Okurlarımızdan Vadi Botanik Genel Müdürü Mesut Kargacı’dan sigorta şirk etleri tarafından düzenlenen ve teminat mektubu olarak kullanılan kefalet senetlerinin fiziki ihalelerde kabul görürken, elektronik ihalelerde sisteme yüklenememesi nedeniyle yaşadıkları sorunu dile getirdiği bir e-posta aldım. Bu sorun nedeniyle kendileri gibi birçok firmanın mağdur edildiğini belirten Kargacı, attığı mailde, Kamu İhale Kurumu’nun aksaklığı bir an önce gidermesi için seslerini duyurmamız ricasında bulunuyordu.
Bilindiği üzere, 5 Aralık 2017 Tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan ve 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununda yapılan değişiklikle firmaların ihalelere katılırken banka teminat mektubu yerine kefalet sigortası kapsamında düzenlenen kefalet senetlerini sunmalarına imkan tanınmış ve ihalelerde teminat mektubu olarak Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında düzenlenen kefalet senetlerinin de verilebileceği düzenlenmişti. Bu kapsamda Quick Sigorta Türkiye’de ilk defa kamu ihalelerinde kullanılmak üzere kefalet senetlerini düzenlemeye başladı.
★ ★ ★
Konunun detaylarını öğrenmek için aradığım Quick Sigorta Genel Müdürü Ahmet Yaşar, kefalet senetlerinin önemini anlatarak söze girdi: “Firmalar açısından kredi limitlerinin daha da önem kazandığı bu günlerde kefalet senetleri özel sektörün teminat ihtiyacının karşılanmasında yeni ve ek bir kapasite oluşturdu. Bu şekilde, bankalarca hali hazırda teminat ihtiyacı için kullandırılan kredi limitlerinin reel sektör tarafından başka alanlarda kullanımının önü açıldı ve teminat ihtiyaçlarının karşılanması için alternatif ürün sunuldu. Binlerce iş insanı bu imkandan faydalandı, ekonomi ve iş hacmi gelişirken iş dünyasında adalet ve rekabetin gelişmesi sağlandı.”
★ ★ ★
Problemin neden kaynaklandığını sorduğumda ise, Yaşar’ın cevabı şu şekilde oldu:
“Kamu İhale Kurumunca 5 Haziran 2021 tarihli Elektronik İhale Yöntemiyle Yapılacak Olan İhaleler İçin Dikkat Edilecek Hususlara ilişkin duyuruda, 8 Haziran 2021 tarihinden sonra elektronik ihale yöntemiyle yapılan ihalelerde 30 Eylül 2020 tarihli ve 31260 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış Cumhurbaşkanı kararları ile Elektronik İhale Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklere göre elektronik geçici teminat mektuplarının sunulabileceğine yer verildi. Aynı şekilde, 24 Mayıs 2021 tarih ve 2021/ DK.D-116 Kurul kararı ile de, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21. maddesine göre düzenlenen elektronik geçici teminat mektuplarının sunulabileceğine karar verildi.
Nitekim bizim gibi diğer sigorta şirketleri de Sigorta Bilgi Merkezi (SBM) üzerinden Takasbank aracılığıyla Kamu İhale Kurumu’na elektronik ortamda kefalet senedi düzenleyip teslim etme altyapısını hazırladı ve Ocak 2021’de hazır hale getirdi. Fakat uygulama yürürlüğe alındığında elektronik ihalelerde iş insanlarının kefalet senetlerini sisteme tanıtabilecekleri bir alan olmadığı gibi hazır olan entegrasyon da devreye henüz alınmadı. Bu konuda elde etmeye çalıştığımız bilgilerde Elektronik İmza Kanunu'nun engel teşkil ettiği ve bir düzenleme gerektiği bilgisi karşımıza çıktı. Oysa bu düzenleme hızla yapılabilir.”
★ ★ ★
Quick Sigorta Genel Müdürü Ahmet Yaşar’ın ifade ettiğine göre, bu sorunun çözümü çok basit. “Elektronik İmza Kanunu’ndan sonra yayımlanan Kamu İhale Kanunu Teminat Mektubu kavramını kefalet senedini de içerecek şekilde kanunla genişletti. Üstelik Elektronik ihalelerde elektronik geçici teminat mektubu sunulmasına dayanak, Cumhurbaşkanı kararlarında ilgili kısımlarda “banka-şube adı” ibaresi yerine “banka-şube adı/ sigorta şirketi-acente adı” ibarelerinin kullanılmasına yer verilerek yönetmelik eklerinin kefalet senedine uyumlu hale getirildiği görülüyor.
Ancak, yapılan değişiklik sonrası, elektronik ihalelerde kefalet senedinin elektronik ihale ekranına eklenmesine ilişkin herhangi bir alana/sekmeye yer verilmemesi süreci tıkamakta ve haksız rekabete yol açtığı gibi ihalelerde iş insanlarının önünü tıkamaktadır.
Bir an için düzenleme gerekliliğine de ihtiyaç olduğunu varsaysak bile, iş insanlarının kamu ihalelerinde nakit teminat yatırırken veznelere nakit teslimi yapıp alındı makbuzu alarak ihaleye teslim ettikleri gibi elektronik ortamda transfer edilen geçici kefalet senetlerinin ihale öncesinde ıslak imzalı olarak ilgili kurum veznesine alındı belgesi ile teslimi sağlanarak elektronik imza kanununda öngörülen sıkıntı aşılabilir. Bu işlem için yarım saatlik bir çalışmaya ihtiyaç var sadece. Kaldı ki bir tek düzenleme ile elektronik imza konusu da çözülebilir.”
Kamu İhale Kurumu’nun elektronik ihale ekranına bir güncelleme yaparak bu sorunu ortadan kaldıracak kimsenin bu güne kadar çıkmaması gerçekten hayret edilecek bir durum. Dilerim yarım saat ayıracak biri bulunarak problem çözülür ve şirketlerin mağduriyetleri giderilir.