Hakan ŞİRİN
Düşünelim ki satmak istediğiniz bir taşınmazınız var ve bu taşınmaz, iki yıldan fazla hisse senedine bağlı olarak pay sahibi olduğunuz bir anonim şirketin aktifinde kayıtlı olsun. Bu durumda satılacak olan taşın-mazın herhangi bir vergiye tabi olmadan devri ve devir tutarının şirket ortaklarına hiç vergisiz verilme-sinde bir engel bulunmamaktadır. İlk olarak akla pek imkansız olarak görünen bu kurgu aşağıda izah edeceğim yasal zemine oturmuş işleyiş ile pek ala mümkündür.
Bilindiği üzere öteden bu yana Kurumlar Vergisi Kanunun 19 ve 20inci maddeleri uyarınca taşınmazlar da yapılacak kısmi bölünme işlemelerinde vergisiz olarak bölünmeye tabi tutulmaktadır. Her ne kadar 7456 sayılı kanun ile taşınmazlar, vergisiz olarak kısmi bölünme kapsamında 01.01.2024 tarihi itibariyle çıkarılmış olsa da yürürlük tarihine daha dört ay bulunmaktadır. Dolayısı ile önümüzdeki dört ay içerisin-de belirteceğim yolu izlediğiniz takdirde hiç vergi ödemeden taşınmaz devir bedelinin şirket ortaklarına aktarmanız mümkündür.
İlk olarak yapılması gereken kısmi bölünme sürecinin yönetim kurulu kararı alınıp alacaklılara çağrı ilanın Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanmasıyla başlatılması olacaktır. Akabinde yapılacak olan genel kurul ile sadece satılması planlanan taşınmaz kısmi bölünmeye tabi tutularak, satılacak olan taşınmazın yeni kurulacak bir anonim şirketin aktifinde yer alması sağlanacaktır. Kısmi bölünme işleminin bu aşamasında bilinmesi gereken bir detay da kurulacak olan yeni şirketin pay sahibi, bölünen şirket mi olacak yoksa bölünen şirketin pay sahipleri mi sorusunun cevabındır. Her iki alternatif de mümkün. Fakat bizim senaryomuzda yeni kurulacak olan şirketin pay sahipleri, bölünen şirket ortakları olması gerekiyor.
Bu durumda bölünen şirketin aktifine sadece satılması planlanan taşınmaz yer alacak. Şimdi geldik kilit nokta olan, bu taşınmazın devri sonucu vergisiz olarak ortaklara devir bedelinin nasıl dağıtılacağına.
Malumunuzdur ki Gelir Vergisi Kanunu Madde 80/4 uyarınca ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artış kazancı olarak vergilendirilir. Yine aynı kanunun 80/1 maddesinde “İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar” denilerek hisse senedine bağlanmış ve iki yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar vergileme dışı bırakılmıştır. Yazımın başında da belirttiğim gibi bölünen şirket ortaklarının iki yıldan fazla süreyle hisse senedine bağlı olarak hissedar olduğunu farz ediyoruz. İki yıldan fazla hisse senedine bağlı olarak pay sahibi olunan şirketin kısmi bölünmesi sonucu ortakların sahip oldukları hissenin iktisap tarihi yeni kurulan şirketin kuruluş tarihi değil, kısmi bölünen şirket hisselerinin iktisap edildiği tarihtir. Dolayısı yeni kurulan ve aktifinde sadece devredilecek taşınmaz olan şirketin hisselerinin, taşınmazı alacak gerçek veya tüzel kişiye devredilerek taşınmazın alıcısına devri sağlanacaktır.
Bu durum neticeside;
- Hisse satış bedelleri (aktifteki taşınmazın bedeliyle satış olacağından) bölünen şirket ortaklarına ödenmiş olacak
- Bu ödeme neticesinde hisse satış bedelleri bedel ne kadar yüksek olursa olsun GVK 80/1 mad-desi uyarınca vergiden muaf olacak
- Hisseleri devralan kişi veya kişiler bölünen şirketin sahibi olacağından dolayı kısmi bölünmeye tabi olan taşınmazın da sahibi olacaklardır.
Bölünen şirketin ortaklarınca, yeni şirketten elde edilecek hisse senetlerinin iktisap tarihi olarak, kıs-men bölünen şirketin hisse senetlerinin iktisap edildiği tarihinin esas alınması gerektiği konusu, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 10.11.2010 tarih B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-KVK-19-1-699 sayılı muktezasın-da da belirtilmiştir.
Bu şekilde şirket aktifinde kayıtlı taşınmazın hiç vergiye tabi olmadan, taşınmaz bedelinin şirket ortaklarına aktarılmasını sağlamış oluyoruz. Ama unutmayalım ki bu işlemi yıl sonuna kadar tamamlamış olmanız gerekmektedir. Belirtmemde fayda var ki birden fazla taşınmazınız olsa bile sadece tek bir veya belli taşınmazların kısmi bölünmeye tabi tutabilirsiniz. Yani kısmi bölünme kapsamında taşınmazı yeni kurulacak şirkete aktarmak istemeniz halinde, şirket aktifinde kayıtlı tüm taşınmazları aktarmak zorunda değilsiniz.