Selçuk Turgay AZAK
Vergi Müfettişi / Ekonomist
Son zamanlarda vergi daireleri tarafından miras yoluyla intikal eden gayrimenkul ile gayrimenkul üzerinde yer alan murise ait intifa hakkının da veraset ve intikal vergisine konu olacağına dair vergi tarh işlemleri yapıldığına şahit olabiliyoruz. Ancak biz, intifa hakkının veraset ve intikal vergisine konu olamayacağını düşünmekteyiz.
İntifa hakkı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 794 ila 822 maddelerinde düzenlenmiştir. Mezkur Kanunun ilgili bölümlerinde yer alan hükümlere göre, intifa hakkı kişiye ilişkin düzenlenen bir müessese olup, sahibinin kişiliğine özgülenen bir hak olmakta, bu hak, sahibine, konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sağlamaktadır. Diğer taraftan ilgili Kanunun 796 ncı maddesinde yer aldığı üzere hak sahibinin ölümü intifa hakkının sona ermesine sebep olmaktadır. Ancak ilgili madde de ölüm ile intifa hakkının sona ermesi durumu malikin terkini istemesi ile de mümkündür. Dolayısıyla intifa hakkının ölüm ile birlikte sona ermesi sebebiyle devir konusu olamayacağı hususu açıktır. Bu durumdan hareketle intifa hakkı veraset ve intikal vergisine konu olamayacaktır. Vergileme tekniği ve ruhu açısından 4T sürecinin (Tarh- Tebliğ – Tahakkuk – Tahsil) başlaması için önce verginin konusunun olması gerekir. Konusu oluşmamış bir durum üzerinden vergi alınması T.C. Anayasası'nın 73 üncü maddesinden kaynaklanan “Kanuni Vergilendirme İlkesi” ne de aykırı olacaktır.
T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen 14/06/2013 tarih ve 97895701-160[1-2012/5-1.4-4176]-855 sayılı özelgede;
‘‘………………
Ayrıca intifa hakkı, Türk Medeni Kanunu'nun 797 nci maddesine göre şahsa bağlı bir hak olması nedeniyle sahibinin ölümü ile son bulmakta ve kuru mülkiyetle birleşmektedir. Diğer bir ifade ile intifa hakkı, sahibi öldüğü zaman mirasa dahil olmamakta, doğrudan kuru mülkiyet sahiplerine geçmektedir.
……………..’’ ifadeleri yer almaktadır.
Bu kapsamda mirasçılara miras yoluyla intikal eden gayrimenkul üzerinde bulunan intifa hakkı için ayrıca veraset vergisi ödenmemesi gerektiğini düşünüyoruz.
Ayrıca sonrasında miras yoluyla intikal eden gayrimenkulün mirasçılar tarafından üçüncü kişilere satılması durumunda da gayrimenkulün üzerinde daha öncesinde intifa hakkı olmuş olsa da ölüm ile birlikte intifa hakkı sona erdiğinden, kullanım hakkı kuru mülkiyet hakkından ayrı düşünülemeyecek ve karşılıksız devredildiği şeklinde yorumlanarak intifa hakkına konu yararlanma hakkı üzerinden ayrıca üçüncü kişilerden de intikal vergisi alınması isabetsiz olacaktır.