Türkiye, mülteci ve göçmenler için önemli bir varış noktası konumunda. 30-31 Mart tarihlerinde Kadir Has Üniversitesi’nde düzenlenen 4. EBRD-King’s College London- Kadir Has Üniversitesi Göç Ekonomisi ve Politikası Çalıştayı, göçün ekonomiler ve toplumlar için önemini tartışmak üzere önde gelen akademisyenleri ve politika yapıcıları bir araya getirdi.
Çalıştayda işgücü piyasaları, göç davranışları ve politikaları da dahil olmak üzere göçle ilgili çok çeşitli konular ele alındı. Ayrıca göç davranışı ve bunun arkasındaki itici güçler incelendi, dış yardım ve iklim değişikliğinin göç üzerindeki etkileri tartışıldı.
Çalıştay sonrasında OECD’den Ekonomist Dr. Cem Özgüzel ile göç politikaları üzerinde sohbet ettik.
Ekonomik zorluklar göçmen karşıtlığını destekliyor
“Türkiye, mültecilere geçici koruma sağlamak, eğitim ve sağlık hizmetlerine yatırım yapmak ve entegrasyonu iyileştirmek için politikalar uygulamak da dahil olmak üzere bu zorlukları ele almak için önemli çabalar sarf etti. Ancak, komşu Suriye’de devam eden çatışma ve diğer faktörler ev sahibi toplumun kaynaklarını zorlamakta. Türkiye'ye uluslararası mali desteğin yanı sıra, sürecin yönetilmesi konusunda da destek sunulması önemli. Birçok ülkede mülteci ve göçmen sayısındaki artışı olumsuz karşılaması birçok faktöre bağlı olabilir. Göçmenlerle yerel halkın kültürel farklılıkları ya da ülkenin güvenliğinin sağlanması gibi kaygılar birçok ülkede ifade edilen kaygılar. Birçok ülkede görülen önemli bir husus ise göçmen karşıtı kaygıların daha ziyade ekonomik zorlukların yaşandığı dönemlerde ortaya çıkması. Akademik çalışmalar geçmişte yaşanan göçmen veya azınlık karşıtı toplumsal tepkilerin birçoğunun ekonomik zorlukların yaşandığı dönemlere denk geldiği göstermekte. Türkiye’de göçmen karşıtı tepkilerin daha ziyade son yıllarda artmasını da ekonomik kaygıların tetikliyor olması muhtemel.”
Kadın istihdamını olumlu da etkileyebilir olumsuz da
“Türkiye’de göçmen veya Türk fark etmeksizin kadınların işgücüne katılımı çok düşük. Diğer OECD ülkeleriyle karşılaştırıldığında Türkiye’de hem erkeklerin hem de kadınların işgücüne katılımı düşük. Fakat bu fark özellikle kadınlar için çok yüksek. Bu sebeple Türkiye’nin kadın istihdamını arttırıcı politikaları desteklemesi çok önemli. Göçmenler, kadınların işgücüne katılımını arttırabilir de azaltabilir de. Göçmenlerin ev işlerini yaptığı veya çocuk ve yaşlı bakımını devraldığı durumlarda yerel nüfustaki kadınların işgücüne katılımlarının arttığını görmekteyiz. Fakat bu durum genelde yerel nüfüstaki kadınların göreli olarak eğitimli olduğu ve de bu tip bakım hizmetlerinin pahalı olduğu OECD ülkelerinde görülmekte. Göçmen nüfus kadınların istihdam edildiği tekstil gibi sektörlerde çalışması durumunda, kadınların istihdamını yavaşlatabilir.”
Yaşanacak göç dalgasına hazırlıkların yapılması önemli
“İklim değişikliği, küresel sıcaklık artışına, deniz seviyelerinin yükselmesine, sellerin artmasına ve kuraklık gibi doğal afetlerin artmasına neden olacak. İnsanların yaşadıkları yerlerdeki doğal kaynakların azalması, tarım arazilerinin verimsizleşmesi, su kaynaklarının tükenmesi ve çatışmaların artması gibi faktörlerle birleştiğinde, insanları evlerini terk etmek zorunda bırakacak. İnsanların önce yaşadıkları bölgelerden yakınlardaki şehirlere bir sonraki adımda da başka ülkelere göç etmesine neden olacak. Göç eden insanların sayısı ve nereye gidecekleri, iklim değişikliği ve onun etkileri ile birlikte çeşitli faktörlere bağlı olacak. Bu faktörler arasında, ekonomik koşullar, siyasi istikrarsızlık, sosyal çatışmalar ve insani yardım gibi faktörler yer alıyor. Ancak, iklim krizinin göçe etkisi, önümüzdeki yıllarda daha fazla insanın evlerini terk etmesiyle birlikte artarak devam edebilir. Bu nedenle, uluslararası toplumun, iklim değişikliğiyle mücadele etmek ve göçmenlerin haklarını korumak için çözümler bulması gerekiyor. Türkiye ise önemli göç yollarının güzargahında olan bir ülke olarak bu gelişmelerden etkilenecek. Önümüzdeki yıllarda yaşanacak göç dalgasına hazırlıkların yapılması çok önemli.”