Vergi Usul Kanunu’nun 379’uncu maddesi uyarınca “Vergi/ceza ihbarnamesine karşı süresinde açılan davalarda, vergi mahkemesince verilen istinaf yolu açık kararlar ile bölge idare mahkemesince verilen temyiz yolu açık kararlarda (Danıştay’ın bozma kararı üzerine verilen kararlar hariç);
1) Kaldırılan vergi tutarının %60’ı, tasdik edilen vergi tutarının tamamı ile tasdik edilen vergi tutarına ilişkin vergi ziyaı cezasının %75’i,
2) Bağlı olduğu vergi aslı dava konusu yapılmayan veya Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesinde yazılı fiillere iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezaları ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının kaldırılan tutarının %25’i ve tasdik edilen tutarının %75’i,
Mükellef için geçerli olan kanun yoluna başvuru süresi içerisinde, dava konusu vergi ve/veya vergi cezalarının tümü için kanun yolundan vazgeçildiğine ilişkin dilekçenin ilgili vergi dairesine verilmesi şartıyla kanun yolundan vazgeçme dilekçesinin verildiği tarih itibarıyla başkaca bir işleme gerek kalmaksızın tahakkuk eder.
Bu şekilde tahakkuk eden tutarlar tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezalarının %80’inin, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte bu sürede tamamen ödenmesi şartıyla, vergi ve ceza tutarlarından %20 oranında indirim yapılır. Şu kadar ki, tasdik edilerek tahakkuk eden vergi tutarında indirim yapılmaz. İndirim hükmünden yararlanılabilmesi için dava konusu yapılan ve bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezaları ile gecikme faizlerinin birlikte bu fıkra kapsamında ödenmesi şarttır.
Kanun yolundan vazgeçme dilekçesi vergi dairesince ilgili yargı merciine gönderilir ve bu dilekçenin vergi dairesine verildiği tarih kanun yolundan vazgeçme tarihi olarak kabul edilir. Kanun yolundan vazgeçilmesi halinde idarece de ihtilaf sürdürülmez. Kanun yolundan vazgeçildiği halde veya temyiz yoluna başvurulması durumunda ise bu başvurular incelenmez.
Kanun yolundan vazgeçilen vergi ve vergi ziyaı cezası için bu maddeye göre yapılan tahakkuktan önce ödenen gecikme faizi ve gecikme zammı da dahil tutarlar, bu madde hükmüne göre yapılan tahakkuktan önce ödenen gecikme faizi ve gecikme zammı da dahil tutarlar, bu madde hükmüne göre ödenecek tutarlara mahsup edilir.
Bu madde uyarınca istinaf ve temyiz yolundan vazgeçilen davaya ilişkin kararlarda hükmedilen yargılama giderleri, avukatlık ücretleri ve fer’ileri karşılık olarak talep edilmez ve bu alacaklar için icra takibi yapılamaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenir.”
Buna ek olarak Vergi Usul Kanunu’nun 112’nci maddesinin üçüncü fıkrasına gecikme faizinin hesaplanmasına yönelik olarak 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesiyle de,
“379’uncu madde kapsamında kanun yolundan vazgeçilmesi durumunda söz konusu maddeye göre hesaplanacak vergilere, kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren kanun yolundan vazgeçme dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarihe kadar,” şeklinde (c) bendi eklenmiştir.
Uygulamada vergi sistemimizde re’sen, ikmalen ve idarece yapılan vergi tarhiyatları ile kesilen vergi cezalarına ait ihbarnamelerin tebliğ edilmesi müteakip mükellefler sahip oldukları yasal haklar çerçevesinde hukuki açıdan konuya ilişkin haklarını kullanabilmektedirler. Bunlardan uzlaşma ve cezada indirim müesseseleri, yargılama sürecine gerek kalmaksızın durumun çözümlenmesini sağlayan idari yöntemler yanında söz konusu tarhiyat ve cezalara karşın dava açmak suretiyle uyuşmazlığın yargı birimlerince çözümlenmesi yoluna da gidilebilmektedir. Bu bağlamda idarece yapılan tarhiyat ve cezaların mükellefler tarafından yargı denetimine götürülmesi Anayasal ve kanuni bir hak olup vergi yargısından istinaf ve temyiz yolu açık olan kararlar, bu kararlara karşı söz konusu kanun yollarının taraflarca kullanılması halinde kesin olma mahiyetini taşımamakta, yargılama süreci devam etmekte ve yargı mercilerince verilen kararlara göre işlem yapılabilmektedir.
Uygulamada yargılama süresinin zaman açısından önem arz etmesi, vergi ve cezalara ilişkin olarak ortaya çıkan uyuşmazlıkların giderek artması dikkate alınarak “Kanun yolundan vazgeçme” müessesinin ihdasına uygun görülmüştür. Bu bağlamda da vergi/ceza ihbarnamelerine karşı süresinde açılan davalarda mükelleflerin istinaf (ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararların, olay yönünden veya hukuki açıdan üst derece mahkemeler tarafından denetlenmesi) veya temyiz başvuru süresi içerisinde kanun yolundan vazgeçmeleri halinde, idarece de uyuşmazlıkların sürdürülmemesi, verilen yargı kararlarının niteliğine göre vergi ve/veya cezalarda indirim sağlanması öngörülmüştür.
7194 sayılı Kanun’un 27’nci maddesiyle konuya ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu’nun 379’uncu maddesi “Kanun yolundan vazgeçme” başlığı altında “vergi/ceza ihbarnamesine karşı süresinde açılan davalarda, vergi mahkemesince verilen istinaf yolu açık kararlar ile bölge idare mahkemesince verilen temyiz yolu açık kararlarda (Danıştay’ın bozma kararı üzerine verilen kararlar hariç);
1) Kaldırılan vergi tutarının %60’ı, tasdik edilen vergi tutarının tamamı ile tasdik edilen vergi tutarına ilişkin vergi ziyaı cezasının %75’i,
2) Bağlı olduğu vergi aslı dava konusu yapılmayan veya 359’uncu maddede yazılı fiillere (kaçakçılık suçları) iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezaları ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının kaldırılan tutarının %25’i ve tasdik edilen tutarının %75’i,
mükellef için geçerli olan kanun yoluna başvuru süresi içerisinde, dava konusu vergi ve/veya vergi cezalarının tümü için kanun yolundan vazgeçildiğine ilişkin dilekçenin ilgili vergi dairesine verilmesi şartıyla kanun yolundan vazgeçme dilekçesinin verildiği tarih itibarıyla başkaca bir işleme gerek kalmaksızın tahakkuk eder.
Bu şekilde tahakkuk eden tutarlar tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. “Bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezalarının %80’inin, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte bu sürede tamamen ödenmesi şartıyla, vergi ve ceza tutarlından %20 oranında indirim yapılır. Ancak tasdik edilerek tahakkuk eden vergi ve/ veya vergi cezaları ile gecikme faizlerinin birlikte ödenmesi zorunludur.
Kanun yolundan vazgeçme dilekçesi vergi dairesince ilgili yargı merciine gönderilir ve bu dilekçenin vergi dairesine verildiği tarih kanun yolundan vazgeçme tarihi olarak kabul edilir. Kanun yolundan vazgeçilmesi halinde idarece de ihtilaf (uyuşmazlık) sürdürülemez. Kanun yolundan vazgeçildiği halde istinaf veya temyiz yoluna başvurulması durumunda ise başvuru incelenmez.