Türkiye’yi yıkan depremlerde iki haftayı geride bıraktık. Kahramanmaraş ve Hatay başta olmak üzere, diğer depremzede illerde de işsizlik ve evsizlik sorunları büyüyor. Bölgede depremin vurduğu çok sayıda sektör var, ancak özellikle Türkiye’nin ikinci büyük altın üretim merkezi olan Kahramanmaraş’ta mücevher sektörü büyük kayıplar verdi. Bundan 5 ay önce İsgold’un katkılarıyla NBE olarak düzenlediğimiz Altın Sohbetler’e konuk olan Kahramanmaraş Kuyumcular Odası Başkanı Hacı Mustafa Öz, ildeki büyük altın üretim kompleksi Altınşehir’i gururla anlatmış, komplekste 450 üretici ve toptancı firmanın 2 yıldan beri büyük başarılara imza attığını gururla ifade etmişti. Altınşehir’de hedefler büyüktü, İstanbul üzerinden yapılan ihracatta artık Kahramanmaraş direkt ihracata imza atmak istiyor, bunun için de çalışmalarını sürdürüyordu. Önceki gün Mustafa Öz’le telefonla görüştüm. Sesindeki mutsuzluk ve çaresizlik, tablonun vahameti hakkında bilgi veriyordu. ‘Burada Kahramanmaraş diye bir şehir kalmadı, kardeşim, yeğenlerim, dostlarımı kaybettim’ diyen Öz, Altınşehir kompleksiyle de ilgili olarak, “Şu anda hasar çalışmaları yapılıyor. Ama bina ağır hasar aldı. Üretim durdu, herkes evsiz ve işsiz” diyor. 5 bine yakın istihdam sağlayan Altınşehir, mücevher üretiminin de özellikle iç piyasa açısından önemli bir merkeziydi. Öz, “Burada üretimdeki kayıp, sektörü olumsuz etkiler” diye konuşuyor.
Yakın: İhracatı etkileyecek
Bölgedeki üretim kaybının ihracata olan etkisini sorduğum Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı (MİB) Burak Yakın, bu yıl hedeflenen 7-8 milyar dolarlık ihracatta yüzde 25-30 arasında bir kayıp yaşanabileceğini açıkladı. Yakın, “Kahramanmaraş’ta üretim tesisi kapandı. Şu an oradaki üreticilerimiz zor durumda. Şu an için Kahramanmaraş’ta güvenlik olsun, üretim olsun durdu. İlk önce güvenliğin sağlanması gerekiyor” diyor. Yakın, Mart ayında İstanbul’da yapılacak mücevher fuarının ise iptal edilmediğini açıklıyor. Sektör temsilcilerine göre, Kahramanmaraş’taki üretim kaybı, sektörün dinamiklerini değiştirecek. Peki o bölgeden İstanbul ve diğer büyük şehirlere mücevher alanında işçi göçü olur mu? Malum, sektörde bir eleman bulma sıkıntısı var… Temsilcilere göre, bu o kadar da kolay değil. Büyük şehirlerdeki yaşam koşulları bu kadar zor hale gelmişken, kolay kolay bir işçi göçü yaşanmaz.
Hacı Mustafa Öz ile konuşurken, Kahramanmaraş’ta kurulan 10 aşevinden bahsetmişti. Bu desteğin bir parçası olan İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık da, konuyla ilgili açıklamalarda bulundu. Atayık, “Öncelikle Türkiye’nin başı sağ olsun. Bu depremlerde can kayıplarının yanı sıra ekonomik anlamda da çok önemli bir kayıp söz konusu. Depremin doğrudan vurduğu 10 şehrimiz, özellikle 22 ayar altının ve altın takı konseptlerinin çok tüketildiği illerin başında geliyor. Bu bölgelerdeki yoğun tüketim nedeniyle perakende mağazalarımız her zaman canlı ve hareketli oluyordu. Bu iller arasından Kahramanmaraş’ta ise perakende ticaretin yanı sıra üretim atölyeleri oldukça fazladır. Depremde birçok meslektaşımız hayatını kaybetti. Birçok mağaza ve atölyemiz enkaz altında kaldı. Bölgede yaralar sarılsa bile sürecin normalleşmesi ve ticarette işlerin rayına girmesi doğal olarak zaman alacaktır. 10 ilimizin kuyumculukta iç piyasa ve satışlara katkısı yüzde 15-20 civarındadır. Aynı zamanda, Kahramanmaraş, Diyarbakır, Adana ve Şanlıurfa’da ihracat yapan firmalarımız da var. Bunlar da olumsuz etkilenecektir” dedi.
'Mobil aşevlerini artıracağız'
İstanbul Kuyumcular Odası olarak başta Mücevher İhracatçıları Birliği’nin öncülüğünde olmak üzere İstanbul Ticaret Odası ve İstanbul Sanayi Odası’ndaki Kuyumculuk Komiteleri ile güç birliği yaparak, sektör firmalarıyla birlikte bölge için ilk günden başlayarak ellerini taşın altına koyduklarını söyleyen Atayık, “Depremde etkilenen 10 ilimizde ilk etapta 10 Mobil Aşevleri’ni kurduk ve birçoğunu hayata geçirdik. Önümüzdeki haftalarda mobil aşevlerini 30’a çıkarmayı planlıyoruz” diye konuştu.
Mart fuarı iptal edilmeyecek
Dünyanın en büyük beş mücevher fuarı arasında yer alan İstanbul Jewelry Show, yaşanan deprem dolayısıyla iptal edilmeyecek ve 16-19 Mart 2023 tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi’nde organize edilecek. Fuar yetkililerinin verdiği bilgiye göre, mart fuarı, ihracatta olduğu kadar iç piyasa için de çok önemli bir fuar. Yetkililer, “Kahramanmaraş ve diğer Doğu illerinden gelen katılımcılarımız da oluyordu her sene ve bu fuar için de görüşmeler devam ediyor. Yardımcı olmaya çalışıyoruz onlara” diyor.