✔ Zenginlik, gelir dağılımı bozukluğuyla birlikte geliyor. İstanbul'daki ortalama eşdeğer hanehalkı geliri Türkiye ortalamasının en az yüzde 50 üstünde. Ama İstanbul'da bölüşüm hiç adil değil.
✔ İstanbul'da en zengin yüzde 10'luk kesimin geliri, en yoksul yüzde 10'un gelirinin yaklaşık 16 kat üstünde.
Her alanda rekorlar kıran İstanbul, Türkiye'nin açık ara en kalabalık, en büyük ekonomik potansiyel barındıran ve üretim yapan ili, doğal olarak aynı zamanda Türkiye’nin en zengin ili olma özelliğine de sahip. İstanbul’da yaşayanlar, Türkiye ortalamasına göre en fazla kazancı elde ediyor. Ama bu zenginlik hiç de adil paylaşılmıyor; İstanbul Türkiye’nin gelir dağılımı en bozuk ili olarak da dikkati çekiyor.
Türkiye İstatistik Kurumu 2019 yılını referans alarak geçen yıl gerçekleştirdiği gelir ve yaşam koşulları araştırmasının bölgesel sonuçlarını da açıkladı.
Zengin ve Yoksul!
Yakın zamanda bu adla bir Türk dizisi de çekilmiş ama bu iki sözcüğün en azından belli bir yaş grubundakilerin zihnine kazınmasını 1970’lerin ikinci yarısında herkesi TRT ekranlarına kilitleyen “Zengin ve Yoksul” adlı Amerikan dizisi sağlamıştı.
İşte İstanbul'a ilişkin verilere bakarken bu sözcükleri anımsadık.
Türkiye’nin gözbebeği... Zengin ve yoksulu bir arada barındıran şehir...
Türkiye’nin en zenginlerinin bu şehirde yaşadığını biliyoruz da, ortalama gelir yönünden de İstanbul ilk sırada. Türkiye ortalamasında 33 bin lira olarak açıklanan eşdeğer hanehalkı geliri, İstanbul’da 49 bin lira. İstanbul’daki haneler, Türkiye ortalamasına göre yüzde 50 daha fazla kazanç sağlıyor. Kaldı ki, İstanbul hariç tutularak hesaplanacak Türkiye ortalaması 33 bin liranın çok altında kalacağı için gerçek fark yüzde 50’nin de çok üstündedir.
Yoksul 1, zengin 16 kazanıyor
TÜİK, hanehalkı gelirinin bölgesel bazdaki dağılımını yüzde 10’luk gruplar itibarıyla yayımlıyor. Hesaplamada daha küçük gruplara inilmediği bilgisini aldık.
Türkiye genelinde ilk yüzde 10’luk, yani en yoksul yüzde 10’luk grup gelirden yüzde 2.2 pay alıyor, en zenginin payı ise yüzde 32.5. En zengin yüzde 10 ile en yoksul yüzde 10’un kazancı arasındaki 14.57 katlık fark var.
İstanbul'da bu fark daha da büyüyor. İstanbul’da en yoksul yüzde 10’luk grup toplam gelirden yüzde 2.5 pay alıyor. En zengin yüzde 10’un payı ise yüzde 38.7 düzeyinde. Aradaki fark tam 15.68 kat.
Koskoca İstanbul’un toplam gelirinin neredeyse yüzde 39’unu hanelerin yalnızca yüzde 10’u alıyor.
49 bin lira nasıl dağılıyor?
İstanbul'daki hanelerin ortalama 49 bin liralık gelirinin gruplara dağılımına gelince...
En yoksul yüzde 10’luk kesimin geliri 12.106 lira. En zengin yüzde 10’luk kesimin geliri ise 190.706 lira.
Gelir grupları yüzde 10 değil de, yüzde 5, hele hele yüzde 1'lik gruplara ayrılsa acaba ortaya nasıl bir tablo çıkardı ki...
ANKARA VE İZMİR'DE DURUM ÇOK DAHA İYİ
Eşdeğer hanehalkı gelirinin gruplara göre dağılımında Ankara ve İzmir, İstanbul’dan çok daha iyi durumda.
En zengin yüzde 10 ile en yoksul yüzde 10’un gelirden aldığı pay arasındaki fark Ankara’da 10.89, İzmir’de 10.41 kat düzeyinde.
Aradaki farkın en düşük olduğu il grubu ise Zonguldak, Karabük ve Bartın grubu. Bu iller toplamında zengin-yoksul farkı 6.41 kat.
Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova grubundaki fark da 6.64 kat düzeyinde bulunuyor.