Seyahat endüstrisi üç ayağa dayanır; havayolu ulaşımı-konaklama- tur operatörlüğü. Türkiye, İspanya, Fransa, İtalya, Yunanistan, Mısır, Hırvatistan ve Tayland gibi turizmi yurtdışından ziyaretçi alıp ağırlamaya (incoming) dayalı ülkelerde konaklama seyahat endüstrisinin lokomotifidir.
Günümüzde seyahat endüstrisi pazarının merkezi olan Avrupa’da, başını Çin’in çektiği yükselen Asya’da ve turizmin odaklandığı bölge olarak Akdeniz’de konaklama alanına yatırımlar sürüyor. Bu arada İspanya’da oteller el değiştiriyor. Özellikle uzun vadede ve sağlam getirisi olacak alanlarla ilgilenen yatırım fonları, son dönemde konaklama alanına varlık (asset) yatırım yapıyor.
Avrupa seyahat endüstrisinin en büyük grubu TUI başta olmak üzere tur operatörleri konaklama alanına odaklanmaya başladı. TUI’nin geçen hafta açıklanan bilançosunda da görüldüğü grubun en kârlı birimi konaklama kesimidir. Bu diğerleri ve seyahat endüstrisinin geneli için de geçerlidir.
Türkiye 'Yerli ve Milli'
Türkiye, başta İspanya olmak üzere turizmdeki rakiplerine göre bu alanda uluslararası pazara geç çıkmış ama kısa sürede epey yol alarak en büyük ilk 10 arasında giren konuma yükselmiş bir ülkedir. Turizmde incoming’ci ülkelerde seyahat endüstrisinin lokomotifi olan konaklama sektörü Türkiye’de; pazar, yatırım, işletme ve yönetim olarak ‘yerli ve milli’dir. Sektörün bu kesimi büyük oranda yerlilerin elindedir. Türkiye’de sektörün bugünkü düzeye gelmesi ve rekabet edebilirlikte üstünlük kazanmasında önemli rol oynayan ‘her şey dahil’ sistemi önemli rol oynadı.
Kıyılardaki resort otellerde başlayan her şey dahil sistemini şimdi uluslararası zincirler şehir otellerinde de uygulamaya başladı. Herşey dahil sistemini dünya çapında örnek alınan hale getiren Türkiye’deki konaklama kesimidir. Uluslararası otel zincirleri peş peşe bu alana girerken dünyanın en büyük zincir otel grubu Accor bu alanda bir Türk otel markası/firması Rixos’u partner yapıyor.
Franchise'dan yatırıma çekilmeli
Sektörün lokomotifi olan konaklama alanında Türkiye, dünyanın en büyük otel gruplarının bünyelerindeki markaları getirme konusunda birbirleri ile yarıştığı bir destinasyondur. Bu yarış marka kiralama (franchise) ağırlıklıdır. Bu, yatırım için de olmalı. Türkiye ile çalışan tur operatörlerinden konaklama alanında doğrudan yatırımı olan azdır. TUI’nin franchise işletme, kiralama dışında doğrudan yatırımı olan 16 oteli var. Rusya’daki Türk kökenli tur operatörlerinin de kendilerine ait yatırım olarak az sayıda oteli var. Türkiye sektörün lokomotifi konaklama alanındaki konumunu daha iyi değerlendirilmeli.
Yabancıların franchise ile sınırlı kalmayıp doğrudan yatırım için de gelmeleri sağlanmalı. Bu, konaklama kesiminin her gün biraz daha büyüyen taze sermaye gereksinimini karşılamanın da gereğidir. Bunun için de daha önce bu köşede dile getirdiğimiz ‘turizm fonu’ oluşturulmalı.