Taklit; belli bir örneğe benzeme gayreti… Örnek alınanı çoğaltma eylemi… Öğrenmenin ilk basamağı… Aslını güçlendiren… Arapça kökenlidir, Türkçede öykünme ile karşılanabilir. Öykünmede bir örneğe benzeme gayreti vardır. Onu çoğaltmak istersin. Onun gibi olmak, ona benzemek arzusu uyanır.
Ancak hiçbir taklit, aslının yerini alamaz. Suret; aslından çoğaltılana denir. Taklitten farkı, öykünmeden ziyade örnek alınandan birden fazla üretme amacıdır. Tapunun aslı sende kalır, suretini verirsin notere… Pasaportun kopyası, orijinalinin suretidir ve bu bir zorunluluktan doğmuştur. Aslını korumak için suretini harcamaktır.
TAKLİDE RAĞBET EDERSEN ORİJİNALİ ZEDELERSİN
Taklit, suretten farklı olarak benzeme duygusu içerir. Suret; çıkarılır, taklit; edilir. Suret gereklidir, taklit hoş karşılanmaz. Sanat; taklitle başlar ve kendi aslını yaratır. Yarı yolda kalmış her taklit, sanatı ucuzlatır. Taklide değer olan, şaheser kabul edilir.
Bazen şaheserin yaratan, eseriyle büyülenir ve ondan bir tane daha yaratmak ister. Fakat bu defaki yaratma değil, taklit olacaktır. Leonardo’nun Mona Lisa’sı 2 tanedir. Osman Hamdi’nin Kaplumbağa Terbiyecisi 2 tanedir. Ama her birinin binlerce taklidi vardır. Taklit edilebiliyor olmak, kaliteye delildir.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Taklit, aslını yüceltir mi?
Taklide fazlaca rağbet, aslını zedeler. Resim dünyasında orijinalinden daha pahalıya satılan taklit tablolar görülmüştür. Ünlü şarkıcı Elwis Presley, en fazla taklit edilen şarkıcı olmuştur. Tuhaftır bu yarışmalardan birine kendisi de katılır ve ancak üçüncü olabilir.
Peki, ya taklit ekonomisi?
İş dünyasında taklit, hoş karşılanmaz ama iş yapma şekli olarak hayli yaygındır. Ürünü taklit edersin, orijinalinin pazar cazibesine imrenir, taklit edersin. Cezası ağırdır yine taklit edersin. Taklit ekonomisi bugün küresel arenada birkaç trilyon dolar ile ölçülüyor. Apple şirketi; Apple Store markası ile Çin’e girmeye karar verdiğinde, zaten o ülkede halihazırda 4 bin Apple Stora taklidi mağaza bulunuyordu.
NOT
ÇOCUĞUNU TERBİYEDEN ÖNCE KENDİNİ TERBİYE ET
Biri, İbni Haldun'a sordu: “Çocuklarımızı nasıl terbiye edelim?” İbni Haldun dedi ki; “çocuklarınızı terbiye etmeye çalışmayın. Zira size benzeyeceklerdir. Siz, kendinizi terbiye edin, yeter…”
Çocuk, duyduğunu değil, gördüğünü taklit eder. Çocuk, ebeveynini taklit ederek büyür. Büyümesi, taklit sürecinin bittiği yerde gerçekleşir. Neticede; sıra dışı olmak adına sıradanlıklar taklit etme. Aslolan sensin, suretin değil.
İyi taklit edilebilir ama kendi iyin orijinal olmalı. Aslı bozuk olanın taklidi de bozuk olacaktır. Bugün zorba ebeveynin çocuğunun; okulda akran zorbalığı yaptığını biliyoruz, görüyoruz, duyuyoruz. Kötünün şöhret bulması, ortalıkta daha fazla kötünün dolaşmasına yol açacaktır.
Tam da bu yüzden kendi iyin, gerçekten iyi olmalı. Zaten iyi görünmek için de gerçekten iyi olmalısın. Kendisi kötü alışkanlıklar sahibi ebeveynin çocuğuna iyi örnek olması beklenemez. Şirketini değerler üzerinden yönetmeyen bir patronun çalışanları ne kadar sürdürülebilir iyi olabilir ki…