ABD ile İran arasındaki gerilim düştü. Gerçi piyasalar gelişmelere takılmıyor. Süleymani suikastı ve İran’ın füze saldırısından sonra 72 dolara yükselen Brent petrolün fiyatı dün 64 dolara idi. Savaşların, önemli terör saldırılarının elli yıllık geçmişine bakılırsa, yaşananlardan kısa süre sonra finansal piyasaların normale döndüğü görülüyor. Bir istisna, Irak’ın Kuveyt’i 1990 senesindeki işgali olmuş. Bu olaydan sonra S&P 500 endeksi yüzde 17 düşmüş. Endeksteki toparlanma altı ayı bulmuş. ABD’nin finans merkezi New York’ta 2001’de gerçekleşen büyük terör saldırısından sonra, S&P 500 endeksi sadece otuz günde eski havasını bulmuş. Özetle, fiyatlamalardaki temel faktörler bir süre sonra devreye giriyor. Hisse senetlerini harekete geçiren etmen, şirketlerin performansları oluyor.
Dünya ekonomisine yönelik beklentiler yukarı yönlü revize ediliyor. Amerikan ekonomisinin performansı iyi. Çin’den gelen ekonomik verilerde toparlanma emareleri gözleniyor. Ticaret anlaşmasının iyimserliği ile Şangay endeksi bir ayda yüzde 10 yükseldi. Kritik bir gösterge olan, Çin Yuanı’nın yirmi dört para birimi karşısındaki değerini gösteren Renminbi endeksi bir haftada yüzde 2 yükseldi. Yuanın güçlenmesi, Asya’daki diğer para birimlerini destekliyor. Türk Lirası bu ortamdan daha güçlü çıkabilirdi. Bu rüzgârda dolar/TL paritesinde 5.70-5.80 bölgesini görebileceğimizi düşünüyordum. Tabii Merkez’in yarınki toplantısı bekleniyor. Yarınki dahil olmak üzere, önümüzdeki üç toplantıda toplam 200 baz puanlık faiz indiriminin yapılacağını düşünüyorum. Global piyasalarda risk alma iştahının yüksek olması, Merkez’in elini rahatlatıyor. 2019’daki faiz indirimlerinden sonra, piyasalar açısından en önemli barometre olan dolar kurunun durumuna bakalım. 25 Temmuz 2019’da politika faizi yüzde 24’ten yüzde 19.75’e indirildiğinde dolar kuru 5.77 idi. 12 Eylül’de faiz yüzde 16.50’ye düşürüldüğünde, dolar/TL paritesi 5.78 civarındaydı. 24 Ekim’de politika faizi yüzde 14 yapıldığında, dolar/TL yine 5.78 idi. 12 Aralık 2019’da faiz yüzde 12’ye çekilince, dolar kuru 5.81 oldu. Bu satırlar yazılırken dolar/TL 5.85 dolayındaydı. Faiz kararını veren Para Politikası Kurulu’nun (PPK) üyesi olsanız, fırsatı değerlendirip finansman maliyetlerini daha da düşürecek adımı atarsınız.
Küresel piyasalarda müthiş bir iyimserlik var. Gelişen ülkelerin piyasalarına yoğun para girişleri oluyor. Ama jeopolitik, ama ekonomik, gelen olumsuz bir haber, piyasalarda “Bunlar daha fazla parasal genişlemeye ve desteğe yol açar” algısı yaratıyor. Yani, “Kötü haberler piyasalar açısından iyidir” anlayışı iyice yerleşmiş. Düşüş (ayı) piyasası bekleyenler şimdilik köşelerine çekilmişler. Kazanç potansiyeli yüksek olan finansal varlıkların sayısı fazladır. Şu an sadece hisse senetleri tam bir yükseliş (boğa) piyasasında gözüküyor. Emtia fiyatları yükseliyor, ama daha çok 2019’un yaraları sarılıyor. Petrol fiyatındaki yükselişin nedenleri, arz kesintileri ve korku oldu. Talep faktörü devreye henüz girmedi. Gelişen ülkelerin para birimlerinde bile bir boğa piyasası yok. Çin’in Şangay endeksini ve yuanı izlemeye devam edelim.