Petrol fiyatlarındaki şok düşüş, Korona virüsü ile birlikte değerlendirildiğinde, dünya ekonomisinin dramatik dönüşümlerin eşiğinde olduğu tahmin edilebilir. Küreselleşmenin test edildiği bir dönemde, ekonomik gücün kartları yeniden dağıtılacak gibi görünüyor.
Bundan 10 yıl önce varili 140 $’a kadar çıkan petrol, 5 yıl öncesinde 28 $’a kadar inmiş, ürün ülkelerinin başına adeta varil bombası düşmüştü. Ertesi yıl bütçesini 140 $’dan yapan Putin, önce 85 $, ardından 45 $’a revize etmişti.
O dönemde anlaşıldı ki petrol fiyatlarını fazla aşağı çekmek, küresel ekonomi optimalinde, “çözdüğünden fazla sorun” oluşturabiliyordu. Başta Rusya olmak üzere, Suudi Arabistan, ambargolarına rağmen İran ve diğer ürün ülkeleri, üretilenleri satın almada zorlanmıştı.
Bir yandan petrol üretenler diğer yanda bunu kullananlar açısından uygun varil fiyatının 45 ile 60 $ arasında olacağı hesaplanmıştı. Aradan geçen 60 ayda yaşananlara bakınca, bu aralık hesabının kalıcı olarak bozulduğu görülüyor.
Öncelikle Çin-ABD ticaret savaşları, artan jeopolitik riskler yetmezmiş gibi Korona virüsü ile küresel karantina çağına giriş, petrol fiyatı üzerinden risklerin ve fırsatların yeniden hesaplanmasına vesile olacak.
Bana göre herkesin ve her kesimin, tıpkı Korona etkisi gibi petrolün bu “varil düzeyi” için strateji geliştirmesi gerekiyor. Olaya sadece Türkiye’nin azalacak olan enerji maliyeti üzerinden cari açık boyutuyla bakmak, eksik analiz olur.
ÜRÜN ÜLKELERİ İTHALATI DURDURURSA
Temel kural şudur; sular yükseldiğinde balıklar karıncaları yer. Sular çekildiğinde de karıncalar balıkları… Burada güç, karınca veya balıkta değildir. Suyun düzeyi, güce el değiştiriyor sadece.
Petrol bugün aynı şeyi yapıyor. Ürün ülkeleri kaybederken biz dâhil pek çok ithalatçı ülkenin yüzü gülüyor olabilir. İyi de ürettiğimizi ihraç edeceğimiz petrol ülkeleri ithal yeteneğini kaybederse? Güç, gerçekte kimden yana?