Hizmet ticareti ülkemizde de dünyada da uzun süre istikrarlı bir büyüme sergiledi. COVID-19’un doğal olarak negatif manada en çok hizmet sektörünü etkilediğini biliyoruz. Her seferinde ifade ettiğim gibi adeta bir kuşun iki kanadı şeklinde birbirinin tamamlayıcısı, destekleyicisi ve olmazsa olmazı olan mal ve hizmet ticareti pandeminin etkilerini yavaş yavaş geride bırakmaya çalıştığımız şu süreçte gelişme kaydetmeye devam ediyor.
Hatırlayacaksınız özellikle turizm ve taşımacılık gibi hizmet ihracatımızın belli başlı sektörlerinde yaşanan olumsuzluklar neticesinde; 2020 yılında hizmet ihracatımız, bir önceki yıla göre yaklaşık % 44 azalışla 35,4 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiş ama tüm olumsuzluklara rağmen yine aynı dönemde yaklaşık 11,5 milyar ABD Doları hizmet ticareti fazlası elde etmiş ve cari açığa katkı sağlamıştı.
DTÖ Trademap verilerine göre, dünya hizmet ihracatı 2021 yılı Ocak-Eylül döneminde 2020 yılına göre yaklaşık %8 artışla 3,75 trilyon ABD Doları olarak gerçekleşmişti. Pandemi kaynaklı kısıtlamalar ve aşılamada yaşanan aksaklıklar ve eşitsizlikler hizmet ihracatındaki gelişmeyi de sınırlayıcı bir etki yaptı.
Bu atmosferde Türkiye, başta turizm ve taşımacılık olmak üzere birçok hizmet sektöründe yüksek oranda bir ihracat artışı yakaladı ve dünyadan pozitif olarak ayrıştı diyebiliriz. Hizmet ihracatçılarımız 2021 yılında, bir önceki yıla göre %60 artışla 56,7 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. Hizmet sektörlerinin ticaret fazlası ise %118 artışla 25 milyar oldu. Turizm sektöründe %104, yük ve yolcu taşımacılığı sektörlerinde %47 oranındaki ihracat artışı bu başarının tetikleyicileri oldu. Söz konusu iki sektör, bu dönemde hizmet ihracatımızın yaklaşık %79’unu oluşturdu.
Hizmet ihracatının gerçekleştiren diğer sektörlere baktığımızda, eğlence ve kültür hizmetlerinin %181 ihracat artışı ile 500 milyon dolar barajını geçtiğini, sigorta ve emeklilik hizmetlerinin %167 artış sağlayarak 2,5 milyar dolar seviyesini aştığını görüyoruz. Son yıllarda ihracatını istikrarlı bir şekilde arttıran yazılım ve bilişim hizmetleri sektörümüz de %21 ihracat artışı ile 2,5 milyar doları aşkın bir rakama ulaştı. Finansal hizmetler sektörü de %57 ihracat artışı sağlayarak yaklaşık 600 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. En iddialı olduğumuz sektörlerden birisi olan yurt dışı müteahhitlik alanında ise 2021 yılında toplam değeri 29,3 milyar dolar olan 384 projeye imza atıldı.
Hizmet ihracatımızda yeri ve önemi ciddi boyutta olan ve uluslararası verilere göre dünyada ilk 10’da yer aldığımız eğitim ve sağlık hizmetleri sektörlerimizde de turizm ile paralel olarak uluslararası seyahatlerin yeniden yaygınlaşması ile ciddi bir ihracat artışı bekleniyor. Bu iki sektör de sahip oldukları potansiyel ile dünya sıralamasında daha yukarılara çıkma anlamında da ciddi bir fırsatı barındırıyor.
Dünyanın en büyük hizmet ihracatçısı ülkeleri ABD, İngiltere, Almanya, Fransa ve Çin. İhracatta hizmetin payı gelişmiş ülkelerde yüksek artış oranına sahip. Gelişmekte olan ülkelerin ihracatında hizmetin payının artış oranı ise gelişmiş ülkelere göre daha yüksek seviyelerde gerçekleşiyor. Ülkelerin kendi verileri ve Eurostat verilerinin kullanıldığı ve 2021 Ocak-Kasım arası ile 2019’un aynı döneminin karşılaştırıldığı bir çalışmada, Çin’in hizmet ticaretinin yüzde 37, Almanya’nın yüzde 8, Fransa’nın yüzde 2 büyüme kaydettiğini görüyoruz.
Tüm bu verileri değerlendirerek, geçtiğimiz yılı yüzde 60 artışla kapatan hizmet ihracatçılarımızı tebrik ediyorum. Türkiye mal ve hizmet ihracatıyla büyüyor ve büyümeye devam edecek.