Şirketlerimizin görüş mesafesi daraldı. Savaş, salgın, enerji ve enflasyon yüzünden artık ileriyi görmek zorlaştı. Kamuda da durum farklı değil. Önce orta vadeli programdan vazgeçildi. Son yeni ekonomi modeli geldi. Yetmezmiş gibi savaşın dinamiğinde artık haftalık planlar, günü kurtarmalar yaşanıyor.
Bu hengâmede ihracatçımız, mal ihraç etmeye çalışıyor. Ancak ihracata yönelik sanayicilerimizin kaynak temin telaşı var. Mobilyacı; kereste bulamıyor, yatakçı; sünger bulamıyor, beyaz eşya yan sanayicisi malzeme temininde 50 hafta sonrasına gün alabiliyor.
ÖNÜNÜ GÖREMEYEN ZORLANACAK
Bu süreçte hammadde, yarı mamul madde ve ekipman temin etmek, hayati önem kazandı. Emtia milliyetçiliği de cabası… Çin; iç piyasaya yöneldi ve metal, malzeme, hammadde taleplerini ya reddediyor veya çok pahalı fiyatına rağmen göndermekte nazlanıyor.
Önünü göremeyen sektörlerin bir hal çaresi geliştirmekten başka yolu yok. Özellikle ithalata bağımlı sektörlerin, ihtiyaç duydukları ve iç kaynaktan temin edemeyecekleri her şeyin, bir şekilde temini, eğer ithal edilemiyorsa, ikame edilmesi zorunluluğu var.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Yarı mamul inisiyatif grupları kurulamaz mı?
Eğer ithal imkânın yoksa ve bu girdilere muhtaç isen, ülkede üretimini sağlamak zorundasın. Bazı hammadde, yarı mamul madde üretimi için şirket kaynakları yetmiyorsa, inisiyatif grupları aracılığıyla ya dış şirket satın alıp veya güçlerini birleştirip büyük yatırımlar gerçekleştirmek zorunda kalacağız.
Kamu-özel işbirliği?
Büyük yatırımlar için buna mecburuz zaten. Kamu özel ortaklığı bizde denenmiş ve pek çok örneği bulunan uygulama… Kamunun gücü ile özel sektörün becerilerini buluşturup ihracatçı sektörlerin ihtiyaç duyacağı, ithalinde sorun olan üretimin gerçekleştirmek mümkün.
NOT
YIKICI REKABETTEN YAPICI REKABERLİĞE…
Küresel kriz sonrasında da bunu yaşamıştık. Normal piyasa şartlarında birbirine rakip şirketler, güçlerini birleştirip, üretim-ihracata-finansman birliktelikleri oluşturmuştu. Şimdi ise durum daha da vahimdir. Bir yandan kur, finans sorunları… Diğer yandan emtia teminindeki küresel sorunlar ve savaşın tırmandırdığı jeopolitik riskler, bugünün rakiplerini yarının ortakları haline getirecek.
Rekabetin eski anlayışında, rakibinden pazar payı kapmak vardır. Rekaberlik ise rakibinle bir olup sektörünün var kalmasını sağlamak, pazarı büyütmek ve bu süreçte yapıcı rekabete evirilmek var.
İş yapma kültürümüz her ne kadar ortaklığa yatkın olmasa da rekabeti rekaberliğe çevirenlerin başarıları, kültür değişimi yaratabilecektir.