Hiperenflasyon… Hani şu en korkulası olan… En az 3 haneli ve devamında daha da artacağı algısı üretilmiş enflasyon… Türkiye 2022 ile birlikte endekslerinde 3 haneyi görmeye başladı. TÜİK’in ÜFE’si %93,53 ile 3 haneye taşınırken, ENAG’ın TÜFE’si %114,87’ye varmış durumda…
Geçen yılın yıllık enflasyon rakamları artık aylık olarak karşımıza çıkıyor. ENAG’ın ocak rakamı %15,52 iken TÜİK’in aylığı; %11,10 seviyesinde… Üretici fiyatlarında aylık artış dahi %10,45 seviyesinde… Görünen o ki enflasyon, başka doruklarda, başka iklimlerde şekilleniyor ve bu hiç iyi bir şey değil.
TIRMANIŞ SÜRECEK
Bu nasıl bir politikadır ki cari fazla diye yola çıkıyor, cari açık rekoru kırıyorsunuz. Bu nasıl stratejidir ki düşük faiz diye yola çıkıyor, 4 ayda 500 baz puan indiriyorsunuz ama kredi faizi ve diğerlerinde rekorlar kırıyorsunuz? Burada yolunda gitmeyen şeyler var. Hem de çok fazla şeyler…
Düşük faiz yüksek kur stratejisi, kur korumalı mevduat desteği ve tüm yan tedbirlere rağmen enflasyonu bırak düşürmeyi, zıvanadan çıkardı ve 3 haneye doğru koşturdu. Kitleleri “enflasyon daha da yükselir” algısına getiren bu “strateji (!)” ekonomiye daha ne maliyetler yükleyecek, bilinmez…
İKİ SORU İKİ CEVAP
Enflasyon sepetinde neler değişti?
TÜİK, enflasyon sepetinde elektrik kesintisine gitti. Ağırlıkların değiştiği TÜİK'in enflasyon sepetinde elektrik harcamalarının da yer aldığı konut harcamalarının payı %15,36'dan %14,11'e çekildi. Elektriğin ağırlığı %2,7'den %2,3'e gerilerken, doğalgaz %1,69'dan %1,55'e düştü.
27 bin 261 işyeri ve 4 bin 274 konut kirasından toplanan 560 bin 392 fiyat söz konusu… 409 maddede 904 çeşide dair fazlaca değişiklik yok ancak fiyatların nereden alındığı konusunda görüşler değişik. Farklı enflasyon rakamlarının ilan edilmesi bu yüzden anlaşılabilir bir teknik durum…
Heterodoks para politikası çözüm olur mu?
Geleneksel para politikasından kopuş; bizi %50 çekirdek ve 3 haneli hiperenflasyona taşıdı. Belli ki “kafana göre takıl (eklektik)” yaklaşımı ile Heterodoks ekonomi politika ar-ge’lerinin bize maliyeti katlanılamaz boyutlara doğru yol alır.
NOT
STRATEJİN YANLIŞ İSE TAKTİK BAŞARI İŞE YARAR MI?
Yaramaz. Zira savaşta temel kuraldır; eğer stratejin hatalı ise kazanacağın taktik başarılar seni zafere taşımadığı gibi hezimetini çabuklaştırır.
Heterodoks strateji; “düşük faiz-yüksek” kur üzerineydi. Öyle ki bu sayede ihracat, üretim, yatırım ve istihdam artacaktı. Olmadı, olamadı, olamazdı da… Zira düşük faiz, piyasa faizlerini zıplattı, yüksek kur ise enflasyonu çıldırttı…
Peki, yılsonu beklentisi? Bakan Nebati bu Nisan zirve yapacağı ve yılsonunda %23,2’ye ineceği temennisinde… Seçim sathi mahallinde enflasyonla mücadele zordur hatta imkânsızdır. İlle de düşüreceğim diyorsan, kamu kendi zamlarını geri almaya başlayabilir. Belki işe yarar…
Yine de yılsonu benim tahminim; baz etkisi, yaz etkisi dahil; %80 civarında olacağıdır. Bu bile gerçekleşse, öpüp başına koy.