Uluslararası Para Fonu (IMF), 650 milyar dolar ile tarihinin en büyük SDR-Özel Çekme Hakkı dağıtımını gerçekleştirdi. Başkan Kristalina Georgieva SDR’ye ilişkin ilginç bir açıklama yapıyor; “dünya için bir taze kan ve eğer akıllıca kullanılırsa bu benzeri görülmemiş krizle mücadele için eşsiz bir fırsat…”
IMF penceresinden görülen şu; küresel likiditenin artırılması sağlanarak, olası krizlerin önüne geçmek… Akla yakın geliyor da hayatın pratiğine uyacak mı? Ülkeler açısından görülen ise şu; kaliteli likidite kaynağı olsa da net rezervler üzerinde etkisi neredeyse yok.
NET DÖVİZ REZERVİNİN ÖNEMİ
Bir ülkenin en zor koşullar altında kaldığında kullandığı parası; net döviz rezervleridir. Yabancı sermaye akışlarının durduğu, döviz girdisi sağlayan alanlarda sıkışma yaşandığında net döviz rezervleri devreye girer. Bir bakıma ülkenin yedek akçesi gibidir.
Döviz rezervlerinin erimesi, dış şoklara karşı zayıflığı getirirken likidite açısından hareket alanını daraltır. Kısa vadeli yükümlülüklerin yerine getirilemediği, fiyat istikrarsızlıklarına neden olan döviz şoklarında; döviz rezervleri devreye girer.
Döviz rezervi düşük ülkeler yurtiçi ve yurtdışı para spekülasyonlarının merkezi haline gelme riski taşır. Nitekim salgın sürecinde döviz rezervlerini kullandığımızdan, kur hareketlerine karşı kırılganlık oluştu. Bu yüzdendir Merkez’in faizi ile enflasyon çaprazına sıkışıp kalmamız…
İKİ SORU İKİ CEVAP
Merkez bankası rezervleri neden sürekli gündemde?
Çünkü uzun süre Türkiye’nin gündemi, Merkez’in 128 milyar $’ının akıbetini sorguladı. Özellikle muhalefetin gündemde tuttuğu rezervler, para piyasalarını da etkiledi. Kimi; “ülkenin kefen parası” dedi, kimi dövizin istikrarını kaybedeceğinden endişelendi. Hal böyle olunca ekonomi okuryazarı herkes; Merkez’in rezervinden haberdar ve akıbetini merak ediyor.
Rezerv bir itibar kaynağı mıdır? Ülkenin kredibilitesini artırır mı?
Kesinlikle evet. Rezervi güçlü bir Merkez; para politikalarını belirlemede eli güçlü demektir. Ülkenin kredi itibarının belirlenmesinde dikkate alınan parametreler arasındadır. Bilinir ki acil durumlar ve kısa vadeli kur hareketlerinde rezervi güçlü olanın hareket alanı geniş ve istikrar sağlamada eli güçlüdür.
SORUNLARI ÖTELEYEREK ÇÖZEMİYORUZ
IMF parası olarak görülen SDR, brüt rezerve 6,4 milyar $’lık katkı sağlasa da bunun da bir maliyeti olduğu göz ardı edilmemeli. Temkini elden bıraktığımız her alanda üzerimizde gedikler açarak, her türlü spekülasyona mahal verir bir saha haline geliveririz.
Merkez Bankası rezervler konusunda hassas olmalı... En ince detayı bile kamuoyu ile paylaşmalı. Para hareketleri 1-GÜVEN üzerinden yürür, 2-ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK üzerinden rota çizer, 3-KARARLILIK üzerinden hareket marjını belirler, 4-TUTUM üzerinden riske girer ve 5-ŞEFFAFLIK üzerinden talebini belirler.