Covid-19’un en çok etkilediği alanlardan biri dış ticaret. Dünya genelinde ihracat ve ithalat düşüyor. Türkiye’de Mart’tan beri yaşadıklarımızı, daha hafif ya da sert şiddetlerde başka ülkelerin de yaşadığını dikkate alırsanız, ticaretin gerilemesi şaşırtıcı değil.
Dünya Ticaret Örgütü istatistiklerine göre en güncel dış ticaret verileri Temmuz ayına ait. Yılın ilk 7 ayına ait verilerini açıklayan 20 ülke var. Bunların ihracat ve ithalatının değişimini şu tablodan görebilirsiniz.
| | İhracat | İthalat |
| ABD | -16,4% | -12,0% |
| Avustralya | -9,7% | -11,2% |
| Bahreyn | -7,0% | -4,4% |
| Belize | -14,5% | -19,3% |
| Bolivya | -26,1% | -34,0% |
| Brezilya | -6,5% | -10,5% |
| Çin | -4,1% | -5,2% |
| Fransa | -22,4% | -17,9% |
| G.Afrika | -14,4% | -26,9% |
| Gürcistan | -14,0% | -18,1% |
| İsviçre | 0,3% | 1,3% |
| İzlanda | -19,9% | -22,5% |
| Japonya | -14,6% | -11,8% |
| Kore | -10,6% | -9,4% |
| Madagaskar | -19,2% | -18,3% |
| Norveç | -23,6% | -13,0% |
| Paraguay | 3,0% | -15,9% |
| Şili | -7,0% | -18,2% |
| Tayland | -9,0% | -16,3% |
| Türkiye | -13,7% | -3,9% |
Bu 20 ülkeye ait verilerde dikkat çeken birkaç nokta var.
• İsviçre ve Paraguay dışındaki ülkelerin ihracatı geriliyor.
• İsviçre dışındaki ülkelerin ithalatı geriliyor.
• Türkiye’nin ihracatında %13,7 gerileme var. Bu açıdan listenin ortalarında yer alıyor
• Türkiye’nin ithalatında yüzde 3,9 gerileme var. İsviçre’yi hariç tutarsak ithalatı en az gerileyen ülke biziz.
Bu tablodan ve elimizdeki diğer verilerden çıkarılabilecek sonuçlar ise şöyle:
1-İhracatımızda azımsanamayacak bir gerileme var ancak; bizden zayıf olanlar da var.
2-İthalatımız, ihracatımıza göre çok daha az geriliyor.
3-İhracat gerilerken, ithalatın düşmemesinin iki ana nedeni ekonomide sert bir daralma olmaması için düşük faizler ile kredi kullanımının desteklenmesi ve altın ithalatında artış.
4-Artan krediler daha sert bir küçülmeyi engelledi ama cari açığı artırıcı etki yapıyor.
5-Cari açıktaki büyüme, zayıf olan döviz varlığımızı azaltıyor.
6-Bunu durdurmak için kredilerde hız kesildi, ithalata ilave gümrük vergileri, otomotive ÖTV artışı geldi
7-İlave vergilerin süresi 30 Eylül’de doluyor.
8-Resmi olmayan Ağustos dış ticaret verilerine göre ithalatta yüzde 20,6 artış oldu.
9-İthalatta henüz anlamlı bir düşüş olmadığına ve ihracatta düşüş devam ettiğine göre, 30 Eylül’de süresi dolacak ilave gümrük vergilerinde 3 aylık bir uzatma görebiliriz. Ancak eğer uzatma gelecekse, makine sektörü başta olmak üzere, Türkiye’de üretimi olmayan ve yakın zamanda da olamayacak yatırım malları bu kapsamın dışında tutulmalı.
10-İthalatı artan başka bir ürün grubu olan elektronik ürünlerde iç talebi yavaşlatıcı önlemler gelebilir.