FERDA BESLİ
BESFİN CEO’SU
1978 yılından beri yapılan Jackson Hole toplantısı Federal Reserve Bank of Kansas City tarafından her yıl düzenleniyor. Bu yıl 25-27 Ağustos tarihleri arasında Oklahoma City’de yapıldı. Toplantının ajandası “Reaassesing Constraints on The Economy and Policy” idi. Bu yılki toplantıda University of Maryland ve University of Texas‘da görevli bilim insanı Prof. Şebnem Kalemli ve Prof. Ayşegül Şahin de katılımcılar arasındaydı, gurur duyduk. 25 Ağustos akşamı yemek ile başlayan toplantıda 26 Ağustos sabahı herkesin gözü kulağı Fed Başkanı Jerome Powell üzerindeydi. Powell’ın konuşmasında öne çıkanlar,
1-Enflasyon ile mücadelede faiz artışı kaçınılmaz olup faizler artmaya devam edecek.
2-Faiz artışı ekonomik yavaşlamaya ve işgücü piyasasının zayıflamasına neden olacak.
3-Yavaşlama ve iş gücü piyasasındaki negatif gelişmeler hem hane halkına hem de iş dünyasına acı verecektir. Bu önlemler enflasyonu düşürmenin maliyetidir.
4-Para politikalarında gevşeme ve faiz oranlarında indirim yakın bir zamanda gerçekleşmeyecektir. Konuşmasında 44 kez enflasyon kelimesini kullanan ve konuşma metnini beş sayfa ile sınırlı tutan Powell mesajlarının net ve direkt olduğunu da söyleyerek kararlılığını göstermiş oldu. Piyasalar Powell’ın mesajını “şahince” buldu ve tüm endeksler geriledi. USD başta EUR olmak üzere Japon Yeni ve Pound karşısında değer kazandı. İlk Fed toplantısı 20-21 Eylül’de yapılacak. Herkesin merakı ‘faizler, 50 mi yoksa 75 baz puan mı artacak’ üzerine. Fed faiz artışı için açıklanacak iki dataya göre karar verecektir görüşündeyim. Birincisi tarım dışı istihdam verisi nasıl gelecek? Piyasa 300,000 bekliyor. İkincisi, haziranda %9,1’den temmuzda %8,5’a inen enflasyonun ağustos gerçekleşmesine bakacaktır.
Düşen enerji fiyatlarıyla ağustosta da azalan bir enflasyon görme olanağımız var. Ben 50 baz puan diyorum. Bu arada 8 Eylül’de de ECB’nin toplantısı var. ECB üzerinde güçlü bir faiz artışı için baskı var 75 baz puan artış olabilir. İlk faiz artışı 50 baz puandı. Toplantıda başta IMF Direktörü Mrs
Gita Gopthanth olmak üzere ağırlıklı olarak katılımcılar enflasyon ile mücadelede etkin olunmasını gündeme getirdiler. Tabii ki enflasyon ile mücadelede en direkt araç faiz artışıdır ve ekonomik yavaşlama kaçınılmazdır. Gelişmiş ülke ekonomilerinin PMI rakamları 50 civarındadır. EU 49.7 ve ABD 51.3 olup bu rakamlar yavaşlamanın öncü göstergelerdir. Jackson Hole ekonomik toplantısının ekonomimiz üzerine etkileri; 1-Bir yıl içinde USD borçlanma baz oran %4’e uzun zamandır negatif faiz olan EUR’da %1.5 civarına çıkacak olup yurt dışı ve yurt içi FX borçlanma maliyetleri artacaktır.
2-Faizlerde artışın global büyümeye negatif etkisi olacaktır. IMF’in 2022 büyüme tahmini %3,2 bu geçen yılın yarısı. Ağustos 2022 Reel Kesim Güven Endeksi ülkemizde %1,6 azalarak 102.1 sınırına gerilemiştir. İSO tarafından hazırlanan PMI endeksi de temmuzda 46.9’dur. Sonuç işler yavaşlayacak önlem almak lazım.
3- Güçlü USD, EU ve UK ihracat pazarlarımızı USD bazında negatif etkileyecek.