Türkiye’nin ithalatı 2021 başından bu yana hızlı bir yükseliş döngüsünün içinde. O günlerde 215 milyar dolar civarında olan yıllıklandırılmış (son 12 aylık) ithalat, Mayıs ayında 376 milyar dolara ulaştı.
Bu hızlı tırmanışın tetikleyicilerinden biri fiyatlardaki yükseliş nedeniyle enerji ithalatının artıyor olmasıydı. Enerji ithalatı 2021 ve 2022’de daha önce görülmemiş hızlarda artışlar gösterdi. 2020’de 29 milyar dolar olan Türkiye’nin enerji ithalatı faturası 2021’de 51 milyar dolara, 2022’de ise 96,5 milyar dolara çıktı.
Tam 22 ay boyunca yüksek hızla artan ithalat son aylarda düşüşe geçti. Geçtiğimiz aylarda 9 milyara ulaşan enerji alımları, Ocak ayından bu yana gerilemeye başladı ve Nisan- Mayıs aylarında 5 milyar dolara kadar indi.
Enerji ithalatı faturasındaki gerileme, diğer bazı sektörlerdeki talep artışı nedeniyle genel ithalatı aşağı henüz aşağı çekemedi. Mayıs ayında toplam ithalat 34,3 milyar dolar şu ana kadarki en yüksek seviyesine ulaştı. Enerjinin ateşi düşerken, çoğu sektörün ithalatında artış görülüyor. Örneğin son açıklanan Mayıs ayı verilerine göre otomotiv, altın ve hububat ithalatı geçen yılın iki katına çıkmış durumda. Bakır, makine ve hava taşıtları ithalatı ise yüzde 50-70 arasında artış gösterdi. En çok ithalat yapılan 20 faslın sadece 7’sinde gerileme var. İthalattaki Mayıs değerlerinin yükselişinde Nisan ayı değerlerinin Ramazan Bayramı nedeniyle düşük kalması ve Nisan’da yapılmayan ticaretin Mayıs ayına sarkmasının önemli bir etkisi var. Dolayısı ile Haziran ve sonrasındaki birkaç ayda ithalatta bir miktar daha düşük rakamlar görebiliriz.
İthalatın gelecek aylardaki seyri konusunda öngörüde bulunmak pek kolay değil. Bunun bir nedeni, kurlarda yaşanan yükseliş. Son 2 haftada, döviz kurları yüzde 20 civarında yükseldi ve bunun devam edeceğine yönelik yaygın bir beklenti var. TL’nin değer kaybı ithalatı pahalılaştırdığı için sadece iç piyasaya dönük ürün ithalatı bu yükselişten olumsuz etkilenebilir. Ancak fiyat esnekliği düşük mallar ve ihracata dönük girdi olarak kullanılacak mallara yönelik talep kur artışından etkilenmeyecektir. İthalata yön verecek ikinci değişken, TCMB’nin para politikasında yaşanacak muhtemel değişiklik. Beklendiği gibi, daha geleneksel ve kurala uygun bir politikasına dönüş yapılacaksa, faizlerde kademeli bir artış süreci ve bunun sonucunda kredi büyümesinin zayıf seyredecek olması ithalatı baskı altında tutacaktır.
Bununla birlikte üçüncü bir faktör hemen değilse de yıl sonuna doğru ithalat üzerinde yukarı yönlü bir etki doğurabilir. Küresel talepteki zayıf seyrin sonbahardan itibaren sona ermesi ve ihracatta olası bir canlanma, hammadde ithalatını harekete geçirecektir.
YURTİÇİ
12 Haziran 10:00: Nisan ayı ödemeler dengesi
12 Haziran 10:00: Nisan ayı inşaat maliyet endeksi
12 Haziran 10:00: Nisan ayı işgücü verileri
13 Haziran 10:00: Nisan ayı perakende ve ciro endeksleri
15 Haziran 10:00: Mayıs ayı konut satışları
15 Haziran 11:00: Mayıs ayı bütçe sonuçları
16 Haziran 10:00: Nisan ayı konut fiyat endeksi
YURTDIŞI
13 Haziran 15:30: ABD Mayıs tüketici enflasyonu
14 Haziran 15:30: ABD Mayıs üretici enflasyonu
14 Haziran 21:00: FED faiz kararı
15 Haziran 15:15: ECB faiz kararı
15 Haziran 15:30: ABD Mayıs perakende satışlar
15 Haziran 15:30: ABD Philadelphia Fed İmalat Endeksi
16 Haziran 12:00: Euro Bölgesi tüketici enflasyonu