12 Eylül 2002 tarihinde iş kurmayı hayal eden, işlerini büyütmek isteyen veya başarısız olup pes etme aşamasına gelen kadınların bir araya gelerek güç kazanacağına inanan 37 girişimci kadının buluşmasıyla kurulan KAGİDER, bu sene kuruluşunun 21.yılını kutluyor. Bundan 21 yıl önce yüzde 4 olan kadın girişimcilik oranı, pandemi döneminde yüzde 14’e yükseldi. TÜİK’in Ağustos 2023 verilerine göre ise, yüzde 11,5’e gerilemiş durumda. Kadınların işgücüne katılımının artmasının ekonomik büyümeye pozitif katkısı yadsınamaz; fakat Türkiye’de kadınların ekonomiye katılımı gerek finansal engeller, gerekse toplumsal roller nedeniyle olması gereken düzeyde değil.
Dünya Ekonomik Forumu Küresel Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği raporuna (2022) göre Türkiye, kadınların işgücüne katılımı oranlarında 146 ülke arasında 132. sırada yer alıyor. KAGİDER ise bu tabloyu değiştirmekte son derece kararlı.
KAGİDER’in 8 farklı alanda oluşturulan 8 Çalışma Komitesi, eğitimden, teknolojiye, yeşil işlerden, finansa erişime, gençlere fırsat tanımaktan, güçlü işbirliklerine kadar çok kapsamlı projeler gerçekleştiriyor. Seçilen başlıkların, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı temel alıyor olması da yaratılacak etki açısından son derece değerli.
Haziran ayında gerçekleşen Olağan Genel Kurul sonrası 2023 – 2025 dönemi için Başkan seçilen Esra Bezircioğlu, Başkan Yardımcıları Şila Gök ve Güzin İlker ve Yönetim Kurulu Üyeleri’nden, KAGİ- DER’in yeni dönem hedefl erini ve projelerini dinledik.
CUMHURİYET’İN 2. YÜZYILINDA KADININ GÜCÜNÜ DAHA ÇOK DUYURACAĞIZ
KAGİDER Başkanı Esra Bezircioğlu, “Hedefimiz, Cumhuriyet’in 2.yüzyılında daha çok kadının gücünü, sesini duyurabilmek” diyor.
Bezircioğlu, geçtiğimiz aylarda Sabancı Üniversitesi iş birliği ile gerçekleştirdikleri “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı: Genel Eğilimler, Bölgesel ve Demografik Farklar, Tutumlar” başlıklı bir raporda ortaya çıkan tablonun ise, daha gidilecek çok yol olduğunu ortaya koyduğunu ifade ediyor. Rapora dair şu bilgileri veriyor KAGİDER Başkanı: “Rapor Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hane Halkı İşgücü Anketleri 2021 verilerine göre hazırlandı ve Türkiye’de kadınların işgücüne katılımına dair mevcut durum, bölgeler arasındaki ekonomik, sosyal ve demografik farklar ve bunların zaman içindeki dönüşümüne dair çarpıcı veriler içeriyor. Rapora göre Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki işgücüne katılım oranı toplam yüzde 51,4; bu oran erkeklerde yüzde 70,3 kadınlarda ise sadece yüzde 32,8. Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranları OECD ortalamasının çok altında kalıyor.
Raporda kadınların istihdam edildikleri işlerin nitelik ve beceri taleplerine bakıldığında son on yılda yüksek nitelikli işlerde istihdamın azaldığı, düşük nitelikli işlerde istihdamın arttığı görülüyor. 2004- 2021 yılları arasında niteliksiz işlerde kadın istihdamı yüzde 3 artarken, nitelik gerektiren işlerde kadın istihdamı yüzde 21’lerden yüzde 11’lere geriliyor. Yönetici pozisyonundaki kadınların oranı 2004 yılında yüzde 7 seviyesinden 2021 yılında yüzde 20 seviyesine ulaşıyor. OECD ülkelerinin 2021 ortalaması yüzde 33,7, yani ülkemizdeki oran bunun altında. Gördüğünüz gibi önümüzde daha gitmemiz gereken çok yol var.”
YEŞİL İŞLER KADINLARI BEKLİYOR
Önümüzde gidilmesi gereken çok olduğu kesin. KAGİDER Yönetim Kurulu üyeleri de, Türkiye Kadın Milli Voleybol Takımı’nın başarısını örnek alarak, kadınların güçlerini ortaya koyması gerektiğini savunuyor. Her biri kendi alanında fark yaratmakta kararlı ve şöyle diyorlar: “Pandemi sonrasında tüm dünyada daralma yaşanıyor. Bunun yanı sıra, doğal afetler en fazla kadınları etkiliyor. Herkes için büyük riskler dönemi; ama kadınlar artık evin dışına çıkmalı, risk almalı ve ‘ben de bu smaca çıkabilirim’ demeli. Kadınlar için sürdürülebilir girişimcilik ekosistemi kuracağız. Dijitalleşme ve özellikle de yeşil işler kadınlar için çok önemli iş alanları yaratacak. Dünyaya daha kapsamlı bakabilen, çocukları için sürdürülebilir bir dünya yaratmaya odaklanan kadınların, yaşadığımız dönüşüm çağını çok daha iyi yöneteceklerine eminiz.”
Esra Bezircioğlu’nun da dediği gibi, “Bizim hayalimiz kadın ve erkeğin hayatın her alanında eşit temsil edildiği, eşit fırsatlara sahip olduğu, mecliste, yönetim kurullarında, yerel yönetimlerde, iş hayatında yönetici pozisyonlarında, girişimcilik ekosisteminde kadınların eşit oranda yer aldığı ve kadınların yaşam hakkının garantiye alındığı bir Türkiye. KAGİDER olarak bu hayalimize ulaşmak için çalışmaya devam edeceğiz.”
KAGİDER, 8 farklı alanda oluşturulmuş, 8 Çalışma Komitesi altında proje ve çalışmalarını yürütüyor.
1-Özel Sektörle İlişkiler Komitesi: Özel sektörde kadın çalışan ve lider sayısının arttırılması ve özel sektörün kadın girişimcileri desteklemesi konusunda çalışmalar yürütmek.
2-Sürdürülebilirlik ve Yeşil İş Komitesi: Kadın girişimcilerin sürdürülebilirlik odağında istihdam yaratması ve küresel hedefl ere ulaşma amacı için farkındalık yaratmak, yeşil iş modelleri ile ilgili öncelikli strateji geliştirmek.
3-Teknoloji ve Dijitalleşme Komitesi: Kadınlara teknoloji ve dijitalleşme alanında destek vermek, kadınları teknoloji alanında çalışmaya teşvik etmek
4-Eğitim ve Mentorluk Komitesi: Kadınların girişim yolculuklarına destek olmak üzere eğitim ihtiyaçlarının belirlenip, hedefl enen gelişim kapsamında eğitimler ve mentorluk programları düzenlemek.
5-Finans ve Ticaret Komitesi: Kadın girişimciliğinin ve ekosisteminin gelişmesi için altyapının desteklenmesi ve teşvik edilmesi, finansal kaynak erişimine yol göstererek destek olmak; kadın girişimcilerin gerek iç gerekse uluslararası pazarlara erişimine katkı sunmak.
6-Gençlik ve Girişimcilik Komitesi: Kadınların gerek profesyonel gerekse girişimci olarak iş gücüne katılımlarını arttırmak.
7-Küresel İlişkiler Komitesi: KAGİDER’in küresel bilinirlik ve itibarının arttırılması için işbirlikleri yaratmak, yürütmek ve uluslararası etkinliklerde KAGİDER temsiliyetini arttırmak.
8-Üyeler ve Kadın Girişimci Dernekleri ile İlişkiler Komitesi: KAGİDER üye sayısını, üyeler arası iletişimi, üye aidiyetini arttırmak; üyelerin kişisel ve iş bazında gelişmelerini, etki alanlarını ve büyümelerini desteklemek; diğer kadın girişimci dernekleri ve üyeleri nezdinde KAGİDER’in bilinirliğini ve işbirliklerini arttırmak.
KAGİDER’in Sabancı Üniversitesi ile birlikte gerçekleştirdiği “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı: Genel Eğilimler, Bölgesel ve Demografik Farklar, Tutumlar” başlıklı raporda öne çıkan bazı sonuçlar şöyle:
* Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı OECD ortalamasının çok altında.
* Tarım istihdamında azalma ve sırasıyla imalat sanayi ve hizmet sektörlerinde istihdam artışı ile kadınların işgücüne katılımı 2008 sonrasında arttı. Ancak kadınların istihdam edildikleri işlerin nitelik ve beceri taleplerine baktığımızda son on yılda yüksek nitelikli işlerde istihdamın azaldığı, düşük nitelikli işlerde istihdamın arttığı gözlemleniyor. İstihdam artışı düşük nitelikli işlerde oluyor.
* Pandeminin işgücüne katılım üzerindeki etkisi erkeklere nazaran kadınlarda daha fazla oldu.
* Kadınlar, yaş ve eğitim düzeyinden bağımsız olarak afetler karşısında daha kırılgan durumda.
* Kadınların işgücüne katılımındaki eğitimin rolü göz önünde bulundurulduğunda, eğitim ve üniversitesi sayısındaki artışın kadınların eğitim düzeyini arttırdığı görülüyor. Fakat ne eğitimde ne istihdamda olan (NİNE) genç kadın oranları çok yüksek.
* Kadınların işgücüne katılımını belirleyen en önemli etmenlerden biri ayrımcılık: Bakım sorumlulukların kadınlar ve erkekler arasındaki eşitsiz paylaşımı ve hane içi ücretsiz emeğin baskın olarak kadınlar tarafından gerçekleştirilmesi kadın istihdamını olumsuz etkiliyor. Kadınları eş, anne ve bakım verici rolleriyle eşleştiren sosyal politikalar kadınların işgücüne katılımını olumsuz etkiliyor.
* Kadınların işgücüne katılımı, Karadeniz bölgelerinde yüzde 40’lara ulaşırken, ülkenin güney doğusunda ise kadınların işgücüne katılımları yüzde 20 seviyesine ancak ulaşıyor. Kadınların işgücüne katılımının görece yüksek olduğu bölgelerin ise, İstanbul ve çevresi, Ankara ve kısmen Batı Ege bölgeleri olduğu görülüyor.