Dünyayı sarsan koronavirüse rağmen Türkiye’nin hububat ithalatında önemli artışlar oldu. Koronavirüs nedeniyle üretici ülkelerin en fazla ihracat kısıtlaması uyguladığı buğday, soya, pirinç başta olmak üzere hububat ürünlerinde Türkiye’nin ilk 5 aylık dönemde ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre önemli oranda arttı. Sadece mısır ithalatında bir miktar düşüş yaşandı.
Koronavirüs sürecinde Rusya, Ukrayna, Kazakistan başta olmak üzere bazı üretici ülkelerin ihracat kısıtlaması uyguladığı hububat ürünlerinde Türkiye’nin ithalatı arttı. Virüs dinlemeyen ithalat ilk 5 ayda geçen yılın aynı dönemine göre önemli oranda artış kaydetti.
Toprak Mahsulleri Ofisi’nde uzun yıllar genel müdürlük yapan İsmail Kemaloğlu’nun sahibi olduğu İK Tarımüssü Uluslararası Danışmanlık tarafından Türkiye İstatistik Kurumu verilerine dayanarak yayınlanan “Tarım Ürünleri Piyasa Analiz Bülteni”ne göre bu yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre buğday, arpa, soya, pirinç ithalatında önemli artışlar olurken, sadece mısır ithalatında düşüş yaşandı.
Buğday ithalatı arttı un ihracatı azaldı
Türkiye bu yılın ilk 5 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre daha çok buğday ithal ederken daha az mamul madde ihracatı yaptı. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre bu yılın ilk 5 ayında geçen yılın ilk 5 aylık döneme göre 900 bin ton daha fazla buğday ithalatı yapıldı. Buna karşılık mamul madde karşılığı buğday ihracatı aynı dönemde 1 milyon ton azaldı. İthalat -ihracat rakamlarına bakıldığında 2019 yılının ilk 5 aylık döneminde 3.4 milyon ton buğday ithalatına karşılık 3.1 milyon ton mamul madde karşılığı buğday ihraç edilirken, 2020 yılının ilk 5 ayında 4.3 milyon ton buğday ithalatı ve 2.1 milyon ton mamul madde karşılığı buğday ihracatı gerçekleşti.
Ekmeklik buğday ithalatı 2019 yılının ilk 5 ayında 2.9 milyon ton olurken, 2020 yılında 3.4 milyon tona yükseldi. 2019 yılının ilk 5 ayında toplam 726 milyon dolarlık ithalata karşılık 2020 yılının ilk 5 ayında 799 milyon dolarlık ithalat yapılmış oldu. Fiyat bazında bakıldığında geçen yıla göre daha düşük fiyatla ithalat yapıldı. 2019 yılı ilk 5 ayında ortalama ithalat fiyatı ton başına 248 dolardı, 2020 yılında ton başına ortalama fiyat 233 dolar oldu.
Un ihracatında düşüş
Türkiye’ye ithal edilen buğdayın önemli bölümü un olarak ihraç ediliyor. Ancak bu yılın ilk 5 aylık dönemine bakıldığında buğday ithalatındaki artışa rağmen un ihracatı aynı oranda artmadı ve düştü. Türkiye’nin 2019 yılı aylık ortalama un ihracatı 272 bin ton, 2020 yılının ilk 5 ayındaki aylık ortalama ise 236 bin ton. Un ihracatında aylık ortalama 36 bin ton düşüş var. Geçen yıl ilk 5 ayda toplam un ihracatı 1.4 milyon ton olurken, 2020’de aynı dönemde 200 bin tonluk düşüşle 1.2 milyon ton olarak gerçekleşti.
Geçen yıla göre un ihracatındaki düşüşün değeri ise 84 milyon dolar. 2019 yılının ilk 5 ayında toplam 462 milyon dolarlık un ihracatına karşılık 2020 yılının ilk 5 ayında 378 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Türkiye geçen yıl aynı dönemde tonunu 335 dolara ihraç ettiği unu bu sene 321 dolara ihraç edebildi.
Makarnalık buğday ithalatı 5 ayda ikiye katlandı
İthalatta en çarpıcı gelişme makarnalık buğdayda yaşandı. Türkiye ilk 5 ayda makarnalık buğday ithalatını geçen yılın aynı dönemine göre ikiye katladı. Daha çok makarnalık buğday daha yüksek fiyatla ithal edildi. Geçen sene makarnalık buğdayda aylık ortalama ithalat 119 bin ton olurken, 2020’nin ilk 5 ayında aylık ortalama ithalat 166 bin ton olarak gerçekleşti. 2019 yılı ilk 5 ayında toplam ithalat 428 bin ton olmuştu, bu yılın ilk 5 ayında geçen yılın neredeyse iki katı, 828 bin ton oldu. Fiyat artışı nedeniyle ödenen döviz miktarı da arttı. 2019 yılı ilk 5 ayında ortalama ithalat fiyatı ton başına 279 dolardı. Bu yıl aynı dönemde makarnalık buğdayın ton başına ortalama ithalat fiyatı 301 dolar oldu. Böylece geçen yılın ilk 5 ayında toplam 119 milyon dolarlık ithalata karşılık 2020 yılının ilk 5 ayında 250 milyon dolarlık ithalat gerçekleşti.
Makarna ihracatı arttı
Makarnalık buğday ithalatı ikiye katlanırken makarna ihracatı da arttı. Ancak artış daha sınırlı miktarda oldu. Geçen yıl aylık ortalama makarna ihracatı 106 bin ton seviyesindeyken, 2020 yılının ilk 5 ayında aylık ortalama 118 bin ton ihracat yapıldı. 2019 yılı ilk 5 ayında toplam ihracat 539 bin ton gerçekleşmişti. Bu yıl aynı dönemde ihracat 592 bin ton oldu. İhracat fiyatında da artış sağlandı. Geçen yıl ilk 5 ayda ortalama ihraç fiyatı ton başına 467 dolar olurken, bu sene aynı dönemde ton başına ortalama 509 dolardan ihracat yapıldı. Makarna ihracatından elde edilen gelir, ilk 5 ayda geçen yılın aynı dönemine göre 252 milyon dolardan 301 milyon dolara ulaştı.
Soyada 100 bin tonluk artış
Soya ithalatında da ilk 5 ayda artış yaşandı. 2019'da aylık ortalama 220 bin ton soya ithal eden Türkiye, bu yılın ilk 5 ayında ortalama aylık 252 bin ton ithalat yaptı. Geçen sene ilk 5 ayda toplam ithalat 1.2 milyon ton olurken 2020'nin aynı dönemdeki ithalat 100 bin ton artışla 1.3 milyon ton oldu. Aynı dönemde 449 milyon dolar olan ithalat, 475 milyon dolara çıktı.
Arpa fiyatı düştü ithalat patladı
Dünya arpa fiyatındaki düşüş ithalatı adeta patlattı. Geçen yıl ilk 5 ayda 129 bin ton arpa ithal eden Türkiye, bu sene aynı dönemde 507 bin ton ithalat yaptı. İthalattaki artışta fiyat düşüşünün etkisi var. 2019 yılı ilk 5 ayında ortalama ithal arpa fiyatı ton başına 242 dolardı, bu yıl aynı dönemde ortalama fiyat 198 dolar oldu. Ton başına ortalama 44 dolar daha düşük bir fiyattan ithalat yapıldı. Türkiye ilk 5 ayda arpa ithalatına 100 milyon dolar ödedi. Geçen yıl ilk 5 ayda 34 milyon dolardı.
Pirinçte ton başına 76 dolar artışa rağmen ithalat arttı
Geçen yılla karşılaştırıldığında pirinçte en dikkat çekici gelişme fiyattaki artış. Geçen yıl ilk 5 ayda ton başına ortalama 664 dolardan pirinç ithal edilirken bu yıl aynı dönemde ton başına 76 dolar artışla ortalama fiyat 740 dolar oldu. Buna rağmen pirinç ithalatı arttı. Pirinçte geçen yıl aylık ortalama ithalat 18 bin tondu, bu yıl ilk 5 ayda aylık ortalama ithalat miktarı 26 bin tona çıktı. 2019 yılı ilk 5 ayında toplam ithalat 109 bin ton, 2020 yılında 128 bin ton olarak gerçekleşti. İlk 5 ayda ödenen döviz geçen yıla göre 77 milyon dolardan 95 milyon dolara çıktı.
İthalatı azalan tek ürün mısır
Bu yılın ilk 5 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre mısır ithalatı 300 bin ton azaldı. Geçen yıl ilk 5 ayda 1.8 milyon ton olan mısır ithalatı bu yılın ilk 5 ayında 1.5 milyon ton olarak gerçekleşti. 2019 yılı ilk 5 ayında ortalama ithal mısır fiyatı ton başına 215 dolardı, bu yıl aynı dönemde 207 oldu. 2019 yılının ilk 5 ayında toplam 372 milyon dolarlık ithalata karşılık 2020 yılının ilk 5 ayında 301 milyon dolarlık ithalat yapıldı.
Tarımda mayıs ayı ithalatı ihracattan fazla
Uzun yıllar sonra ilk kez Mayıs 2020’de tarım ürünleri ithalatı aylık bazda ihracattan daha fazla arttı. Mayıs ayında Türkiye’nin tarım ihracatı 1 milyar 224 milyon dolar olurken ithalat 1 milyar 256 milyon dolar oldu.
Hangi üründe ne oldu?
- Ekmeklik buğday ithalatı arttı, un ihracatı azaldı
- Makarnalık buğday ithalatı ikiye katlandı
- Arpa fiyatı düştü, ithalat patladı
- Mısırda ithalat azaldı, soyada arttı
- Pirincin tonu 76 dolar artmasına rağmen ithalat durmadı