Global bir köy haline gelen dünyamızda, ekonomik şartlar, pazar ve rekabet koşulları ile müşterilerin beklentileri sürekli değişmektedir. İşletmelerin değişiklikleri izlemek ve değişimler olduktan sonra bir takım stratejiler veya taktikler geliştirmeleri, yani reaktif olmak yerine; anlık olarak tüm verileri değerlendirerek, bilgi haline getirmeleri ve stratejilerini henüz değişimler gerçekleşmeden önce yeniden belirlemeleri ve hedeflerini revize ederek, proaktif olmaları gerekmektedir.
Reaktif davranan işletmeler, üretmiş oldukları mal ve hizmetleri, yeni oluşan şartlara uygun hale getirerek, bulundukları sektörde rekabet edebilmek için, bir takım değişikler yapmak zorunda kalabilirler, ancak mal veya hizmetlerde bazı değişiklikler çok hızlı gerçekleşmeyebilir. Zira ürün hatlarında değişiklikler, teknolojik veya elektronik yeni uygulamalar veya yeni hizmetler oluşturulması zaman alabilir ve bu sürede rakip işletmelerin, söz konusu değişiklikleri daha önce gerçekleştirmiş olabilirler. O takdirde, reaktif davranan işletmeler, rekabet konusunda geride kalabilirler ve pazar payı kaybedebilirler.
Oysa proaktif davranan işletmeler, pazarda oluşabilecek değişikliklerle ilgili iz ve işaretleri önceden sezip, gerekli değişim ve dönüşümleri önceden planlarlar. Planlama yapmak, tüm olasılıkları çok detaylı olarak öngörmek ve ona göre bir yol haritası çizmektir.
Günümüzde işletmeler, genellikle tüm verileri değerlendirerek, önceden plan yapmak ve oluşabilecek yeni koşullar karşısında önceden hazırlıklı olmayı, pek düşünmemektedirler. Zaten bunu düşünen ve henüz olumlu veya olumsuz değişimler gerçekleşmeden önce, plan ve program yapan, hazırlıklarını tamamlayan, yani proaktif davranan işletmeler, güvenle hareket ederler ve pazardaki konumlarını korurlar, hatta rakiplerinin önüne geçerler.
İşletmelerin geleceklerini güven altına almaları en önemli hedeflerinden biridir ve buna uygun stratejiler geliştirmek zorundadırlar. Proaktif davranan işletmelerin, oluşabilecek değişimler karşısında uygulayacakları planlar önceden belirlenmiştir ve hızlı bir şekilde yeni duruma uyum gösterebilir ve adapte olabilirler.
Peki, hangi konularda işletmelerin proaktif davranmaları gerekmektedir:
- Tedarikçilerin devamlılığı sağlanmalı ve kriz karşısında bile varlıklarını sürdürebilmeleri için bir takım destekler verilmelidir.
- Çalışanlara her zaman gerçekler söylenmeli ve onların da stratejik planın birer unsuru oldukları belirtilmeli, moral ve motivasyonları yüksek tutulmalı, olumsuz koşullarda bile temel ihtiyaçları karşılanacak gelirleri sağlanmalıdır. Gerekli teknik ve gelişim eğitimleri verilmeye devam edilmelidir.
- Üretim hatları her türlü değişikliğe hazır edilmeli, teknolojik yenilikler ve makinelerin temel bakım ve onarımları yapılmalıdır.
- Müşterilerin bağlılıkları sağlanmalı, beklentileri gerçekleştirilmeli ve daha geniş hizmetler verilmelidir. Özellikle mevcut müşterilere odaklanılmalıdır.
- Elektronik alt yapı güçlendirilerek, gerekirse tüm faaliyetlerin uzaktan erişimle sağlanabilecek sistemlerin kurulması gerekmektedir.
- Reklam, tanıtım, halkla ilişkiler, kurumsal itibar yönetimi ve sosyal sorumluluk çalışmaları sürdürülmelidir.