Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) hesabına göre 2021 yılı işsizlik oranı, 2020 yılına göre 1.17 puan, pandemi öncesi 2019 yılına göre de 1.75 puan gerileyerek yüzde 11.98’e indi.
İşsizlik oranında bir gerileme olmakla birlikte bu konuda asıl performans göstergesi olan istihdam oranında farklı bir görünüm var. İstihdam oranı 2020 yılına göre 2.55 puan artarak yüzde 45.2’ye yükseldi. Bu artışa rağmen 2021 yılı istihdam oranı, COVID-19 salgını öncesine yani 2019 yılına göre hala 0.48 puan geride.
İşgücüne katılım oranında da benzer bir durum var. İşgücüne katılım oranı pandemi yılı olan 2020’ye göre 2.24 puan yükselerek yüzde 51.36’ya yükseldi. Buna rağmen işgücüne katılım oranı, pandemi öncesi 2019 yılındaki yüzde 52.95’lik düzeye göre 1.6 puan daha düşük.
Bu durum bölgelere göre de farklılıklar gösteriyor. TÜİK’in Düzey-2 coğrafi bölge sınıflamasına tekabül eden kalkınma ajansı bölgelerinin, istihdam karnesini 2020 yılı ve pandemi öncesine göre karşılaştırdığımızda şunları görüyoruz:
- 26 kalkınma ajansı bölgesinin tamamında istihdam oranı, pandemi yılı olan 2020’ye göre yükseldi. Serhat Kalkınma Ajansı (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars) 5.27 puan ile istihdam oranı en fazla artan kalkınma ajansı oldu. Dicle Kalkınma Ajansı (Batman, Mardin, Şırnak, Siirt) 4.66 puanlık artışla ikinci sırada, Karacadağ Kalkınma Ajansı (Diyarbakır, Şanlıurfa) 4.2 puanlık artışla üçüncü sırada yer aldı.
- Pandemi yılına göre istihdam oranı artışı en düşük olan kalkınma ajansları ise 0.09 puanlık artışla Kuzey Anadolu (Çankırı, Kastamonu, Sinop), 0.88 puan artışla Kuzey Doğu Anadolu (Bayburt, Erzincan, Erzurum), 0.92 puan artışla Doğu Anadolu (Bitlis, Hakkâri, Muş, Van) ve 0.93 puanlık artışla Batı Karadeniz (Bartın, Karabük, Zonguldak) oldu.
- Karşılaştırmayı pandemi öncesi 2019 yılı ile yaptığımızda 26 kalkınma ajansının 11’inde istihdam oranının arttığını, 15’inde ise pandemi yılının hasarının nala telafi edilemediğini görüyoruz.
- Pandemi öncesine göre istihdam oranını en fazla artıran kalkınma ajansı 4.73 puanlık artışla İpekyolu (Adıyaman, Gaziantep, Kilis) oldu. İpekyolu’nu 2.10 puanlık istihdam oranı artışı ile Orta Anadolu (Kayseri, Sivas, Yozgat) ve 2.03 puanlık artışla Bursa-Eskişehir-Bilecik Kalkınma Ajansı izledi.
- Pandemi yılının tahribatını telafi etmekte en başarısız olan kalkınma ajanslarının başında istihdam oranı 2019 yılının 3.53 puan gerisinde olan Güney Ege (Aydın, Denizli, Muğla) yer alıyor. Güney Ege’yi 2.98 puanlık kayıpla Fırat (Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli) ve 2.72 puanlık kayıpla İzmir Kalkınma Ajansı izliyor.
- İşgücüne katılma oranı Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu kalkınma ajansları dışında 24 bölgenin tamamında 2020 yılına göre artış kaydetti. Pandemi yılına göre istihdam artışında ilk sırada 7.1 puanlık artışla Serhat Kalkınma Ajansı yer aldı. Serhat’ı 4.66 puanlık artışla Dicle Kalkınma Ajansı ve 2.56 puanlık artışla Doğu Akdeniz (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) Kalkınma Ajansı izledi.
- Buna karşın 26 kalkınma ajansının 18’inde işgücüne katılım oranı, pandemi öncesine göre daha düşük. 2019 yılına göre işgücüne katılım oranı kaybında Karacadağ Kalkınma Ajansı 5.93 puanlı başı çekiyor. Karacadağ’ı 4.48 puanlık kayıpla Doğu Anadolu ve 4.02 puanlık kayıpla İzmir Kalkınma Ajansı izliyor.
- Pandemi öncesine göre işgücüne katılım oranını artıran 8 kalkınma ajansı içinde başı 3.28 puanlık artışla Serhat Kalkınma Ajansı çekiyor. Serhat’ı 2.62 puan artışla İpekyolu ve 1.18 puan artışla Bursa-Eskişehir-Bilecik Kalkınma Ajansı izliyor.
- 26 kalkınma ajansının 9’unda işsizlik oranı 2020 yılına göre artarken 17’sinde geriledi. 2020’ye göre işsizlik oranı en fazla artan kalkınma ajansları 1.76 puanla Doğu Akdeniz, 1.56 puanla Batı Karadeniz ve 1.38 puanla Serhat oldu. 2020 yılına göre işsizlik oranı en fazla düşen kalkınma ajansları ise 4.98 puanla Karacadağ, 4.62 puanla Dicle ve 3.10 puanla Doğu Anadolu oldu.
- 2019 yılına göre ise 6 kalkınma ajansının işsizlik oranı artarken, 20’sinin işsizlik oranı geriledi. İşsizlik oranı pandemi öncesine göre en fazla düşen kalkınma ajansları 8.32 puanla Karacadağ, 5.38 puanla Doğu Anadolu ve 5.15 puanla İpekyolu oldu. İşsizlik oranı pandemi öncesine göre en fazla artanlar ise 3.69 puanla Serhat, 1.31 puanla Batı Karadeniz ve 1.22 puanla Çukurova (Adana, Mersin) kalkınma ajansları oldu.
Sonuç olarak istihdamda pandemi yılının kayıpları, TÜİK’in hesabına göre yüzde 11’i bulan yüksek büyüme hızına rağmen tam olarak telafi edilebilmiş değil.