Ekonomimizde iyileşen göstergelerden biri cari açıktaki azalma ve bunu büyük oranda ithalattaki gerilemeye borçluyuz. Yılın ilk sekiz ayında mal ithalatımız yüzde 8,6 geriledi ve 225,7 milyar dolar oldu. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre ithalat için 21,3 milyar dolar az ödediğimizi gösteriyor. Peki bu 21,3 milyar dolarlık gerileme hangi ürünlerden kaynaklanıyor.
2023’ün 8 aylık dönemine göre bu yıl ithalatı en fazla gerileyen ürünlerin başında kıymetli taş ve metaller yani altın geliyor. Bu ürün grubunun ithalatı 24,7 miyar dolardan 14,5 milyar dolara düştü. Yani toplam ithalatımızda yaşanan 21,3 milyarlık gerilemenin 10,2 milyar doları buradan geliyor. İkinci sırada enerji ürünleri ithalatı var. Fatura geçen yıla göre yüzde 6,3 yani yaklaşık 2,9 milyar dolar düştü. Üçüncü sırada demir-çelik geliyor.
Demir-çelik ithalatımız 1,9 milyar dolar gerileyerek 15,6 milyar dolara indi. Bunları, elektrikli ve elektriksiz makineler, plastik ve bakır gibi ürünler takip ediyor. Verilerde en çok dikkat çeken değişim, toplam ithalat daralmasının neredeyse yarısının altın ithalatındaki düşüşten kaynaklanıyor olması. Altın, enerji ürünleri ve demir-çelikteki toplam gerileme ise ithalatımızdaki genel düşüşün yüzde 70’ine denk geliyor. Peki altın ithalatında neden bu kadar ciddi bir düşüş var?
Aslında bir düşüşten çok normale dönüşten bahsetmek gerekir çünkü, 2023’te altın ithalatı 34 milyar dolar ile tarihi bir düzeye sıçramıştı yani geçen yılki durum pek normal değildi. 2022 ve 2023’te enflasyonun 50-60 puan altında kalan faizler, TL mevduatı tutmayı son derece anlamsız kılıyordu. Oysa şimdi TL mevduat yeniden rağbet gören bir tasarrufa dönüştü. Yatırımcılar zamanla TL’ye yönelmeye başladılar. Böylece TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı da uzun süre sonra yüzde 50’nin üzerine çıktı.
Ayrıca yaklaşık bir yıl önce altın ithalatına getirilen sınırlandırmalar sonrasında fiziki altın alımsatım fiyat farkının açılması ve Türkiye’deki fiyatların dünya fiyatlarına göre gram başına 2 dolar yüksek kalması da talebi etkiledi.
YURTİÇİ
1 Ekim 10:00: Eylül PMI
2 Ekim 11:00: Eylül ayı geçici dış ticaret verileri
3 Ekim 10:00: Eylül ayı enflasyonu
4 Ekim 14:30: Eylül ayı reel kur endeksi
YURTDIŞI
30 Eylül 15:00: Almanya Eylül TÜFE
30 Eylül 20:00: FED Başkanının Konuşması
1 Ekim 12:00: Euro Bölgesi TÜFE
1 Ekim 17:00: ABD İmalat PMI
4 Ekim 15:30: ABD İstihdam Verileri