluyor, Suudi Arabistan’da çalışan Türklerin sözleşmeleri feshediliyordu. Suudilerden resmi bir açıklama beklenirken, ilk sözü Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ın Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı ve ülkenin Odalar Konseyi Başkanı Ajlan Al-Ajlan geldi. Al-Ajlan, sosyal medyada Türk ürünlerine karşı ambargonun yürürlüğe girmesi gerektiğini ifade etti. Ardından dün ilk kez Suudi Kraliyet Ailesi’nde bir yetkili boykot yapılması gerektiğini dile getirdi. Suudi Prens Abdulrahman Bin Musa’ad Al Saud, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Katar’daki Türk ordusunun Basra Körfezi’nde güvenliği sağlamlaştırmaya yardımcı olduğunu açıklamasının ardından Suudi Prens, Türk ürünlerinin boykot edilmesi çağrısı yaptı.
Kralın yeğeni Suudi Prens'ten boykot çağrısı
Twitter’da 7.9 milyon kişinin takip ettiği aynı zamanda ülkenin ünlü bir işadamı da olan Suudi Prens, “Herkesi Türk ürünlerini boykot etmeye çağırıyorum” dedi. Herhangi bir resmi görevi olmasa da açıklama önemliydi. Zira Suudi Arabistan’ın kurucusu olan ilk Kral İbn Saud’un torunu olan Suudi Prens Abdulrahman Bin Musa’ad Al Saud, şu anda ülkeyi yöneten Veliaht Prens Salman bin Abdulaziz Al Saud ile yakın akraba. Veliaht Prensin babası olan şu andaki Kral, boykot çağrısı yapan Prens Abdulrahman Bin Musa’ad Al Saud’un amcası.
Son olarak Suudi Arabistan’ın uyguladığı bu baskı, küresel perakende devlerine de yansımış durumda. Dünyaca ünlü ekonomi yayını Financial Times’ın dün yayımladığı “Türk malları üzerindeki gayri resmi Suudi ambargosu küresel moda devlerini vuruyor” başlıklı haberde İspanyol Mango’nun Türkiye’deki tedarikçilerine ambargo konusunda bilgi verdikleri belirtiliyor.
Türkiye’den giden mallara ambargo uygulandığı için Türkiye’de üretim yapan Mango’nun alternatif yollar aradığı da haberde yer alan bilgiler arasında.
Fas'ta 1200 Türk ürününe vergi artışı
Gelelim ikinci konuya. Fas’ın Türk ürünleri aleyhine aldığı ilk karar Suudi Arabistan’ın attığı işaret fişeğinin hemen ardından geldi. Yine DÜNYA Gazetesi’nin 29 Temmuz’da duyurduğu haberde Fas, Türkiye’den ithal ettiği tekstil ürünlerine karşı ağır oranda bir vergi kararı almıştı. Yerli tekstil endüstrisini desteklemeyi amaçlayan Fas yönetimi, tekstil ürünlerine karşı ağır oranda vergi artışına gideceğini duyurdu. İşte o haberimizin ardından iki ay geçti ve Fas, Türkiye ile Fas Serbest Ticaret Anlaşması’nda önerilen değişiklikleri onayladı. Onaylanan kararlara göre tamamı “Made in Turkey” damgalı 1.200 ürün için gümrük vergileri 5 yıllık dönem için yüzde 90’e yakın artırıldı. Örneğin hazır giyimde vergi oranı 22.5’ten yüzde 27’ye ulaştı. Fas, bu kararla Türkiye ile ticarette verdiği 1.2 milyar dolar açığı kapatmayı hedefliyor. Fas medyasında çıkan haberlere göre geçtiğimiz hafta perşembe günü sessiz sedasız onaylanan karar ile Fas’taki vergi artışı, başta tekstil ve giyim olmak üzere deri, otomotiv, metalurji, ahşap ve elektrik olmak üzere Türk ithalatına uygulanacak. Fas Sanayi Bakanı Moulay Hafid Elalamy, ülkesinin Türkiye ile yaptığı ticaret anlaşması nedeniyle yılda 2 milyar dolar kaybettiğini açıklamış, Türk tekstil sektörünün 2017’de Fas’a 44 bin kişinin işini kaybetmesine mal olduğunu söylemişti.
FAS'A 350 MİLYON DOLARLIK TEKSTİL ÜRÜNÜ SATIYORUZ
TÜRKIYE İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre tekstil ürünleri, 2018 yılında Türkiye’nin Fas’a toplam 2.24 milyar dolar ihracatının yaklaşık yarısını yani 350 milyon dolarını oluşturuyor. Geçen yıl Fas’ın uyguladığı vergi oranı ise yüzde 0’dı. Oran kademeli olarak artırıldı ve son olarak yüzde 27’ye çıkarılması için çalışma başlatılmıştı. Bu yılın şubat ayında da Fas’ın aldığı bir karar Türkiye’de oldukça ses getirmişti. Fas Ticaret Bakanlığı, Türk perakende zinciri BİM’i ülkedeki mağazalarında sattığı ürünlerin en azından yarısının Fas’ta üretilen ürünler olması yönünde uyarmıştı. Bakanlık, bunun yerine getirilmemesi halinde BİM mağazalarının kapatılabileceğini ifade etmişti. BİM’in Fas’ta 500’e yakın mağazası ve 3 bine yakın çalışanı bulunuyor. BİM CFO’su Haluk Dortluoğlu ise “Zannediyorum Meclis’te Türkiye-Fas ilişkileri ile ilgili görüşme varken yapılan bir açıklama. O nedenle iç politikaya dönük mesaj gibi. Bize yansıyan bir talep yok” diye yanıt vermişti.
TÜRKİYE'DEN ALMAZLARSA DAHA KALİTESİZ AMA DAHA PAHALI ÜRÜNLER ONLARI BEKLİYOR OLACAK
TÜRKİYE ile Fas arasında serbest ticaret anlaşması olduğunu söyleyen TİM Başkan Vekili ve İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Gültepe, “Türkiye ve Fas arasında imzalanmış Serbest Ticaret Anlaşması var. Hem Suudi Arabistan hem de Fas ile ilişkilerimiz ekonomik değil, tarihseldir. Birbiriyle kaynaşmış halklarız biz. Ancak siyaset ile aldıkları kararlar bu ülkelere yakışmayacak kararlar. Sorunlar çözüldüğünde arkamızda utanacağımız bir geçmiş bırakmamak gerek. Fas’ın da Suudi Arabistan’ın da yaptığı çok doğru değil. Fas’ta yerel firmaların baskısıyla alınan kararlar şu anda uygulanıyor. Tüketicinin davranışlarının önüne siyaset koyarsanız olmaz. Türkiye’ye ek vergi veya boykot kararı alırsanız daha kalitesiz ürünleri daha pahalıya alırsınız. Türk üretici kadar da daha hızlı elinize ulaşmayacaktır.”