A. LEVENT ALKAN
Çok bildik bir klişedir, “her yol Roma’ya çıkar”. Dünya Adalet Projesi (World Justice Index) 223 sayfalık 2023 yılı raporunda barış koşullarında yaşayan bir dünya için dahi üstesinden gelinmesi bir hayli zor olan koşulların anahtarının hukukun üstünlüğü olduğuna işaret eden özlü bir çalışma yer almaktadır. Artan sıcaklar, iklim krizi, orman yangınları, depremler, seller, bölgesel ve stratejik göçler; işte tüm bunların üstesinden gelebilmek için hukukun üstünlüğüne dayanan küresel adaleti tesis edebilmemiz gerekmektedir.
Dünya genelinde 142 ülke içinde 117’nci sırada hukukun üstünlüğü olacak şekilde yönetildiğimiz yukarıdaki grafikte açıkça görülmektedir. Danimarka 0.90 seviyesiyle birinci sıradaki hukuk ülkesi olarak 2023 Dünya Adalet Projesi Endeksi’ne göre Türkiye 0.41 alarak 117’nci olabiliyor. Bu tablonun potansiyel sonuçlarına bakalım:
1- Uluslararası doğrudan yatırımcı kendini güvende hissedemez.
2- Ormanlarımdaki ağaçlarımız, habitat ve çevresindeki insanlar kendilerini güvende hissedemez. Çünkü Türkiye gibi her bölgesi bir ülke büyüklüğündeki coğrafyada topu topu 3 yangın söndürme uçağımız olabilir. Oysa ultra lüks makam uçağımızın sayısı bunun en az 4 katıdır.
3- Bünyamin Sürmeli küresel iklim krizi toplantılarında belirlenen hedeflerin üstüne çıkan tek bölgenin Akdeniz sahilleri olduğunu belirterek, parantez içinde ne kadar hızlı betonlaşma yaşarsak ani sıcaklık değişimlerini o kadar sert yaşarız, diyor. İklim meselesi daha çok su kaldıracak pilavdır. Siz de ulusal okyanus ve atmosfer dairesi (www.noaa.gov) üzerinden takip edebilirsiniz.
4- Ottowa anlaşmasıyla sınırlarında mayınları olamayan Türkiye Cumhuriyeti zaten 17 milyon geçici sığınmacıyı sırtında taşıyorken, Prof .Levent Kurnaz’ın küresel ısınma öngörüleriyle bir günde sınırlarımızda 20 milyon geçici sığınmacıyı daha bulabiliriz.
Ne dileyelim: Üstünlerin hukuku yerine, hukukun üstünlüğünün olduğu bir Türkiye görebilmeyi ümit edelim.