Sinem Dedetaş hep ilklere imza attı… O, 60 yıllık Gemi Mühendisleri Odası’nın ilk kadın başkanı… 173 yıllık Şehir Hatları’nın ilk kadın başkanı… Ve şimdi, Üsküdar’ın ilk kadın belediye başkanı… Sinem Dedetaş ile buluştuk bu zamana kadar verdiği mücadelesini, projelerini ve seçimlerde kadın yükselişini konuştuk: “İlk iş Üsküdar’ı dinleyeceğim”
Sinem Dedetaş ile seçimlerden tam üç gün sonra Üsküdar’da CHP İlçe’nin son derece mütevazi binasında buluştuk. Mazbatasını alacağı Üsküdar Belediye Başkanlığı binası birkaç adım ötede.
Sinem Dedetaş hiç karşılaşmadan, hiç tanışmadan sevdiğim biri.
Deniz yolculuğuna tutkun bir İstanbullu olarak hayatımda önemli bir yeri olan 173 yıllık Şehir Hatları’na ilk kadın başkanı olarak getirdiği yenilikler, yeni açtığı hatlar, yeni bir hayat verdiği çoçukluğumun Paşabahçe vapuru, işe aldığı kadın çımacılar, vapurlar büfelerindeki şahane tostlar, şık karton bardaklar için içimden hep Dedetaş’a minnet duydum, sevdim.
Zaten görür görmez bu sevgimi hemen diye getirdim ve sorularımı yönelttim.
Sinem Hanım bu seçimlerden sonra en çok konuşulan konular arasında kadınların yükselişi var. 81 ilin 11’inde ve 61 ilçede kadınlar belediye başkanlığına seçildi. Kadınların su zaferiyle ilgili ne söylemek istersiniz?
Aslında “keşke çoktan böyle olsaydı” diye düşünüyorum. Ama buradan da başlamak güzel. Bu devirde hala bunları konuşmak olmayı istemezdim. 2014 yılında Gemi Mühendisleri Odası Başkanı olmuştum. Odamız 60 yıllıktı ve ben ilk kadın başkanı olmuştu. O zamanlar da bunlar çok konuşuldu. Yine aynı şeyi söylüyordum. Ama şu anda seçilerek kadınların önünü açmak, rol model olmak, ilham vermek beni çok mutlu ediyor. Yine de en en iç duygu keşke bunları hiç konuşmuyor olsak. Erkeğine hiç şaşırmadığımız bir şeyin kadınına şaşırmamak gerek. Neticede bundan önceki tüm kadın mücadelelerinde emek veren kadın arkadaşlarımızla birlikte biz de bu yolun parçası olduk. O yüzden mutluyum, gururluyum.
FIRSAT EŞİTLİĞİNE HER ZAMAN ÖNCELİK VERDİK
Bu seçimlerde sanki CHP’de kadınlara yönelik bir tutum değişikliği var. Kadınları öne sürdü gibi. Oysa genellikle iyi bildiğimiz, inandığımız kadınlar listelerin sonlarında yer alırdı...
Bu tespitiniz kesinlikle doğru bence. Aslında biz bunu 2019 yılında Ekrem İmamoğlu göreve gelir gelmez Büyükşehir genelinde yapmıştık. Fırsat eşitliği konusunu belediyeye ve tüm şirketlerine uygulamaya başladık. Başkanın bu vizyonuyla Şehir Hatları’nda fırsat eşitliğine öncelik verdik. Cinsiyeti bir kenara kaldırdık liyakat temelli işe almaya başladık. Öyle olunca kadın istihdamı her alanda yüzde 290 oranında bir artış gösterdi. Gemici, çımacı pozisyonlarına kadın aldık. Yönetici pozisyonunda işe alımlar oldu. Liyakat ile iş alımlarıyla 2019’dan itibaren değişim başlamış oldu. Partinin motivasyonu da destekleyici oldu.
Kadınların önünün açılması onları cesaretlendirdi diyebilir miyiz?
Evet, kadınlar cesaretlendi. Ama talip olmak da önemli. Yani talip olmadığı bir yerde kim seni bulsun, bir yere getirsin? Öte yandan talip olmanın da önünün açılması lazım. Pozitif ayrımcılık meselesine geliyoruz: İdeal bir dünyada konuşuyor olsak ben pozitif ayrımcılığı hakaret gibi algılarım. Yani neden bana pozitif ayrımcılık uygulansın? Benim bir eksiğim yok ki. Eğitimimi almışım, görevlerimi eksiksiz tamamlamışım. Ama durum öyle değil. İş dünyasında, kamuda, baskılar hem psikolojik baskılar hem işe alımlarda zorluklar dediğinizde evet pozitif ayrımcılığa ihtiyacımız var bu mesele eşitlenene kadar.
Üsküdar Belediyesi’nde acaba şu anda çalışan kadın oranı nedir? Oranı arttırmaya yönelik adımlar atacak mısınız?
Yanlış hatırlamıyorsam yüzde 20- 30 oranında olmalı. Ama oranı arttırmak önceliklerimizden biri olacak. Eleman eksikliği olan pozisyonlarda kesinlikle cinsiyeti ortadan kaldıran liyakate dayalı alımlar yapacağız. Şehir Hatlarında kadın istihdamına yönelik çalışmalarımızın duyurulması için Fransız Kalkınma Ajansı 100 bin euro hibe vermişti. Konu öylesine önemli.
DENİZE DİKKAT ÇEKMEK İÇİN ADAY ADAYI OLDUM
Yıllarca yaz kış adada oturmuş, vapurları iyi bilen biri olarak gözümde Şehir Hatları’nda bir devrim yaptınız. Hem yeni hatlar, hem işletme kalitesi ve daha bir sürü şey. Düşünün Kadıköy’de oturuyorum ve bir vapurla Feshane’ye, Haliç Sanat Müzesi’ne gidebiliyorum. Deniz yolundan taa Aşiyan’a gidiyorum. Sizden öncekilerin yapamadığını siz nasıl yaptınız? Kadın becerisi mi, mesleğinizin denizle ilgili olması mı?
İkisi birleşiyor aslında. Liyakat olmazsa olmuyor. Ben mesleğimi seven biriyim. İlgiliyim de. Oda başkanlığım sırasında kamusal alanlarda bulundum. Deniz ulaşımı ilgi alanım. 2011 yılında CHP’den aday adaylığım var. O dönem Sayın Kılıçdaroğlu Türkiye’ye 41. Söz vermişti. Kadınları teşvik de vardı ama mesela denizcilikle ilgili tek bir Söz yoktu. Denizcilik stratejik bir alan ve devlet nezdinde ölçeklendirilmesi ve planlanması gerekli olan bir konu. Denizlere hâkim olmak gerekirken devlet politikası olarak denizden uzaklaşmışız. Aday adaylığım denizin, denizciliğin önemini anlatmak için idi. O günden bugüne denizle ilgili her şeyi izliyorum. Yani Şehir Hatları, Haliç Tersanesi göreve gelmeden önce de ilgi alanımdaydı. Göreve gelir gelmez nasıl hem karlı olacak hem vatandaşa hizmet getirecek nasıl bir politika izlerim diye düşündüm. Kamu parasını boşuna harcamamak gerek. Hangi hatlar verimlidir diye İBB Ulaşım Daire’mizle oturduk plan yaptık. Vatandaşa yararlı olacak hatları tespit ettik. İETT de bize destek oldu. Kendi birikimimle birleşince güzel bir iş çıktı. Tersaneyi de canlandırmak önemliydi.
Peki Şehir Hatlarını gönül rahatlığıyla teslim edeceğiniz bir ekip var mı? Size gelirken bir arkadaşım “Aman Sinem Hanım söyle oradan elini çekmesin” diye rica etti.
Sistem iyi oturdu ve öyle devam edecek. Çok tecrübeli bir ekip yetiştirdik, gözüm arkada değil. Bu arada 270 milyona yakın bir artı değer ürettik. Kasayı eksi 2 ile almıştım. Onu da toparladık.
Söylemeden edemeyeceğim: Şehir Hatları’ndaki büfeler de çok iyi. Tostlarına bayılıyorum.
Büfeler şahane oldu. Hem marka değerimizi yükseltti, hem kaliteli. Bir yıl içinde 32 tane büfe açtık. Çok özendik, ilmek ilmek dokuduk desem yeridir. Denizcilik amblemi olan karton bardaklardan tostların kalitesine…
ÜSKÜDAR KÜLTÜR-SANATIN MERKEZİ OLACAK
Öncelikleriniz nedir?
Üsküdar’ı dinleyeceğim. Alanda olacağım. Çünkü “seçimden sonra gelmiyorsunuz” diyenleri çok duydum. “Seçilip de sizinle temas kurmazsam o zaman hesabını sorun” diye cevap verdim öyle diyenlere. Mahalle toplantıları yapacağız. Ekiplerimle her hafta bir mahallede olacağım. Birebir vatandaştan geri bildirim faydalı oluyor. Sosyal yardımları, emeklilere Pazar desteği gibi şeyleri hızlıca meclise getirmek istiyorum. Çoğunluğu aldık zira. Kentsel dönüşüme hızlıca gireceğiz. Yapı stoğunun yüzde 70’i 1999 öncesi burada. Yaşam kalitesini etkilemeden bu işe girişeceğim. Benim teknik bir insan olmam burada işe yarayacak.
İBB Miras ve İBB Kültür bence İstanbul’a sanat kültür anlamında çağ atlattı. Siz burada kültür sanat alanında neler yapacaksınız?
Üsküdar’a miras oluşturmayı planlıyoruz. İBB Kültür’de önemli bir birikim var ondan faydalanmamız gerek. Üsküdar’da gizli hazinelerimiz o kadar çok ki. Mimar Sinan’ın eserleri, dört valide sultanın yaptırdığı camiler, 12. Yüzyıldan kalma kilise... Bunları açığa çıkartmak gerek. Kuzguncuk Gazhanesi’yle ilgili çalışmalar sürüyor. Sanat kültür alanı olarak işlevlendirilecek. Anadolu yakasının en büyük kültür merkezi Üsküdar Ünalan’da yapılıyor. Yani Üsküdar birkaç yıl içerisinde kültür-sanatın merkezi olacak. Mahalle koroları planlıyoruz. 100 yıllık Üsküdar Musiki Cemiyeti burada. Önemli bir değer. Cep tiyatroları planlıyoruz. Kültürde girişimcilik önemli, destekleyeceğiz. Bir de turistik rotalar planımız var, bu da çok önemli.
Sinem Hanım son soru. Kadın-erkek eşitliği çok gönlünüzde olan bir şey. Eskişehirlisiniz... Nasıl bir ailede büyüdünüz acaba?
Aile ortamımızda erkek-kız ayırımı hiç olmadı. “Gemi mühendisliği okuyacağım” dedim. Ailem hiç “bu erkek işi” demedi mesela. İş bölümü vardı tabii evde ama o ayrı. Annem bankacıydı dolayısıyla iş hayıtı ve ev işleri vardı. Emekli olduktan sonra girişimci oldu, kafe zinciri açtı. Şimdi sadece biri kaldı ama memnun. Kız kardeşim de reklam, film piyasasında çalışıyor. Ortam tabii çok yumuşak değil ama o da başa çıkıyor.